Газдардың салыстырмалы тығыздығы. Көлемдік қатынас заңы. Химия, 8 сынып, қосымша материал.

«ГАЗДАРДЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ ТЫҒЫЗДЫҒЫ» ТАҚЫРЫБЫНА ӘДІСТЕМЕЛІК КЕҢЕСТЕР

Сынып: 8, 2-тоқсан

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 8.2В Стехиометриялық есептеулер

 Оқушылар есептер шығару кезінде газдардың салыстырмалы тығыздығын пайдалануға тура келетінін, яғни 1 моль газдың басқа екінші газдың 1 молінен неше есе ауыр немесе жеңіл екенін білу қажет болатынын түсінулері керек болады.

 Бірінші газдың екінші газ бойынша салыстырмалы тығыздығы – D деп белгіленеді.

Бірінші газдыңсалыстырмалы тығыздығы мен екінші газдың салыстырмалы тығыздығы олардың молярлық массаларының қатынастарына тең:

Мұндағы D - Бірінші газдың екінші газ бойынша салыстырмалы тығыздығы деп аталады. Әдетте газдардың салыстырмалы тығыздығы сутек газы D_Н2, оттек газы D_О2, ауа D_ауа т.б. бойынша есептеледі. Ауаның орташа молярлық массасы М_ауа═ 29. Осыған сәйкес әртүрлі газдардың молярлық массасын мына формулалар бойынша есептеледі:

М═ D_Н2*М_Н2; М═ D_О2*М_О2; М═ D_ауа*М_ауа

Аммиак газының ауа бойынша салыстырмалы тығыздығын табыңдар. Әуелі газдардың салыстырмалы молекулалық массасын табу қажет:

М_r (NН₃)═17, М_r (ауа)═ 29.

Енді аммиактың салысиырмалы тығыздығын табайық:

D_ауа(NН₃)═ М_r (NН₃)/ М_r (ауа)═ 17/29═0,59

Химиялық формула бойынша да газдардың тығыздығын табуға болады.

Кез-келген газдың 1 молінің көлемі (V_М- молярлық көлем) қалыпты жағдайда 22,4 л екенін пайдаланып, берілген газдың тығыздықтарын келесі формула бойынша есептейді:

р═ m/V

мұндағы р(ро) –заттың тығыздығы

m- заттың массасы

V- заттың көлемі

Егер зат массасы оның молярлық массасына тең болса, оның көлемі молярлық көлемге сай кемиді, сондықтан

р═ М/V_М

Мысалы: Ауаның қалыпты жағдайдағы тығыздығын есептеңдер:

р═ М/V_М

формулаға сүйеніп, мәндерін қоямыз:

р(_ауа)═ 29 г/моль /22,4 л/моль═ 1,29г/л.

Оқушылар тақырыпты жете түсінуі үшін есептер шығарып шыңдалады.