Түрлердің алуантүрлілігі мен экожүйенің тұрақтылығы. Биология, 11 сынып, дидактикалық материал.
Қалыптастырушы бағалау тапсырмалары
Симпсон индексін биоалуантүрлілікте қолдану. Әрқайсысы 100 ағзадан тұратын A дан J-ға дейінгі 3 қауымдастық берілген. 1-Қауымдастық көбірек биоалуантүрлі, ең жоғарғы түрлік байлықты қамтиды және әрбір түрдің өзінің салыстырмалы саны бар. 2-Қауымдастық 1-қауымдастық секілді алуантүрлік байлыққа ие, бірақ, бір түр (А) саны басқаларына қарағанда басымырақ. 3-Қауымдастық басқаларына қарағанда биоалуантүрлі емес, себебі түрлік байлық төмен. 1-кесте. Түрлердің қауымдастықтардағы құрамы
Симпсон формуласы: N = барлық тірі ағзаның жалпы саны ni =әр түрдің дарағының саны D мәні қаншалықты төмен, соншалықты биоалуантүрлілік жоғары болады. 1-қауымдастықтағы мәнді есептеу үшін 1- кестені қолданамыз. (n-1) мәні және ni (n-1) мәнін анықтау үшін қарама-қарсы 2-кестені қолданамыз. Кесте 2. 1-қауымдастықтағы Симпсон мәнін анықтау үшін мәліметтер
1-қауымдастық үшін: = 0.09 (биоалуантүрлілік жоғары) Дәл осы әдіспен Симпсона индексі D 2-қауымдастық үшін төменде 3-кестеде берілген мәліметті пайдаланамыз. 3-Кесте Симпсон индексіне1, 2 және 3 қауымдастықтар үшін мәндер
3-қауымдастықты анықтауға D мәнін есептеп, кестеге толтырып, өз жұмыстарыңызды төменде көрсетіңіз: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Бір топ студенттер жәндіктердің алуантүрлілігін анықтау үшін, 3 түрлі мекен ортасын зерттеді
- Арпалы алқап
- Бидайлы алқап
- Бұталы өсімдіктер
1-кестеде өздерінің есептеулері үшін, Симпсон индексін қалай қолданғаны және зерттеу нәтижелері көрсетілген.
N = барлық табылған жәндіктер саны,
ni – әр дарақ түрдің саны
Әр мекен ортасында табылған дарақтар саны | |||
Түр | Арпалы | Бидайлы | Бұталы |
a | 32 | 4 | 0 |
b | 78 | 0 | 1 |
c | 0 | 126 | 2 |
d | 0 | 5 | 12 |
e | 0 | 0 | 8 |
f | 0 | 0 | 9 |
g | 0 | 25 | 3 |
h | 0 | 10 | 3 |
i | 0 | 0 | 2 |
j | 0 | 0 | 5 |
k | 86 | 56 | 0 |
l | 0 | 0 | 7 |
Түрлік биоалуантүрлілік | 3 | 6 | 10 |
(N) жалпы табылған жәндіктер саны | 196 | 226 | 52 |
(D) Симпсон индексі | 0.39 | 0.14 | |
1-кесте
- «биологиялық алуантүрлілік» ұғымына анықтама беріңіз
________________________________________________________________________ [1]
(b) (i) Арпалы алқаптың Симпсон индексін (D) анықтаңыз. Өз жұмысыңызды көрсетіп, жауабыңызды 1-кестеде көрсетіңіз.
[2]
(ii) 1-кестедегі мәліметтерді пайдалана отырып, Симпсон индексі (D) мәні бұталы өсімдіктерде, бидайлы алқапқа қарағанда неліктен төмен екендігін болжаңыз
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________ [3]
(c) Әртүрлі мекен ортасындағы жәндіктердің санын студенттер қалай анықтаған?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________ [5]
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?