Түрлердің алуантүрлілігі мен экожүйенің тұрақтылығы. Биология, 11 сынып, презентация.

Бөлім 11.4А Биосфера, экожүйе, популяция

Оқыту мақсаты

11.3.1.3 түрлердің алуантүрлілігі мен экожүйенің тұрақтылығы арасында байланысты орнату

Бағалау критерийлері

Терминдер мағынасын сипаттама бере алады;

қауымдастықтарды бір-бірімен салыстырып Симпсон индексінің негізінде, экожүйе тұрақтылығы туралы тұжырым жасайды;

түрлердің алуантүрлілігі мен экожүйенің тұрақтылығы арасында байланысты орната алады.

Терминдер

түр - биологиялық немесе экологиялық популяциялар түзетін, табиғи жағдайда бір-бірімен будандасуға қабілетті, морфофизиологиялық белгілері ұқсас және жалпы тұтас немесе жартылай таралу аймағын мекендейтін дарақтар жиынтығы.

популяция – белгілі бір аумақта тіршілік ететін және өзара шағылысып ұрпақ беретін бір түр дараларының жиынтығы

қауымдастық - белгілі бір аймақта кездесетін өсімдіктер мен жануарлар тобы, олардың бәрі бір-бірімен өзара әрекеттесуі.

экожүйе – абиотикалық факторлар мен тірі ағзалар жиынтығының қоректену, өсу және ұрпақ беру мақсатында, белгілі бір тіршілік ету кеңістігін бірлесе пайдалануының тарихи қалыптасқан жүйесі.

биосфера – Жер бетіндегі тіршілік кабаты болып саналады, ең үлкен экожүйе болып табылады.

https://www.youtube.com/watch?v=-IZTxApVMSE

Түрлердің биоалуантүрлілік параметрлері

1) альфа-алуантүрлілік – бір қауымдастық ішіндегі түрлер алуантүрлілігі; нақты бір қуымдастықтағы, түрлердің санын санаумен анықталады, Симпсон индексімен басым түрлер мен біркелкілігін анықтайды;

2) бета - алуантүрлілік – екі қауымдастық арасындағы алуантүрлілік; биоалуантүрлілік индексін қолдануымен анықталады. (Симпсон индексі мысалында биоалуантүрлілік индексін салыстырады);

3) гамма - алуантүрлілік – аймақтық биом, континент, арал көлеміндегі алуантүрлілік.

1 және 2 қауымдастық 4 түрлі биоалуантүрлілікке ие

1-қауымдастық 2-қауымдастыққа қарағанда біртекті таралған

Симпсон индексі

Биоалуантүрліліктің көрсеткіштерін анықтау үшін, көптеген индекстер құрастырылды. Соның бірі Симпсон индексі.

Симпсон индексі түрлердің алуантүрлілігі мен түрлердің біркелкі таралу байлығын қамтиды.

Симпсон индексін қалай есептейді?

D – Симпсон индексі

n – белгілі бір түрдің жалы саны

N – барлық түрдің жалпы саны

∑ «жинақтау» дегенді білдіреді!

D мәні 0 ден 1 саны диапазон аралығында.

Бұл индекспен 1 шексіз әртүрлілікті сипаттаса

, ал 0 –әртүрліліктің жоқтығын білдіреді.

Кері байланыс

Мен сабақта ......................................білдім

Мен әлі де түсінбедім ......................................

Менің ұсыныстарым........................................

Үйге тапсырма: Симпсон индексіне тапсырма орындау.