Ерітіндідегі ион алмасу реакциялары. № 6 Практикалық жұмыс «Ерітіндідегі ион алмасу реакциялары». Химия, 9 сынып, презентация.

Сабақтың тақырыбы:

Оқу мақсаты:

9.3.4.10 реакция теңдеулерін иондық түрде құрастыру

Бағалау критерийлері:

Оқушылар реакция теңдеулерін иондық түрде құрастыра алады;

Оқушылар ион алмасу реакцияларын тәжірибе жүзінде анықтай алады;

Тілдік мақсаттар:

double – replacement reactions – реакции ионного обмена, ион алмасу реакциялары; 

the positive ion – положительный ион, оң ион; 

the negative ion – отрицательный ион, теріс ион; 

white precipitate – белый осадок, ақ тұнба; 

acids – кислоты, қышқылдар; 

base – основы, негіздер; 

salts – соли, тұздар; 

products – продукты, өнімдер; 

Алмасу реакциялары иондардың арасында жүретіндіктен, ион алмасу реакциялары деп аталады.

Ион алмасу реакциялары үш түрлі жағдайда соңына дейін жүреді.

Егер тұнба түзілсе

Егер газ бөлінсе

Егер су түзілсе

***басқа жағдайда алмасу реакциялары қайтымды болады

Ион алмасу реакциялары

Егер тұнба түзілсе:

CuSO4 + 2NaOH Na2SO4 + Cu(OH)2

2AgNO3 + CaCl2 Ca(NO3)2 + 2AgCl

Na2CO3 + Ca(NO3)2 2NaNO3 + CaCO3

BaCl2 + K2SO4 2KCl + BaSO4

Тұрмыстағы алмасу реакциялары

"Calgon" құрамындағы фосфаттардың арқасында су жұмсақ болады

2Na3PO4 + 3CaCl2 = Ca3(PO4)2 ↓ + 6 NaCl

Егер газ бөлінсе:

CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + H2CO3

(H2O + CO2 )

Na2SO3 + 2HCl 2NaCl + H2SO3

(H2O + SO2 )

CuS + 2HCl CuCl2 + H2S

Тұрмыстағы алмасу реакциялары

Медицинада, асқазан сөліндегі тұз қышқылының артық мөлшерінен болатын күйік кезінде ас содасы пайдаланылады

NaHCO3 + HCl = NaCl + H2O + CO2 ↑

Егер су түзілсе:

CuO + H2SO4 CuSO4 + H2O

Fe(OH)3 + 3HCl FeCl3 + 3H2O

NaOH + HNO3 NaNO3 + H2O

Тұрмыстағы алмасу реакциялары

Тотты жою

Fe(OH)3 + 3HCl = FeCl3 + 3H2O

Егер тұнба, газ, су түзілмесе, онда алмасу реакциялары қайтымды:

Қайтымды реакциялар - бұл бірдей жағдайларда екі қарама-қарсы бағытта жүретін реакциялар.

2NaNO3 + CaCl2 Ca(NO3)2 + 2NaCl

K3PO4 + 3NaCl Na3PO4 + 3KCl

CuCl2 + Na2SO4 CuSO4 + 2NaCl

Иондық теңдеулер

Ион алмасу реакциялары үшін толық және қысқартылған иондық теңдеулер құрастырылады. Иондарға ыдырамайтындар :

Ерімейтін заттар (ерігіштік кестені қараңыз);

оксидтер;

су;

газдар

Есте сақтаңыз, иондар – зарядталған бөлшектер

катион анион

+

-

1) Молекулалық реакция теңдеуін жазып, теңестіреміз:

CuSO4 + 2NaOH Na2SO4 + Cu(OH)2

2) Барлық заттарды иондарға ыдыратып, одан кейін бірдей иондарды теңдіктің екі жағынан қысқартамыз:

Cu+2 + SO4-2 + 2Na+1 + 2OH-1 2Na+1 + SO4-2 + Cu(OH)2

(толық иондық теңдеу)

3) Қалғанын көшіріп жазамыз:

Cu+2 + 2OH-1 Cu(OH)2 (қысқартылған иондық теңдеу)

Сайдулла мен Талпын үй тапсырмасын жасады. Олар реакция теңдеулерін құрды, бірақ кездейсоқ қағаз парағына сия төгілді. Оқушыларға жазбаны қалпына келтіруге көмектесіңіз. Қалпына келтірілген теңдеулерге толық және қысқартылған иондық теңдеулерін құрыңыз.

1) NaOH + HCl NaCl + H2O

2) MgCl2 + Na2SO3 MgSO3 + 2NaCl

3) K2SO3 + HNO3 KNO3 + H2O + SO2

4) ZnSO4 + 2NaOH Zn(OH)2 + Na2SO4

5) Al(OH)3 + 3HNO3 Al(NO3)3 + 3H2O

6) CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + H2O + CO2

Назар аударыңыз! Дұрыс жауабы

NaOH + HCl NaCl + H2O

Na+1 + OH-1 + H+1 + Cl-1 Na+1 + Cl-1 + H2O

OH-1 + H+1 H2O

2) MgCl2 + Na2SO3 MgSO3 + 2NaCl

Mg+2 + 2Cl-1 + 2Na+1 + SO3-2 MgSO3 + 2Na+1 +2Cl-1

Mg+2 + SO3-2 MgSO3

3) K2SO3 + 2HNO3 2KNO3 + H2O + SO2

2K+1 + SO3-2 + 2H+1 + 2NO3-1 2K+1 + 2NO3-1 + H2O + SO2

SO3-2 + 2H+1 H2O + SO2

Назар аударыңыз! Дұрыс жауабы (жалғасы)

4) ZnSO4 + 2NaOH Zn(OH)2 + Na2SO4

Zn+2 + SO4-2 + 2Na+1 + 2OH-1 2Na+1 + SO4-2 + Zn(OH)2

Zn+2 + 2OH-1 Zn(OH)2

5) Al(OH)3 + 3HNO3 Al(NO3)3 + 3H2O

Al(OH)3 + 3H+1 + 3NO3-1 Al+3 + 3NO3-1 + 3H2O

Al(OH)3 + 3H+1 Al+3 + 3H2O

6) CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + H2O + CO2

CaCO3 + 2H+1 + 2Cl-1 Ca+2 + 2Cl-1 + H2O + CO2

CaCO3 + 2H+1 Ca+2 + H2O + CO2

Топтық жұмыс

ІІ топ:

CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + H2CO3

(H2O + CO2 )

https://www.youtube.com/watch?v=zr2WG-kNcwU

Топтық жұмыс

CuO + H2SO4 CuSO4 + H2O

https://www.youtube.com/watch?v=zr2WG-kNcwU

Менің кластерім

Ион алмасу реакциялары

Менің кластерім

Ион алмасу реакциялары

Бейэлектролиттер

Электролиттер

Қайтымсыз реакциялар

Тұнба

Газ

Су

Қайтымды реакциялар

Рефлексия