Эпигенетика және эпигеном. Биология, 11 сынып, презентация.

Эпигенетика және эпигеном.

Сабақ мақсаты

Геном мен эпигеномом арасындағы байланысты талдау.

Қоршаған орта факторларының эпигенома қалай әсер ететінін түсіндіру.

Бағалау критерийі

ДНК метилденуі, гистон модификациясы, хроматин ремоделденуі арқылы эпигеном құрылымын сипаттайды.

Ген траскрипциясы жіне оның генмен байланысы арқылы эпигеном қызметін сипаттайды.

Қоршаған орта факторларының эпигеномға қалай әсер ететінін түсіндіреді

Graphic organizers for activating spider diagram

Эпигенетика және эпигеном

Эпигеномика

 Эпигеномика (грек тілінен удар. api- жақын, қасында) – сыртқы ортаның әсерінінен генетикалық емс әсермен анықталатын, генетикалық мәтінді зерттейтін ғылым (мысалы, ДНҚ-ның метилденуі).

Эпигенетика және тамақтану

Джиртлу зертеуі бойынша тышқандардың геніне жасанді генді енгізу арқылы мутантты семіз, сары түситі, аурушаң тышқандар алды. Ол осы зерттеуді ары қарай жалғасытырып, осы мутантты генді алып тастамай ақ «қалыпты» тышқанға айналдыруға бола ма деген зерттеу жасады.

Ол жүкті агути (сары) тышқандардың қорегіне фолиевий қышқылы, В12 дәруменін, холин және метионинді қосты. Нәтижесінде тақам құрамындағы қоспалар мутантты генді «қалыптыға» өзгерткенін көрсетті.

Сонымен қатар пайда болған жаңа белгілер бірнеше ұрпақта сақталған. (зерттеуден кейін ұрпақтарда қоректену қосымша қоспаларсыз қалыпты болған.

Физикалық жаттығу

Зерттеулер дәледегендей физикалық жаттығу да эпигенетикалық әсерге жатады. Физикалық жаттығу кейбір гендерді «қосады» немес «ажыратады»

https://www.youtube.com/watch?v=Gtt_NxTo1OU ( video)

https://www.nature.com/articles/s41467-018-05778-1

http://www.pbs.org/wgbh/nova/body/epigenetic-mice.html