Гормондардың әсер ету механизмі. Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана - жасушаларға әсер ету механизмі. Биология, 11 сынып, презентация.

СУРЕТТЕ ҚАНДАЙ ПРОЦЕСС КӨРСЕТІЛГЕН ДЕП ОЙЛАЙСЫЗ?

https://nursekey.com/nursing-assessment-endocrine-system/

САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ:

Гормондардың әсер ету механизмі.

САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ:

гормондардың әсер ету механизмін түсіндіру

Бағалау критерийлері:

гормондардың қасиеттері мен гормоналды қабылдау түрлерін біледі;

инсулин мен эстрогеннің нысана-жасушаларға әсер ету механизмінің сызбаны жасай алады;

инсулин мен эстрогеннің нысана-жасушаларға әсер ету механизмін (ауызша және жазбаша) сипаттай алады;

инсулин мен эстрогеннің нысана-жасушаларға әсер ету механизмінің ұқсастығы мен айырмашылығын анықтай алады

ГОРМОНДАРДЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ

Гормондардың биологиялық белсенділігі жоғары;

Гормондар салыстырмалы ерекшелікке ие;

Гормондар белгілі бір қашықтықта әрекет етеді.

Гормондардың екі типіне сәйкес гормондардың әсер ету механизмі келесі түрлеріне бөлінеді:

-мембраналық (байланыс) - оның сыртқы бетінде;

-жасушаішілік (рецепторлық аппарат жасуша ішінде орналасқан);

ГОРМОНДАРДЫҢ ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗІМІ

Егер гормондар жасуша мембранасына жақсы өте алмаса (амин қышқылы туындылары және пептидті гормондар)

ГОРМОН

МЕМБРАНАЛЫҚ РЕЦЕПТОРЛАР

ДЕЛДАЛДАР: (ПРОСТАГЛАНДИНДЕР)

ФЕРМЕНТ АДЕНИЛАТЦИКЛАЗА АТФтен

ЦАМФ СИНТЕЗІН КАТАЛИЗДЕЙДІ

КЕРЕК АҚУЫЗ ФЕРМЕНТТЕРІНІҢ СИНТЕЗІ

ГОРМОНДАРДЫҢ ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗІМІ

ГОРМОНДАРДЫҢ ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗІМІ

Егер гормон жасуша мембранасынан оңай өтсе (стероидты гормондар):

ГОРМОН

ЖАСУШАІШІЛІК РЕЦЕПТОР

ГОРМОН-РЕЦЕПТОРЛАР КОМПЛЕКСІ

АҚУЫЗ ФЕРМЕНТТЕРІНІҢ СИНТЕЗІ

ГОРМОНДАРДЫҢ ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗІМІ

ГОРМОНДАРДЫҢ ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗІМІ

Нысана-жасушамен гормондардың әсер ету механизмі келесі қадамдарды қамтиды:

1) мембрана бетінде «гормон-рецептор» комплексінін құрылуы;

2) мембраналық аденилциклазаның белсендірілуі;

3) мембрананың ішкі бетінде АТФ-дан цAMФ синтездеу;

4) «цАМФ -рецептор» комплекстін құрылуы;

5) ферменттің бөлінуіне байланысты каталитикалық ақуыз киназасын белсендіру, бұл ақуыз фосфорлануына, ақуыз синтез процестерін ынталандыруға, ядродағы РНҚ, гликогеннің ыдырауына әкеледі;

6) гормонды, цАМФ және рецепторларды инактивациялау.

ГОРМОНДАРДЫҢ ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗІМІ

http://www.myshared.ru/slide/686635/

СТЕРОИД ГОРМОНДАРДЫҢ ӘСЕР ЕТУ

http://www.myshared.ru/slide/686635/

ПЕПТИД ГОРМОНДАРДЫҢ ӘСЕР ЕТУ

Нұсқаулық:

- оқушылар жұптасып, жасушағы гормондардың әсер ету механизмі туралы ақпаратты зерттейді және талқылайды (бір жұптар - инсулиннің әсері, екіншілері - эстрогеннің әсері);

- топтардағы оқушылар бір-біріне түсіндіреді (бірдей ақпараты бар жұптар топтарға біріктіріледі);

- топтағы оқушылар жасушадағы гормондардың әсер ету механизмінің сызбасымен менталды карта жасайды.

- оқушылар менталды картаны сыныптың алдында қорғайды.

- оқушылар бір-бірін бағалайды (топтық жұмыс), сұрақтар қояды.

.

ТАПСЫРМА

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ:

инсулин мен эстрогеннің нысана-жасушаларға әсер ету механизмін дұрыс сипаттай алады;

инсулин мен эстрогеннің нысана-жасушаларға әсер ету механизмін дұрыс анықтай алады.

менталдық картада терминдер қолданылады - рецепторлар, нысана-жасуша, мембрана, мембрана-жасушаішілік, ақуыз синтезі, аденилат циклаза, стероидты гормондар, пептидті гормонда, цАМФ.

менталды картаны жасау мен қорғау процессіне топтың барлық мүшелері қатысады.

Бейне фильм

https://www.youtube.com/watch?v=QoSeNhcAbx4

ТАПСЫРМА: Венна диаграммасын толтыру

«Эстроген мен инсулиннің нысана-жасушаларға әсер ету механизмдеріндегі ұқсастықтар мен айырмашылықтар».

-- рецепторлар плазмалық мембранада орналасқан;

- екінші делдал пайда болады-цАМФ;

- протеинкиназа көмегімен ақуыздарды фосфорлау

-рецепторлар жасушаның ішінде орналасқан;

-тасушы ақуыздармен байланысты болып плазмада тасымалданады;

- гормон-рецепторлық кешен хроматинмен байланысады

-арнайы жасушалық рецептормен байланысуы;

- ферменттер белсендіріледі;

- жасушаның метаболикалық жауабы

ЭСТРОГЕН

ИНСУЛИН

ЖАУАП

Қайнар көз:

https://nursekey.com/nursing-assessment-endocrine-system/

https://studfile.net/preview/1575956/page:17/

https://www.google.com/search?rlz=1C1GCEV_en&biw=1366&bih=625&tbm=isch&sxsrf

http://www.myshared.ru/slide/686635/

https://stepik.org/lesson/222120/step/1?unit=195041

https://www.youtube.com/watch?v=QoSeNhcAbx4

https://biohimist.ru/referaty-po-biokhimii/29-gormony-otvety-na-voprosy/254-mehanizm-dejstvija-steroidnyh-i-tireoidnyh.html

http://scask.ru/c_book_len3.php?id=42

http://biochem.vsmu.edu.ua/biochem_common_r/sbor_gormons_rus.pdf

http://ebooks.grsu.by/osnovi_biohimii/17-gormony.htm