Генетикалық үдерістердің қателері: репликация, репарация, рекомбинация. Биология, 11 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

11.2D Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары

Мектеп: ХББ НЗМ Ақтау қаласы

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Чандыбаева Г.Д

Сынып: 11

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Генетикалық үдерістердің қателері: репликация, репарация, рекомбинация.

Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары

11.2.4.1 мутацияның ДНҚ репарациясы, рекомбинациясы және репликациясымен байланысын табу

Сабақтың мақсаттары

• Генетикалық үдерістердің қателерінің қайсысында мутация орын алуы мүмкіндігін түсіндіру;

• Мутациияның ДНК репарациясын, ДНК рекомбинациясын, ДНК репликациясы арасындағы байланысты сипаттау.

Бағалау критерийлері

• Генетикалық үдерістердің қателерінің (ДНҚ репарациясымен, ДНҚ рекомбинациясымен, ДНҚ репликациясы) қайсысында мутация орын алуы мүмкіндігін түсіндіру;
• Мутацияның ДНҚ репарациясы, рекомбинациясы және репликациясымен байланысын зерттейді.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар:

ДНҚ репарациясымен, ДНҚ рекомбинациясымен, ДНҚ репликацияларының мутациямен орын алуын түсіндіреді (айтылым, оқылым), мутацияның ДНҚ репарациясымен, ДНҚ рекомбинациясымен, ДНҚ репликациясымен өзара байланысын орнату (жазылым).

Тақырыпқа қатысты лексика мен терминология:

Консерватитвті (тұрақты) репликация, жартылай консервативті, дисперсті репликация әдісі, нүктелік мутация, делеция, нонсенс – мутациялар, миссенс – мутациялар. ДНҚ репарациясы, ДНҚ рекомбинациясы, ДНҚ репликациясы, спонтанды мутациялар т.б.

Диалог құруға /жазылымға қажетті сөздер топтамасы:

ДНҚ молекуласының ең маңызды қасиеттерінің бірі - ……………… . Өсімдіктер мен бактерияларда тиминдік димерлер……. . Репликациядан кейінгі репарация ………… ………. …….. Кейбір прокариоттардың және барлық эукариоттардың ……………. сызықша тәрізді болып келеді.

Құндылықтар дарыту

Ынтымақтастық

Топтық жұмыс барысында іс-әрекеттерді бірігіп орындау, бір-бірінің ойын тыңдау және ауызбіршілікті қалыптастыру.

Жалпыұлттық «Мәңгілік ел» идеясы

Оқушылардың ғылым білімді игеруде қызығушылықтарының арттыруы және Қазақстанның интеллектуалдық әлеуетін көтеруге бағыттау.

Өмір бойы білім алу

Жаңа оқу материалдарын өткен тақырыппен байланыстыра отырып, білім берудің бірізділігімен өмір бойы білім алу қажеттіліктерімен ұштастыру.

Пәнаралық байланыс

Биотехнология –рекомбинатты ДНҚ терминін пайдалануда. Экология- мутацияның пайда болуына әсер ететін жағдайлар.

Алдыңғы білім

9-сынып

9.4.3.1 микробиологияның медицинада, ауыл шаруашылық пен өнеркәсіпте, пайдалы қазбаларды өндірудегі маңызын анықтау;

10сынып

10.4.3.2 бактериофаг мысалында вирустардың тіршілік циклін сипаттау;

10.2.4.5 адам генетикасын зерттеудің негізгі әдістерін сипаттау;

Сабақ барысы

Сабақ қезеңдері

Миға шабуыл. Тақырыпты ашу. Интербелсенді тақтадан генетикалық үдерістердің қателері: репликация, репарация, рекомбинация суреттері көрсетіледі. Оқушылар терминдерге байланысты суретті табады және мутациямен байланыстыра отырып, тақырыпты ашады.

Сабақ тақырыбы анықталған соң, бағалау критерийлерін берілген етістіктерді пайдалана отырып, оқушылар өздері құрады.

Алдыңғы білімге шолу. «Айналмалы бекет» әдісі. Сынып қабырғаларына постерлер ілінеді. Оқушылар топқа бөлініп, генетикалық үдерістердің қателері: репликация, репарация, рекомбинация туралы мәліметтерді постерге жазады. Бір постерге ақпарат жазып болған соң, екінші постерге өтіп, басқа топтың мәліметтерін толықтырады. Топтық бағалау жүреді.

Дескриптор:

• генетикалық үдерістердің қателері: репликация, репарация, рекомбинация туралы ақпаратты есіне түсіре отырып, постерді толтырып шығады.

Мұғалім таныстырылымы. Видеоматериалды қосылмай тұрып, мұғалім видеода кезіккен терминдерді анықтамасынмен береді. Оқушылар осы терминдерден басқа кезіккен терминдерді де қосып жазулары керек. Жұптық бағалау жүреді. Оқушылар жазылмаған терминдерін жазып алады.

«Тыңдап отырған үштік» әдісі. Оқушылар дезоксирибонуклеин қышқылы рекомбинациясы мен мутациялардың арасындағы байланысын түсіндіреді. Оқушылар 3 топқа бөлініп, берілген анықтамаларға сай, зерттеу жұмыстарын жүргізеді, ақпараттармен танысып, басқа топтарға өз жұмысын таныстырады. Топтан бір ғалым –ақпарат жинаушы, бір тілші- таныстырушы, бір хатшы-ақ параққа таныстырылым материалын түсіруші сайланады.

• ДНҚ репарациясы
• ДНҚ рекомбинациясы
• ДНҚ репликациясы

Дескриптор:

• Берілген материалдар бойынша топтар моделдеу жұмысын жасайды.
• Тақырыптың түсініктілігі, көрнекі түрде көркемделуі;

Топтар таныстырылымы. Әр топтан бір оқушы қалады да, қалған екі оқушы басқа топтың таныстырылымын тыңдайды. Және әр оқушы кесте толтырып шығады. Кесте бойынша (ДНҚ репарациясы, ДНҚ рекомбинациясы, ДНҚ репликациясы) туралы мәліметтер жазулары керек. Топтық бағалау жүреді.

Рефлексия.

«Жетістік баспалдағы» оқушылар өздерін жетістік баспалдағына белгілейді.

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар: ДНҚ репарациясымен, ДНҚ рекомбинациясымен, ДНҚ репликациясы терминдеріне анықтама бере алады.

Оқушылардың көпшілігі: Мутацияның ДНҚ репарациясы, рекомбинациясы және репликациясымен байланыс орнатады.

Кейбір оқушылар: мутацияның ДНҚ репарациясымен, ДНҚ рекомбинациясымен, сонымен қатар ДНҚ репликациясымен

өзара байланысын өз сөздерімен баяндама дайындайды.

Алдыңғы білімге шолуда, «Айналмалы бекет» әдісін жүргізу арқылы дескриптор бойынша топтық бағалау жүреді.

Жаңа тақырыпты меңгеруде, терминдермен жұмыстану барысында жұптық бағалау жүргізеді. Қорытындылауда жүргізілген «Тыңдап отырған үштік» әдісінен кейін, топтық бағалау жүреді.

Топтық бағалау жүргізгенде, кабинет ішінде қозғалыс кезінде партаға немесе бір-біріне соқтығысу қаупін бақылау.

Рефлексия

Сабақтың мақсаттары/Оқу мақсаттары шынайы ма? Сіз бүгін не оқып білдіңіз? оқу атмосферасы қандай болды? Мен дайындаған оқу дифференциациясы табысты ма? Мен уақытты сақтадым ба? Мен жоспарға қандай өзгеріс енгіздім және неге?

Жалпы бағалау

Сабақтың қандай екі аспектісі ең табысты (сабақ беру мен оқытуды қарастырыңыз)?

1:

2:

Қандай екі мезет сабақты жақсарта алар еді (сабақ беру мен оқытуды қарастырыңыз)?

1:

2:

Мен сабақтан топ пен жекелеген адамдар туралы маған келесі сабаққа дайындалуға көмек беретіндей не білдім?