Түрлердің биоалуантүрлілігі. Харди - Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы. Биология, 11 сынып, презентация.

Кіріспе – Taboo (Тыйым)

Тыйым ойынын ойнау үшін оқушылар кезекпен интерактивті тақтаға теріс қарап тұрады. Мұғалім слайдты өзгерткенде презентацияда сөздер шығып отырады.

Сыныптастары оқушыға сөзді табуға көмектесетін кеңестер беруге тырысады.

БІРАҚ сыныптастары «тыйым» салынған сөздерді айта алмайды.

Келесі слайдтағы мысалға назар аударыңыз!

Биология

Тыйым сөздер:

Тіршілік

Ғылым

Пән

Организм

Мысал

Тыйым

Еріктіні шақырайық және әр слайдтан кейін оқушылар ауысып отырады.

Биоалуантүрлілік

Тыйым сөздер:

Әртүрлілік

Түр

Өзгергіштік

Харди - Вайнбергтің заңы

Тыйым сөздер:

Жиілік

Популяция

Аллель   

Сабақ тақырыбы:

Сабақ мақсаттары:

экожүйенің биоалуантүрлілігі мен тұрақтылығы арасындағы өзара байланысты сипаттау

популяциялардағы аллельдердің жиілігін есептеу үшін Харди-Вайнберг заңын қолдану

Бағалау критерийлері

Оқушылар оқу мақсатына жетеді, егер

Оқушылар мысалдар арқылы биоалуантүрлілік пен экожүйенің тұрақтылығын байланыстыра алады. Оқушыларға экожүйені түсіндіреді. Оқушылар Харди-Вайнберг заңын популяциялардағы аллельдердің жиілігін есептеу үшін қолдана алады.

Экожүйе

Экожүйе – бір-бірімен және қоршаған ортаның жансыз бөлігімен байланысқа түсетін тірі организмдердің өз-өздерін қолдай алатын жүйелері. Тропикалық ылғалды орманды экожүйе ретінде қарастыруға болады.

Экожүйе

Экожүйе - энергия мен қоректік заттардың айналымы арқылы бір-бірімен тығыз байланыста өмір сүріп жатқан әр түрлі организмдер жиынтығы мен олардың өмір сүру ортасы. Экожүйенің тірі құраушысы – биоценоз

Қоректік деңгей

Экожүйеде қоректік торлар - жасыл өсімдіктер жинақтаған энергия мен заттарды бір-біріне беретін организмдердің көптеген қысқа қатарларынан тұрады. Әрбір алдыңғы түр келесіге қорек болатын мұндай қатарлар - қоректік тізбек, ал қоректік тізбектің бөлек бөлімдері - қоректік деңгей деп аталады.

Продуценттер

Күн энергиясын пайдаланатын жасыл өсімдіктер немесе органикалық заттарды биогенді элементтерден құрайтын алғашқы өндіруші автотрофты организмдер

Харди - Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы.

Харди-Вайнберг заңы 5 болжамға негізделген, жоғарыдағы суретті болжау үшін қолданыңыз ...

1 табиғи іріктеу болмайды

2 мутация пайда болмайды

3 миграция  

болмайды

4

популяция саны көп

5 даралар еркін шағылысады

1. Аллель жиілігін болжау

Сіз бір аллельдің жиілігін білсеңіз, басқа аллельдің жиілігін есептей аласыз

Доминант = p және рецессивті = q

Мысалы, қызыл (R) және ақ (W) гүлдер

p + q = 1

Егер R жиілігі 0,4 болса, онда w жиілігі?

0.6

2. Генотип жиілігін болжау

Егер сіз бір генотиптің жиілігін білсеңіз, басқаларын да есептей аласыз

p2 = гомозиготалы доминант

2pq = гетерозигота

q2 = гомозиготалы рецессивті

Мысалы, қызыл (R) және ақ (W) гүлдер

p2 + 2pq +q2 = 1

Егер гомозиготалы қызыл фенотип 0,34, гетерозиготалы фенотип 0,27 болса, гомозиготалы ақ гүлдердің жиілігі қандай?

1 – 0.34 – 0.27 = 0.39

Ұлыбританияда кистозды фиброз (ff генотипі) әр 2500 туылғандардың ішінде шамамен 1-де кездеседі. Ұлыбританиядағы тасымалдаушылардың пайыздық мөлшерін есептеңіз.

1. q есептеу. Генотиптік теңдеуде гомозиготалы рецессивті (ff) q2 болады.

1 / 2500 = 0.004 = q2

√  of 0.004 = 0.02 = q

2. p есептеу.

p + q = 1, так 1 – 0.02 = 0.98 = p

3. 2pq есептеу

2pq = 2 x (0.98 x 0.02) = 0.039

Есіңізде болсын, 2pq - бұл гетерозиготалы фенотип (тасымалдаушы)

Мұны 100 = 3,9% көбейту арқылы пайыз түрінде көрсетуге болады

0.039 / 1 X 100 = 3.9%

Сонымен қатар, р2 (доминант) есептей аламыз.

3. Екі теңдеуді қолдану

p2 + 2pq +q2 = 1

p + q = 1

0.02

0.98

0.039

0.004

0.957

Егер популяциядағы 200 дараның 98-і рецессивті фенотипті болса, популяцияның қанша пайызы гетерозиготалы болады?

Сұрақ 1

Жауап 1

98/200 = (q2)

0.49 = q2

0.7 = q

p + q = 1

p = 1 – 0.7

p = 0.3

2pq = 2(0.3)(0.7) = 0.42 = 42% гетерозигота

Сұрақ 2

Бастапқы популяцияға толқын әсер етті және 100 организм жойылды, нәтижесінде 100 ден 36 гомозиготалы рецессивті тірі қалды. Барлық даралар бірдей жойылуы мүмкін деп болжай отырып, толқын популяциядағы аллельдердің болжамды жиілігіне қалай әсер етті?

Сұрақ 3

Тышқандарда қоңыр жүннің түсі сұр жүннің түсінен басым болады. Егер сізде 200 тышқандар бар, оның 168 қоңыр тышқандар болса.

Болжамды жиілік қандай ...

Гомозиготалы доминанттар

Гетерозиготалар

Гомозиготалы рецессивтер

Жауап 3

всего мышей 200

168 = коричневый = p2 + 2pq

32/200 = серый мех = q2

0.16 = q2

0.4 = q

p = 0.6 (p + q = 1)

p2 = 0.36 = 36%

2pq = 0.48 = 48%

q2 = 0.16 = 16%

Сұрақ 4

Егер популяцияның 81% -ы рецессивті гомозиготалы болса.

Есептеңіз ...

Гомозиготалы доминантты жиілік

Гетерозиготалы жиілік

Доминантты және рецессивті аллельдердің жиілігі

Жауап 4

q2 = 0.81

q = 0.9

p = 0.1

p2 = 0.01

2pq = 0.18

Кері байланыс - «Ресторан»

Мен тағы да ..............................жегім келеді;

Маған әсіресе,.....................................ұнады;

Мен .....................................сіңіріп үлгердім;

Мен ................................артық жеп қойдым;