Өсімдік пигменттері. Биология, 11 сынып, сабақ жоспары.

Тарау: Бөлім 11.1В Қоректену

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Тақырыбы: Өсімдік пигменттері

Өсімдік пигменттері.

Зертханалық жұмыс « Әртүрлі өсімдік жасушаларындағы фотосинтездеуші пигменттерді зерттеу»

Оқушылардың саны:

Сабақта жоқ оқушылардың саны:

Өсімдіктерде бар әр түрлі пигменттерді зерттеу.

Өсімдіктердегі бар әртүрлі пигменттердің болуын зерттеу

• Хлорофилл, ксантофилл, каротиноидтар туралы білім қалыптастырады.
• Қағаз хромоторафия әдісі арқылы пигментерді бөлу жолдарын сипаттай алады
• Зертханалық жұмыс негізінде қорытынды жасай алады.

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Хлоропласт, пластид, хлорофилл, каротиноид, пигмент, органелла, эукариоттық жасуша, фотосинтез, сыртқы/ ішкі/ аралық/ қос қабатты мембрана, мембарана аралық кеңістік, қабықша, строма, грана, тилакоидтар, пластинка, рибосомалар, крахмал түйіршіктері

Өмір бойы оқу. Ашықтық, Топта жұмыс жасау арқылы өзіне және айналадағы құрмет, ынтымақтастық; Жұмыстарды өзара және жеке тексеру кезінде академиялық әділдік құндылығын дарыту.

Хлорофиллдің химиялық формуласын көрсету, талқылау кезінде химиямен, ал жарық сәулелердің ұзындығы, олардың түрлерінің жапырақ арқылы сіңірілуі мен шағылысуын талқылау кезінде физика пәнімен байланыстыру

Презентация, бейнематериал көруде ноутбуктерді қолданады.

Қоректену - 6 -10 сыныптар

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасу. Оқушылардың зерттеу жұмысына сай киінуін (халат, қолғап, очки) қадағалау.

Мұғалім оқушыларға «Жапырақтар түсін неліктен өзгертеді?»- деген сұрақ қою арқылы, оқушының тақырып бойынша бастапқы білімі анықтайды.

Бейнематериал көрсетіліп, ол туралы оқушының түсінігі талқыланады, жаңа тақырыптың мақсаты, бағалау критерийлері ортада анықталады.

Мағнаны тану:

Бейнематериал негізінде оқушыларда қағаз хроматография әдісімен пигменттерді бөлудің жолдары туралы ұғым қалыптасады

Мұғалім пигменттердің түрлері туралы презентация негізінде ортада талқылау жүргізеді

Оқушыларға тақырыпқа сай практикалық жұмыс парағы таратылады. Практикалық жұмыстың мақсаты, болжамы, қауіпсіздік шараларын мұғалім оқушылармен бірлесе отырып талқылайды.

• Оқушылар арасында ацетон тәрізді ұшқыш заттарға аллергия бар оқушылар бар ма? Анықтап алыңыз.

Жұмысты бастамас бұрын қауіпсіздік техникасы журналына оқушылар практикалық жұмыс бойынша қауіпсіздік ережелерімен танысқандығын растап қол қояды.

Зерттеу сұрағы: Зерттеуге алынған өсімдіктерде қандай пигменттердің түрлері кездеседі?

Жұмыс барысы

• бегония пен қазтамақ жапырағын қайшымен майдалап қиып,екі ыдысқа саламыз, үстіне 1мл ацетон тамызып араластырамыз. Жапырақтардан пигменттердін бөлінуі үшін кварц құмын қосып,үккішпен езгілейміз.
• Дайын ерітіндіні азықтық кленкамен жабамыз.
• Қағазды стаканның диаметрінен кіші етіп қиямыз (6 см). Фильтрлейтін қағаздың төменгі бөлігінен 1,5 см арақашықтықта бастапқы сызықты сызамыз.
• Стаканға 5 мл спирт құямыз, зертханалық инемен ерітіндіден жұғынды алып, бастапқы сызықтың бойына 2 жұқа нүкте белгілейміз, кейін фенмен кептіреміз. Бұл әрекетті 10 рет қайталаймыз. Қағаздың төменгі бөлігі спиртке тиетіндей етіп,стаканға орналастырып,бетін азықтық кленкамен 15 минутқа жауып қоямыз.
• 15 минуттан кейін қағазды алып, ерітіндінің бастапқы сызықтан жылжу арақашықтығын өлшеп, фенмен кептіреміз.
• Алынған нәтиже бойынша кесте мен гистограмма толтырып, Rf-ті есептеп, хроматографиялық қағазда пайда болған пигменттерді анықтап жазамыз.

Деректер мен нәтижелер:

Өсімдіктегі хлорофил пигментінің көрінетін түстерінің Rf мәнін анықтап кестеге түсіреді.

Осы анықталған деректер негізінде график тұрғызады.

Талқылау төмендегі сұрақтарға жауап беру арқылы жүргізіледі:

Не зерттелді ?( зерттеу мақсаты мен болжамы)

– Қалай жүзеге асырылды?(Зерттеу әдісін сипаттау )

– Қандай нәтижелер алынды?

(алынған нәтижелер негізінде қорытынды жасау)

Қорытынды

( Болжам дәлелденді ме? Сіз зерттеген жапырақта қандай пигмент түрлері болды?)

Бекіту: Жапырақтардың сарғаю себебі неде?-деген сұраққа қайтып келу, оқушылардың жауабын тыңдау.

Кері байланыс

Мен ...түсіндім

Мен ...түсінбедім

Мен...толықтырамын

Мен түсінбедім бөліміне тоқталып, оқушылармен бірге талқылаулар жасап, жауап беріледі.

Үй тапсырмасы:

«Өсімдік пигменттерінің табиғаттағы, адам өміріндегі маңызы» атты тақырыпта ойтолғау жазу

Қосымша ақпарат

Дифференциация – Сіз қосымша қолдауды қалай жоспарладыңыз? Неғұрлым қабілетті оқушыларға қандай тапсырмаларды беруді жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың білімін тексеруді қалай жоспарлап отырсыз?

Зерттеу жұмысын оқушының дұрыс жүргізуі

Зерттеу жұмысының талаптарға сай рәсімделуіне қарай

Денсаулықты қорғау мен қауіпсіздікті сақтау

Топтарға қабілеттері түрлі деңгейдегі оқушыларды біріктіруге болады. Себебі оқушылар бір- біріне қолдау болады.

Түрткі болатын сұрақтарға жауап бере алады, эксперименттер нәтижелерін талдау, өз бетімен фотосинтез үрдісі үшін қажетті жағдайларды зерттеу барысында тәжірибе мен ізденіс жұмыстарын үлестіре отырып қорытындылай алуы, мұғалімнің кері байланысы арқылы жасалады.

Биология кабинетіндегі қауіпсіздік ережелері. Практикалық жұмыс барысындағы қауіпсіздік ережелері. Сергіту сәттері мен партада дұрыс отыру ережелері,3-4 және 7-8 сабақтарда көзге жаттығу жасау. Ноутбукпен, ғаламтормен жұмыс жасауда қауіпсіздік техникасының ережелерін сақтау ескертіледі.

Сабақтың мақсаты / оқумақсаты дұрыспа?

Оқушылар бүгін не оқып-үйренді?

Оқу атмосферасы қандай болды?

Мен дифференцияланған жұмысты сәтті дайындай алдым ба?

Мен уақытты сақтадым ба?

Мен жоспарда қандай өзгеріс енгіздім және қандай?

Қорытынды баға

Ең табысты екі сәті қандай? (білім беру мен оқуды қараңыз)?

1:

2:

Сабақтың қандай екі сәтін жақсарттым (білім беру мен оқуды қараңыз)?

1:

2:

Мен сабақта сынып және жекелеген адамдар туралы нені білдім, мен келесі сабақта нені әңгімелеймін