Жергілікті экожүйедегі ағзалардың саны мен таралуын анықтауда түрлі статистикалық әдістерді қолдану. Жергілікті экожүйенің биоалуантүрлілігін анықтауда кездейсоқ іріктеу әдісінің маңызы. Биология, 11 сынып, дидактикалық материал.

Қосымша 1

Сәйкестендіру.

Әр анықтаманы дұрыс терминмен сәйкестендіріңіз.

Жауабы:

Сәйкестендіру.

Әр анықтаманы дұрыс терминмен сәйкестендіріңіз.

e. экожүйе 1. тірі организмдер тобы және олардың тіршілік ету ортасы

g. түр 2. тірі организмдер жүйесіндегі негізгі құрылымдық өлшем бірлігі 

b. биотикалық фактор 3. экожүйенің тірі бөлігі

c. қауымдастық 4. экожүйені құрайтын барлық популяциялар жиыны

a. абиотикалық фактор 5. экожүйенің тірі емес бөлігі

d. популяция 6. белгілі бір аумақта тіршілік етуге бейімделген, бір түрге жататын даралар жиынтығы

f. қоректік заттар 7. тіршілік үшін қажетті заттар

Қосымша 2

Шын немесе жалған

Шынайы және жалған мәлімдемені анықтаңыз. «Ш» белгісі - шын, ал «Ж» - жалған. Егер мәлімдеме жалған болса, өз жауабыңызды түсіндіріңіз.

_____ 1. Топырақ - экожүйедегі биотикалық фактордың мысалы.

_____ 2. Барлық экожүйелерде бірдей негізгі рөл атқаратын тірі организмдер бар.

_____ 3. Балдырлар - хемосинтез арқылы қорегін өндіретін продуценттер.

_____ 4. Кейбір консументтер өз қоректерін редуценттерді тұтыну арқылы алады.

_____ 5. Тек өсімдіктерді жейтін организм шөпқоректі деп аталады.

_____ 6. Кейбір өсімдіктер тұтынушы болып табылады.

_____ 7. Қоректік тізбек ондаған деңгейді қамтуы мүмкін.

_____ 8. Екінші реттік консументтер қорегін продуценттерден алады.

_____ 9. Заттар үнемі қоректік тізбегіне қосылып отыруы керек.

_____ 10. Көміртегі - бұл қоректік заттардың мысалы.

Жауабы:

Шын немесе жалған

Шынайы және жалған мәлімдемені анықтаңыз. «Ш» белгісі - шын, ал «Ж» - жалған. Егер мәлімдеме жалған болса, өз жауабыңызды түсіндіріңіз.

Ж_____ 1. Топырақ - экожүйедегі биотикалық фактордың мысалы.

Ж_____ 2. Барлық экожүйелерде бірдей негізгі рөл атқаратын тірі организмдер бар.

Ж_____ 3. Балдырлар - хемосинтез арқылы қорегін өндіретін продуценттер.

Ш_____ 4. Кейбір консументтер өз қоректерін редуценттерді тұтыну арқылы алады.

Ш_____ 5. Тек өсімдіктерді жейтін организм шөпқоректі деп аталады.

Ш_____ 6. Кейбір өсімдіктер тұтынушы болып табылады.

Ш_____ 7. Қоректік тізбек ондаған деңгейді қамтуы мүмкін.

Ж_____ 8. Екінші реттік консументтер қорегін продуценттерден алады.

Ш_____ 9. Заттар үнемі қоректік тізбегіне қосылып отыруы керек.

Ш_____ 10. Көміртегі - бұл қоректік заттардың мысалы.

Қосымша 3

Сұрақ

Мектептің экожүйесінде орманға қарағанда көбірек өсімдік түрлері бар немесе жоғын анықтау үшін қандай әдісті қолданғаныңызды сипаттаңыз.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..[5 балл]

Жауабы:

Балл берілген тармақтарға сәйкес беріледі:

• мектеп алаңындағы бастапқы нүктені таңдап, кездейсоқ сандарды қолданып, бірінші шаршыны орналастыру үшін координаттар жинағын жасаңыз

• осы алаңдағы әр түрлі өсімдіктердің санын есептеңіз (биоалуантүрліліктің көптігі)

• бастапқы позицияға оралып, кездейсоқ сандарды қолдана отырып, екінші және үшінші қадамдарды 14 рет қайталаңыз.

• орман үшін бір-төрт қадамдарды қайталаңыз

• әр орынның орташа мәнін есептеу арқылы нәтижелеріңізді салыстырыңыз

• қолданылатын шаршылар саны зерттелетін аумақтың көлеміне сәйкес келуі керек екенін түсіндіріңіз

[5 балл]