Өсімдіктерді микроклоналды көбеюі. Биология, 11 сынып, дидактикалық материал.

Оқу мақсаты: 11.4.3.5 өсімдіктерді микроклоналды көбейту тәсілін сипаттау

1 топ ақпараты:

Клондық микрокөбейту-өсімдіктерді In vitro жағдайларында жыныссыз жолмен көбейту.Пайда болған клон өсімдіктер бастапқы өсімдікпен генеикалық жағынан бірдей болады.Клондық микрокөбейту әдісіне дағдылы вегетативтік жолмен көбейту мен салыстырғанда бірталай артықшылықтар бар.Оның ішінде ең маңыздыларын көбею коэффициенті өте жоғары және өсімдіктерді вирустармен патогендік Өсімдіктерден тазарту.Клондық микрокөбейту әдістері In vitro жағдайында қолтық бүршік меристемаларын өсіруге және басқа экспланттардан немесе каллустардан бүршіктер мен эмброидтарды өсіруге негізделген. Клондық микрокөбею нәтижесі өсімдіктің генотипіне,жасына,экспланттың те-гіне,қоректік ортаға,өсу жағдайларына байланысты.Бұл әдіс қымбат және көп ең-бек қажет етеді,сондықтан әзірше ол көбіне селекциялық жұмыстарда қол-данылады және басқа жолдармен көбеймейтін өсімдіктерді көбейту үшін пай-даланылады.Сонымен бірге бұл әдіс лабораториялық деңгейінде 2,500 дай өсімдік түрлеріне дайындалған,ал өндірістік технология ретінде біртіндеп өріс алып келеді.

Артықшылықтары:

1 – көп мөлшерде көбею саны (10⁵-10⁶ шөптесін және гүлді өсімдіктер үшін, 10⁴-10⁶ бұталы өсімдіктер үшін, 10⁴ басқа да өсімдіктер).

2 – жыл бойына экспериментті өткізуге мүмкіндік бар және екпе материалды егетін аумақтың аздығы

3 – саңырауқұлақ пен бактериядан тазартылған, генетикалық таза, біркелкі материал алуға болады

4 – селекциялық үдерістің ұзақтығы

5 – табиғи жолмен көбеюі қиын өсімдіктерді оңай көбейту

6 – үдерістің автоматты жүруі

2 топ ақпараты:

Негізгі клональді көбеюге қажетті обьекті – ол барлық онтогенездік этаптарда генетикалық тұрақтылықты сақтау. Ол үшін ең бастысы, апикальді меристема мен қолтық бүршіктердің өсімдік бойында пайда болуы.

Микроклональді көбейту жолдары:

• Өсімдікте қалыптасқан меристеманың белсенді көбеюі;
• Эксплант өсімдігінің ұлпаларында қолтық бүршіктердің түзілуі;
• Соматикалық эмбриогенездің ынталануы;
• Каллусты ұлпаларда қолтық бүршіктердің мамандануы;

3 топ ақпараты:

2 сурет

3 сурет