Харди-Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы. Биология, 11 сынып, сабақ жоспары.

САБАҚ:

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сыныбы: 11

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақ тақырыбы

Харди-Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

Оқушылар орындай алады:

Экожүйенің алуан түрлілігі мен тұрақтылығы арасындағы өзара байланысты орнату

 Сабақ мақсаты

Оқушылар:

экожүйенің алуан түрлілігі мен тұрақтылығы арасындағы өзара байланысты орнату

Бағалау критерийлері

Оқушылар орындай алады:

• Популяциялық генетика ұ,ымының мағынасын ашу
• Харди-Вайнберг заңы
• Харди-Вайнберг заңын қолдана отырып есептеулер жасау;

 Тілдік мақсат

Оқушылар орындай алады: Харди-Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы арқылы экожүйенің әртүрлілігі мен тұрақтылық арасындағы байланыс себептерін дәлелдей алады;

Пәндік лексика мен терминология:

genetic balance, population genetics, gene pool, genotype, migration, mutations

Диалог құруға / жазылымға қажетті сөздер топтамасы

Аллельдің жалпы жиілігі тең -----

Бұл жағдайда екі гомозиготалы фенотиптің жиілігі ------

Гетерозиготалы фенотиптің күтілетін жиілігі -----

Құндылықтарды дарыту

Бұл сабақ оқушылардың бойында келесі құндылықтарды академиялық адалдығын, жауапкершлігі мен көшбасшылығын, ұжымда жұмыс жасау қабілеттерін дамытуға бағытталады.

Пәнаралық байланыстар

Экология - экожүйелердегі популяциялардың генетикалық процестерін Харди-Вайнберг заңы бойынша сипаттайды

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Оқушылармен сәлемдесу

(М) Қарастырылатын мәселелерді талдау:

1. Харди Вайнберг теориясын сынау кезінде қолданылатын бес шартты (гендердің жиілігіне әсер ететін факторлар) атап шығу және түсіндіру

2. Популяциядағы гендер жиілігін анықтауда Харди-Вайнберг заңын қолдану мәселелері

Интерактивті тақтаны пайдалана отырып, Харди-Вайнберг заңының популяциялардың генетикалық сипатын талдау. (Мұғалімнің түсіндірмесі)

Оқушыларды екі топқа бөлу. Топтарға берілетін тапсырмалар:

• Егер популяциядағы 200 адамның 98-і рецессивті фенотипті болса, онда бұл популяцияның қанша пайызы гетерозиготалар болады?
• Тышқандарда сұр аң терісіне қарағанда қоңыр түсі басымдылық көрсетеді. Егер сізде 200 тышқанның 168 қоңыр тышқандар болса Гомозиготалы доминанттардың,гетерозиготалары және гомозиготалы рецессивтіліктің болжамды жиілігі қандай?
• Егер популяцияның 81% -ы гомозиготалы рецессивті болса доминатты гомозиготалы ,гетерозиготалы дарақтардың жиілігін анықтаңыз. Доминатты және рецессивті дарақтардың жиілігін анықтаңыз
• Егер популяцияның 51% -ы кем дегенде бір рецессивті аллельдің бір данасын алып жүрсе, популяцияның басым фенотипін білдіретін дарақтардың болжамды жиілігі қандай?
• Егер Африка халқының 9% -ында ауру жасушалық анемияның (сс) ауыр түрі туылса, онда халықтың қанша пайызы безгекке қарсы болады, өйткені олар орақ клеткалары үшін гетерозиготалы (Ss) болады?

Үйге тапсырма: Презентацияны оқу және Харди-Вайнберг заңына тапсырмалар жинақтау

РЕФЛЕКСИЯ:

1. Жұмыстың қай кезеңінде сіз қиындықтарға тап болдыңыз?

2. Келесі сабақта мұғалімнен сізге қандай көмек қажет болуы мүмкін?

Қосымша ақпарат

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Сабақтың ой-қозғау бөлімінде әр түрлі деңгейде жауапты қажет ететін сұрақтар қолданылады. Оқушылардың ақпаратты қабылдау ерекшеліктеріне сәйкес жақын арадағы даму аймағы анықталады. Оқушылардың алған білімдерін тексеру барысында оқушылардың қабілеттері ескеріле отырып әр түрлі деңгейдегі сұрақтар қойылады.

Сабақтың ой қозғау бөлімінде «Блум түймедағы» әдісі қолданылады. Оқушылар мұғалімнің нұсқау картасын негізге алып, сыныптастарын бағалайды. Мағынаны тану кезеңінде карточкалардағы тапсырмаларды орындау арқылы жақын арадағы даму аймағы айқындалады.

Сыныпта қозғалу барысында қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау.