Өсімдік пигменттері. Биология, 11 сынып, дидактикалық материал.

Оқушының аты – жөні: ____________________________ Сынып: ____ «___»

Зертханалық жұмыс №

« Әртүрлі өсімдік жасушаларындағы фотосинтездеуші пигменттерді зерттеу»

Жұмыстың мақсаты: _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Болжам: _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Зерттеу сұрағы : Зерттелетін өсімдіктерде қандай пигменттер кездеседі?

Айнымалылар:

Құрал-жабдықтар:

2 дана х фильтрлеуші қағаз(хроматографияға арналған қағаз)

1 жұп қайшы

1х 5 мл тамшуыр

300 гр кварц құмы

1х 250 мл өлшегіш стакан

1х Қалам мен қаламсап,сызғыш

Шамамен 20х20 азықтық кленка

1х келсап пен үккіш

1 дана лабораториялық фен

1х 250 мл мензурка

Зертханалық ине

Секундомер

Таразы

Реактивтер:

10мл ацетон

2_Х 5 гр өсімдік жапырағы (шпинат, шавель)

Жұмыс барысындағы қауіпсіздік ережелері:

Жұмыс барысы:

• бегония пен қазтамақ жапырағын қайшымен майдалап қиып,екі ыдысқа саламыз, үстіне 1мл ацетон тамызып араластырамыз. Жапырақтардан пигменттердін бөлінуі үшін кварц құмын қосып,үккішпен езгілейміз.
• Дайын ерітіндіні азықтық кленкамен жабамыз.
• Қағазды стаканның диаметрінен кіші етіп қиямыз (6 см). Фильтрлейтін қағаздың төменгі бөлігінен 1,5 см арақашықтықта бастапқы сызықты сызамыз.
• Стаканға 5 мл спирт құямыз, зертханалық инемен ерітіндіден жұғынды алып, бастапқы сызықтың бойына 2 жұқа нүкте белгілейміз, кейін фенмен кептіреміз. Бұл әрекетті 5 рет қайталаймыз. Қағаздың төменгі бөлігі спиртке тиетіндей етіп, стаканға орналастырып,бетін азықтық кленкамен 15 минутқа жауып қоямыз.
• 15 минуттан кейін қағазды алып, ерітіндінің бастапқы сызықтан жылжу арақашықтығын өлшеп, фенмен кептіреміз.
• Алынған нәтиже бойынша кесте мен гистограмма толтырып, Rf пен Rs есептеп, хроматографиялық қағазда пайда болған пигменттерді жазамыз.

• Нәтижелер:

1.Сурет

Кесте 1 Өсімдіктің хромотографиялық нәтижесі ( бегония )

Кесте 2 Өсімдіктің хромотографиялық нәтижесі ( қазтамақ )

Кесте 3 Өсімдіктер үшін Rf пен Rs мәні (бегония)

Кесте 4 Өсімдіктер үшін Rf пен Rs мәні (қазтамақ)

График 1 Өсімдіктер құрамындағы пигменттер

Өсімдіктегі хлорофил пигментінің көрінетін түстерінің RF мәні

Талқылау:

• Зерттелетін өсімдіктердің қайсысында хлорофилл көбірек?
• Неліктен жапырақтан бірнеше пигменттер бөлінді?
• Осы зерттелген шавель, шпинат өсімдіктеріндеде қандай пигмент түрлері анықталды?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Шектеу мен кемшіліктер:

1._________________________________________________________________________

2._________________________________________________________________________

3._________________________________________________________________________

• Нәтижеге теріс әсер ететін, әдісте қателіктер бар ма?
• Бақылау мен есептеу нәтижелері сенімді ме?

Жақсарту тәсілдері.

• Зерттеу жұмысын жақсарту үшін қандай ұсыныс айта аласыз?
• Бақылау мен есептеу барысында сенімді нәтиже алу үшін,әдісті жақсартудың қандай тәсілін ұсына аласыз?

1.__________________________________________________________________________

2.__________________________________________________________________________

3.__________________________________________________________________________

Қорытынды:

Сілтемелер:

Бейне ролик : «Қағаздық хроматографияны дайындау тәсілі»

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

https://www.youtube.com/watch?v=jiPd5CkCkkU