Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері. Каспий теңізінің экологиялық мәселелері. Биология, 11 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 11.1В. Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері

Мектеп: ФМБ НЗМ

Күні:__ __ 2020

Мұғалім: Бейсенбаева А.С.

Сынып: 11

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері. Каспий теңізінің экологиялық мәселелері

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

11.3.2.2 - Қазақстанның экологиялық мәселелерінің шешу жолдарын ұсыну. Каспий теңізінің экологиялық мәселелері

 Сабақ мақсаттары

Оқушылар:

• Каспий теңізінің негізгі экологиялық мәселелері атайды, себептері мен салдарын сипаттайды;
• Каспий теңізінің суы улы заттармен қаншалықты ластанғандығын зерттейді, себептері мен салдарын анықтайды;
• Каспий теңізінің экологиялық мәселелерін шешу жолдарын ұсынады;

Бағалау критерийлері

Барлық оқушылар біледі

• Каспий теңізінің негізгі экологиялық мәселелерді, себептерін мен салдарын

Көп оқушылар

• Каспий теңізінің суы улы заттармен қаншалықты ластанғандығын зерттеп, себептері мен салдарын анықтайды;
• Тақырыпты талқылау барысында биологиялық терминдерді және дидактикалық материалдарды қолдана отырып ақпаратты ұсына алады;

Кейбір оқушылар

• Каспий теңізінің экологиялық мәселелерін шешудің тиімді жолдарын ұсына алады;

Тілдік мақсаттар

Пәнге қатысты лексика мен терминология:

мұнай бассейні, экологиялық проблема, көмірсутегі қоры,

биологиялық ресурстар, химиялық заттар, өнеркәсіптік орталықтар, пайдалы қазбаларды өндіру және өңдеу, тұрмыстық және өндірістік қалдықтар, гептил, шөлейттену, ауа райының бұзылуы, ағаштарды кесу, эрозия.

Диалог құруға /жазылымға қажетті сөздер топтамасы:

X-нің даму ықтималдығы ...

Қол жетімді опциялар ...

Қазақстанның экологиялық проблемалары ...

Экологиялық проблемаларды шешу ... қажет тәсіл

Құндылықтарды дарыту

Жұптық және топтық жұмыстарды ұйымдастыру арқылы «ынтымақтастық» және «өмір бойы оқу» құндылықтарын дарыту.

Экологиялық мәдениетті қалыптастыру: қоршаған ортаға қамқорлықпен қарау, табиғатты сақтау ережелерін ұстану, денсаулықты сақтау.

АКТ қолдану дағдылары

Ғаламтордан қажетті ақпараттарды іздеп табу дағдыларын дамыту

Экологияны сақтаудағы жаңа мобильді қосымшалармен танысу

Шағын презентация, бейнебаян көрсету.Оқушыларға белсенді оқыту тақтасымен суреттік тапсырмалармен көрсету

Пәнаралық байланыс

География, экология

Бастапқы білім

Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері 7-10 сыныптар

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Сабаққа деген жағымды көңіл-күйді қалыптастыру.

Тақырыптың өзектілігін ашу

(биология мен орыс әдебиеті, философия пәндерін кіріктіру)

 «Изведать то, чего не видел сроду, -

 Глазами, ртом и кожей пить простор!

 Кто в океане видит только воду -

 Тот на земле не замечает гор.

 В.Высоцкий

Мұғалім өлеңді оқып береді, оқушылардан қалай түсінгендіктерін сұрайды

Мұғалім бұқаралық ақпарат көздерінен алынған жаңалықтардан үзінді оқып береді:

•  «Каспий теңізінің алып жатқан географиялық орнына байланысты (шөл зонасы) еліміздің шаруашылық саласында атқаратын маңызы өте зор. Сонымен қатар сол маңдағы шөлді алапқа ылғал әкелуші су айдыны ретінде де үлкен рөлі бар.Солтүстігіне құятын Еділ өзенінде бөгендердің салынуы, мұнай кәсіпшілігінің өркендеуі теңіздің экологиялық жағдайын нашарлатты. Соңғы жылдары бұл аймақ мұнай мен газды өндірудің маңызды экономикалық ауданына айналды. Теңіз деңгейінің көтерілуіне байланысты бұл аймақ табиғи апат жағдайына ұшырады. Табиғи қорларын игеруде де, бұл аудандағы табиғат компоненттерінің өзгеруіне байланысты мынадай проблемалар туындауда: экологиялық апатты аймаққа жататындықтан, негізгі әрекет етуші Капустин Яр, Азғыр полигонының ұзақ уақыт бойы жұмыс істеуіне байланысты тұрғын халықтардың денсаулығының күрт нашарлауы; мұнай мен газдың өндірілуіне байланысты тіршілік дүниесінің өзгеруі, балықтардың (бекіре) қырылуы, уылдырық шашатын көксерке балықтарының кеміп кетуі; осы теңізге ғана тән (эндемикалық) итбалықтың мезгіл-мезгіл қырылуы; аңызақ жерлердің шаруашылыққа тигізетін кері әсері (жел эрозиясы)» Қорытындылай келе, біздің ойымыз, жоғарыда айтылған мәселелерді шешу үшін 5 мемлекет бірігіп жұмыс жасап жатыр. Теңіздің флорасы мен фаунасын сақтап қалу үшін мұнай қалдықтарын, өндіріс қалдықтарын қайта өңдеуді қолға алу қажет, қайта өңдеу қолға алынса теңізге түсетін қалдықтар азайып, табиғатты қалпына келтіруге мүмкіндік болады. Теңіз айналасындағы зауыт фабрикалардан шығатын улы газ, химиялық қоспасы бар сұйықтар теңізге төгуді тоқтату қажет.»

http://startinfo.kz/buisness/kaspi-tenizi-alemd-problema/

Мұғалім бұғаралық ақпарат көздерінде айтылып жатқан мәселерлерді оқушылармен бірге талқылайды,.

БАК алынған бейнебаянды көрсетеді.с Сұрақтар қою арқылы сабақ тақырыбының өзектілігін ашады.

РРТ

http://startinfo.kz/buisness/kaspi-tenizi-alemd-problema/

https://www.youtube.com/watch?time_continue=30&v=6c0_GBcKZ_I&feature=emb_logo

ІІ. Жұптық жұмыс. Мұғалім оқушыларды жұптарға бөледі және бәр оқушыға Экология министрі рөлін береді.

Мұғалім: Бүгінгі біздің сабағымызда Каспий теңізінің мәселесі жөнінде халықаралық форум өткіземіз. Бұл халықаралық форумға Каспий теңізінің экологиялық мәселерін шешу үшін теңізге шекаралас бес мемлекеттерден делегациялар келіп отыр…

Каспийдің экожүйесін қалпына келтіру мүмкіндіктері негізінен Каспий маңы

мемлекеттерінің келісілген әрекеттеріне байланысты. Осы уақытқа дейін көптеген қабылданған «экологиялық» шешімдер мен жоспарлармен олардың тиімділігін бақылау үшін жүйе мен критерийлер жоқ.

Форумды Экология министрі бастайды: Каспий теңізіне қатысты мәселелердің басын ашып береді..

Каспий теңізінің проблемаларын 4 түрге бөлуге болады. Олар: су деңгейінің

көтерілуі, балық шаруашылығы, химиялық және органикалық заттармен ластануы, мұнай-газды өңдеу, тасымалдау салдарынан ластануы.

Тапсырма: Интернет ресурстарды немесе мұғалім ұсынған таратпа материалдарды пайдаланып жоғарыда айтылған үш мәселені Каспий теңізіне шекаралас жатқан 5 мемлекет қалай шешіп жатқандығын түсіндіріңіз.

1 жұп оқушылар: Әзірбайжан делегациясы

2 жұп оқушылар: Ресей делегациясы

3 жұп: Иран делегациясы

4 жұп:Түркіменстан делегациясы

5 жұп: зоолог, ботаник ,гибробиолог ғалымдары

Форумға қатысушыларды бағалау критерийлері:

• Жұппен жұмыс жасай алады: басқа оқушылардың ой-пікірін тыңдай алады;
• Биология, география, химия, заң саласындағы бастапқы білімдерін қолдана алады;
• ұсынылған ақпараттады қысқа уақыт аралығында сараптап. Қорытынды шығара алады;
• ой пікірін дәлелдемелер арқылы жеткізе алады

Әр жұп өз жұмыстарын басқа оқушылардың алдында қорғайды. .

 Қорғауға берілген уақыт -2 минута

(ҚБ) Жеке жұмыс

РРТ

Қосымша 1. Беджиктер және форумға катысушыларға арналған нұсқайлық жазылған карточкалар

Қосымша 2. Форумды бастаушы – экология министірінің көтеретін мәселелер жазылған ақтараттық парақ. Әрбір форумға қатысушыға планшеттер /ноутбуктер

Қосымша 3 ҚБ

Сабақтың оқу мақсаттарына қайта оралу. Оқу мақсаттарына және сабақ мақсаттарына қаншалықты жеткендігін талқылау.

Сабақты қорытындылау.

Кері байланыс құру

Қосымша ақпарат

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Барлық оқушылар атмосфераның ластануымен байланысты Қазақстандағы негізгі экологиялық мәселелердің себебтері мен салдарын білетін болады. Көп оқушылар атмосферадағы ауаның улы заттармен ластану деңгейін Қазақстанның әртүрлі қалалары бойынша салыстырып көрсете алады

Кейбір оқушылар атмосфераның ластануымен байланысты Қазақстандағы негізгі экологиялық мәселелердің шешу жолдарын ұсына алады.

Өзара бағалау: топтық жұмыс барысында, сұрақтарға жауап беру барысында.

Мұғалімнің бағалауы: ҚБ орындау арқылы оқу мақсатына жеткендігін анықтау.

Жұпқа, топқа бөлу кезінде оқушылар белсенді іс-әрекеттер, қимыл-қозғалыстар жасап сергіп отыру.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?