Химиялық элементтерді периодтық жүйесі (ХЭПЖ). Химия, 7 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі: 7.4 В Периодтық жүйеге кіріспе

Мектеп: ХББ НЗМ Қарағанды қ.

Күн:

Мұғалімнің аты-жөні: Бекбосынов М.Ш.

Сынып: 7

Қатысқандар саны:

Сабақтың тақырыбы: химиялық элементтерді периодтық жүйесі (ХЭПЖ)

Берілген сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

7.2.1.2 периодтық жүйеде элементтер атомдық (протондық) номерлердің өсу ретімен орналасу принципін түсіну

 Оқу мақсаты

7.2.1.2 периодтық жүйеде элементтер атомдық (протондық) номерлердің өсу ретімен орналасу принципін түсіну

 Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар:

- Периодтық кестенің құрылу принципін біледі

Оқушылардың көбісі:

- химиялық элементтердің қасиеттері периодты түрде өзгеретінін түсінеді

Кейбір оқушылар:

- периодтық кестенің құрылу принципіне сәйкес келмейтін химиялық элементтің орналасуын түсіндіреді

 Бағалау критериі

Оқушы оқу мақсатына жетеді, егер:

• Периодтық жүйенің құрылысының принциптерін түсінсе
• Үлкен және кіші периодтарды білсе
• Элементтер тобын білсе (металл, бейметалл)
• Қазіргі периодтық кестенің құрылысын білсе және сипаттаса

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар элементтерді жіктеу принциптерін ауызша немесе жазбаша түсіндіріп, сұрақ қоя алады.

Пәнге қатысты лексика және терминология: блок, тенденция, қасиеттер, топ, периодтық кесте, ядролық белгі, протон, атомдық нөмір, элемент, радиоактивті, қатты заттар, сұйықтар, газдар (бей-) металдар

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер:

Периодтық кесте элементтер тобына бөлінген

Бір топтағы элементтер бірдей қасиеттерге ие

X у сияқты бір топқа жатады, себебі олардың екеуі де z тең

Неге (элемент) осы топқа жатады?

Құндылықтарды қалыптастыру

Өзара көмек (бір-біріне деген дұрыс бәсекелестік) сабақ барысындағы ойындар арқылы қалыптасады.

 Пәнаралық байланыс

Физика – атом құрылысы (протон, нейтрон, электрон, орбиталь немесе энергетикалық деңгей)

 АКТ қолдану дағдылары

Интерактивті Периодтық кесте: http://www.webelements.com/

Периодтық кестенің ұзын формасы

http://www.chemiemania.ru/chemies-1615-1.html

интерактивті Периодтық кестемен ойын:

http://www.funbrain.com/periodic/index.html

Алдыңғы білім

7.4В - Доберейнер, Ньюлендс, Менделеевтің химиялық элементтерді жіктеуі

Атом құрылысы – атомдық (протондық) нөмір мен массалық (нуклондық) сан (7.4 А)

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

• Ынтымақтастық ахуалын тудыру

Мұғалім интербелсенді тақтаға оқушылармен бірге сабақ тақырыбын жазады, сабақтың мақсаттарын айқындайды. Сабақ басында Д.И. Менделеевтің ХЭПЖ ашу туралы хабарлама дайындаған оқушыға сөз береді.

Осы тақырыптың жалғасы ретінде периодтық кесте көрсетілген презентациямен танысу өтеді. Презентация көрсету кезінде оқушылар арасын фронталды түрде сұрақ қойып, қайталау жүргізуге болады.

• Доберейнер химиялық элементтерді қалай жіктеді?
• Ньюлендстың «октавалар жаңының мәні неде?
• Химиялық элементтерді жіктеу не үшін керек?

Әр жұпқа элементтер келтірілген карточкаларды тарату. Карточкалар арқылы оқушылар элементтерді протон санының өсу реті бойынша орналастыруға мүмкіндік береді. Осы уақытта әр жұптан атом құрылыс туралы сұрақ қойып отыру керек. Атом құрылысы бойынша әр оқушының жақын арада даму аймағын білген маңызды.

Бастапқы кезде оқушылар элементтерді протон санының артуы бойынша орналастыруы мүмкін, сол кезде оқушылар қасиеттері бірдей элементтерді бір веритикалды топқа орналастыруға болатын көреді.

Осы кезде s, p, d, f блоктары жай ғана белгілеулер болып табылатынын және олармен жоғары сыныпта танысатынын айту керек.

Ноутбуктер

ХЭПЖ презентация

Элементтер берілген сұрыптау карталарының жиынтығы (Химиялық элементтің атауы мен символы сртқы жағында, ал басқа жағында химиялық қасиеттері)

Интерактивті Периодтық кесте (көбінің біреуі): http://www.webelements.com/

интерактивті Периодтық кестемен ойын:

http://www.funbrain.com/periodic/index.html

Оқушыларға әртүрлі периодтық кестелерді көрсетіңдер. Бұл кезеңде s, p, d, f блоктары тек белгілеу болып табылатындығын және толығырақ жоғары сыныптарда оқылатынын түсіндіріп кету керек.

Халықаралық Теориялық және Қолданбалы Химия Одағының жаңа топтық нөмірлерін пайдалану (римдік, 1-18), себебі осы әдіс қана ғана келешекте оқушыларда қателесушілік туғызбайтын жалғыз жүйе болып табылады.

Басқатырғыларды қолданған кезде олар іздеген сөздердің өзін бермей тек кілт сөздермен қамтамасыз ету керек

Оқушылар қазіргі ХЭПЖ және Менделеев кестесін білу керек және сипаттай алу керек. Ол үшін үлкен және кіші периодтардың анықтамасын, элементтер топтарға қалай бірігетінін оқушыларға түсіндіріп, дәптерлеріне жазғызу керек.

Период бойынша қасиеттер қалай өзгереді? Белгілі периодты мысалында (периодта орналасқан әр элементке тоқталыңыз) периодтағы қасиеттердің өзгеруін түсіндіріңіз.

Әрі қарай ойын арқылы материалды бекіту жүзеге асады.

Ойын «кім артық» 

Негізгі белгілері бойынша басқаларға ұқсамайтын топты табу керек. Тапсырманы алғаш бітірген оқушы жеңеді.

Нұсқа 1

Химиялық элементтердің символдары жазылған карточкалар:

Әр карточкадағы металл/бейметалл сипаты бойынша артық элементті анықтаңдар.

Жауабы: а) гелий; б) натрий; в) хлор.

Нұсқа 2

Периодтық жүйенің фрагменттері берілген карточка:

Әр карточкадағы артық элементті атаңдар. Басты белгі – осы элементтер тобына тиістілік.

Жауап: а) кальций; б) углерод; в) йод.

Нұсқа 3

Периодтық жүйенің фрагменттері берілген карточка:

Әр карточкадағы артық элементті атаңдар. Басты белгі – осы периодқа тиістілік.

Жауап: а) фосфор, гелий; б) калий, азот.

Ереже: 1.Барлық химиялық элементтер реттік номерге ие және олар реттік номерінің өсу реті бойынша орналасады

2.Элементтердің атомдық массасының өсу ретін бойынша орналасқан горизонталь қатарлар периодтар деп аталады.

3.Атомдық массаларының өсу реті бойынша орналасқан қасиеттері жағынан ұқсас элементтердің вертикаль қатары топ деп аталады.

Қосымша 1(жаттау)

Сабақтың соңында оқушылар рефлексия жасайды:

• Мен сабақта нені білдім, нені үйрендім?
• Не түсініксіз қалды?
• Нені қайталау керек?

Мүмкін болған жағдайда оқуышлар өз жұмыстарын немесе сыныптастарының жұмыстарын белгілі критериялар бойынша бағалай алады.

Негізгі анықтамаларды жаттау, презентацияны қайта қарастыру

Тақтаға арналған стикерлер

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.

Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез-келген кезеңінде қолданыла алады

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?