Сперматогенез бен оогенездің айырмашылықтары. Биология, 11 сынып, презентация.
Бұл сызбалы суретте не көріп тұрсыздар?
Сабақ тақырыбы:
Сперматогенез бен оогенездің айырмашылықтары
Сабақ мақсаты:
сперматогенез бен оогенездің кезеңдерін салыстырып, айырмашылығына сипаттама бере алады.
Бағалау критерийлері:
Сперматогенез кезеңдерін ажыратады;
Оогенез кезеңдерін ажыратады;
сперматогенез бен оогенездің кезеңдерін салыстырып, айырмашылығына сипаттама бере алады.
Гаметогенез
(gametogenesis; грек gametos-жыныс, жыныс
клеткасы; genesis-шығу тегі) жыныс жасушаларының жынысклеткаларының түзілу процесі.
Аталық жыныс жасушалары -сперматозоидтардың даму процесін сперматогенез (спермиогенез),ал аналық жыныс жасушалары - овоциттердің дамуын ''овогенез'‘ деп атайды
Гаметогенез сатылары:
Бірінші – көбею сатысында жыныс бездерінде сперматогониялар
мен овогониялар митоз жолымен бөлініп, олардың саны көбейеді.
Екінші өсу сатысында жаңадан түзілген жас жасушалар өсіп,
бірінші реттік спермотоциттер мен бірінші реттік
овоциттерге айналады.
Пісіп жетілу сатысында – біріеші реттік овоциттер
мейоз жолымен екі рет бөлінеді.
Бірінші бөлінудің нәтижесінде екінші реттік спермотоциттер мен
екінші бөлінудің овоцит және бір редукциялық денешік түзіледі,
ал екінші бөлінудің нәтижесінде әрбір сперматоциттен
төрт сперматидтер және әрбір екінші реттік овоциттен –
бір жұмыртқа жасушасы мен
үш редукциялық денешіктер пайда болады.
Спермотогенез - процесі аталық жыныс безінің ирек тұқымдық өзекшелерінің қабырғасында жүреді.
Көбею
Өсу
Жетілу
Қалыптасу
Көбею кезеңінде жас жыныс клеткалары үздіксіз митоздық бөліну арқылы
көбейіп, сперматогониялар (алғашқы аталық жыныс жасушалары) түзіледі. Олардың біраз бөлігі митоз арқылы бөлініп, одан әрі көбейе береді. Ал қалған бөлігі бөлінуін тоқтатып, сперматогенездің келесі өсу кезеңіне өтеді.Өсу кезеңінде сперматогониялар келесі кезеңдердегі бөліну процестеріне
қажетті заттармен (ДНҚ, протеиндермен) қорланып, үлкейіп өседі де, біріншілік сперматоциттерге айналады.Жетілу кезеңі жыныс жасушаларының қатарынан екі рет бөлінуімен
ерекшеленеді.Бірінші бөліну нәтижесінде екіншілік сперматоциттер, ал екінші рет бөлінуден соң, екіншілік сперматоцитерден ядроларында хромосомалардың гаплоидты (сыңар хромосомалар) жиынты ғы болатын сперматидалар пайда болады.Қалыптасу кезеңінде сперматидалардан сперматозоидтар түзіледі. Әрбір
біріншілік сперматоциттен төрт сперматозоид жетіледі.Овогенез аналық жыныс безінің (жұмыртқалықтың)
фолликулды аймағында (жыныс жасушаларының даму процесі жүретін жұмыртқалықтың аймағы) жүреді.
Овогенез процесінде овоциттер үш даму кезендерінен: көбею,
өсу және жетілу кезеңдерінен өтеді. Аталған кезендерде кезегімен әртүрлі даму сатыларындағы аналық жыныс жасушалары: овогониялар, біріншілік овоциттер, екіншілік овоциттер және пісіп жетілген овоциттер (жұмыртқа жасушалары) дамиды.Әрбір біріншілік овоциттен тек бір ғана жүмыртқа жасушасы
(овоцит) пісіп жетіледі. Овоцитпен қатар, кейіннен кері ыдырап кететін 3 бағыттауыш денешіктер де пайда болады.ОВОГЕНЕЗ ПРОЦЕСІНДЕ ОВОЦИТТЕР 3 ДАМУ КЕЗЕҢДЕРІНЕН:
-КӨБЕЮ;
-ӨСУ;
-ЖЕТІЛУ
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?