Ферменттердің бәсекеге қабілетті және бәсекеге қабілетсіз ингибиторлары. Ферменттердің қызметін реттеу. Биология, 11 сынып, сабақ жоспары.


Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 11.1С

Молекулалық биология

Мектеп: НЗМ ХББ Алматы қ.

Мерзімі:

Мұғалім:

Сынып: 11

Қатысқаны

Қатыспағаны

Сабақтың тақырыбы:

Ферменттердің бәсекеге қабілетті және бәсекеге қабілетсіз ингибиторлары. Ферменттердің қызметін реттеу.

Оқу мақсаты

11.4.1.3 ферменттердің бәсекеге қабілетті және бәсекеге қабілетсіз ингибиторларың салыстырыңыз

Оқыту нәтижелері

Сабақтың соңында студенттер бәсекеге қабілетті және бәсекеге қабілетті емес фермент ингибиторларыңың айырмашылығын біледі.

Тілдік мақсаттар

Терминологиямен жұмыс

Сабаққа енгізілген құндылықтар

Топтарда жұмыс жасау жағымды атмосфераны құруға, командада жұмыс істеуге, ынтымақтастыққа дағдыландырады

Интеграция   

Химия, физика

АКТ 

Жаңа материалды зерделеу барысында студенттер зерттеуге, презентация дайындауға, топтық жұмыстарға қажетті ноутбуктермен жұмыс жасауға мүмкіндік алады.

Біліктілікті арттыру мақсаты

Алдыңғы білім

Асқазан-ішек ферменттер

Жоспар

Жоспарланған іс-шаралар

Ресурстар

1 min

1 min

3 min

1 min

1 min

5 min

10 min

3 min

2 min

2 min

2 min

2 min

4 min

2 min

1 min

Ұйымдастыру кезеңі: студенттердің сәлемдесуі, сабаққа дайындығы (керек-жарақтың болуы)

Студенттердің бұрын алған білімін тексеру кезеңі:

Алдыңғы ас қорыту ферменттері туралы білімдерін қайталау

• Липазалар - бұл ішекте майларды сіңіруге көмектесетін ферменттер тобы.

• Амилаза - крахмалды қантқа айналдыруға көмектеседі. Амилаза сілекейде болады.

• Мальта - сілекейде де кездеседі; қант мальтозасын глюкозаға бөледі. Мальтоза картоп, макарон және сыра сияқты тағамдарда кездеседі.

• Трипсин - аш ішекте болады, ақуыздарды аминқышқылдарына бөледі.•

Лактаза - сонымен қатар аш ішекте кездеседі, сүттегі лактозаны, қантты глюкоза мен галактозаға бөледі.

• Ацетилхолинестераза - нервтер мен бұлшықеттердегі нейротрансмиттер ацетилхолинді бұзады.

• Helicase - ДНҚ-ны ашады.

ДНҚ полимеразасы - дезоксирибонуклеотидтерден ДНҚ синтезі.

Терминологиямен жұптық жұмыс - 3 мин.

Сараптамалық бағалау. Жұптар түсінік беріп, жауабыңызды тақтадағы жауаппен салыстырады.

  

Сәйкестік

активтендіру энергиясы

Химиялық реакцияны бастауға қажетті энергия; химиялық реакцияның энергетикалық кедергісін жеңу үшін қажет энергия ретінде анықталады.

белсенді сайт

Ферменттің субстрат байланыстыратын орны.

кофактор

Белокты емес, белок белсенділігі үшін қажет

фермент

Биохимиялық реакциялардың катализаторы ретінде қызмет ететін биологиялық макромолекула.

фермент-субстрат кешені

Ферменттің белсенді центрмен байланысты субстратымен үйлесуі.

Бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар

Молекуланың ферменттердің белсенді учаскесіне субстраттың байланысуына кедергі болатын етіп, белсенді аймақтан басқа сайтқа байланыстыру; аллостериялық ингибитор деп те атайды.

оңтайлы температура

Фермент максималды тиімділігімен жұмыс жасайтын температура.

өнім

Химиялық реакция нәтижелері.

субстрат

Биохимиялық процесстегі реагент; әдетте фермент әрекет ететін нәрсе.

Неге ферменттер рН тармақшасында оңтайлы деңгейде жұмыс істемейді?

Ортаның рН белсенді сайттың химиялық құрамын өзгерте алады, бұл фермент-субстрат кешенін тұрақтандыратын ковалентті емес байланыстарға әсер етеді, өйткені рН оңтайлы деңгейден төмен болған кезде субстрат белсенді аймаққа байланыса алмауы мүмкін.

Бәсекеге қабілетті ингибиторлар

Молекуланы субстратсыз ферменттің белсенді жеріне байланыстыру, осылайша субстраттың белсенді жерге байланыстырылуына кедергі келтіреді.

Осы терминдерді 4 шеңберге таратыңыз

Сұрақ: Бүгінгі тақырып бойынша қандай ойларыңыз бар?

Сабақтың тақырыбы Ферменттердің бәсекеге қабілетті және бәсекеге қабілетсіз ингибиторлары. Ферменттердің қызметін реттеу.

Мәтіндік материалдармен жұмыс - 3 мин.

Тежеу

Дене жүйелерінің дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін кейде ферменттердің жұмысын баяулату қажет. Мысалы, фермент тым көп өнім шығаратын болса, өндірісті азайту немесе тоқтату керек.

• Ферменттердің белсенділігін бірнеше жолмен басуға болады:

• Бәсекеге қабілетті ингибиторлар - молекула белсенді аймақты блоктайды, сондықтан субстрат ферментпен байланысу үшін ингибитормен бәсекелесуі керек.

• Бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар - молекула ферментті белсенді аймақтан басқа жерде байланыстырады және оның тиімділігін төмендетеді.

• Бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар - ингибитор бір-бірімен байланысқаннан кейін фермент пен субстратқа байланысады. Өнімдер белсенді сайтты оңай қалдырады, ал реакция баяулайды.

• Қайтымсыз ингибиторлар - қайтымсыз ингибитор ферментпен байланысады және оны үнемі белсенді етеді.

Топтық жұмыс

• 1-топ - бәсекелік тежеу

• 2-топ - бәсекелес емес тежеу

Бағалау критерийлері

Көрнекі ұйымдастырушыдағы жұмысты елестетіп көріңіз, онда берілген тақырып бойынша анықтама, түсініктеме және мысал болуы керек.

ТAG түріндегі жұмысты бағалау

• Өзіңізге ұнайтын нәрсені айтыңыз

• ойланған сұрақ қойыңыз

• оң ұсыныс беру

Видео анимацияны қарау - 2 мин.

Сұрақтар Үш жағдайда да ферментативті реакция үшін қандай жағдайлар қажет?

Диаграммалармен жұмыс. Ұсынылған графиктерге түсініктеме беріңіз

Топтық жұмыс

• 1-топ - Бәсекелестік тежелу кезіндегі ферментативті реакция жылдамдығының графигі

• 2-топ - Бәсекеге қабілетсіз ингибирлеу кезіндегі ферментативті реакция жылдамдығының диаграммасы

Шарттары: ингибиторлардың концентрациясы фермент концентрациясына қарағанда аз.

Қорытынды

Жеке жұмыс: 4 сұрақ – сәйкестендіру

1. Бәсекеге қабілетті емес және бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар

A. Таза бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар бәсекеге қабілетсіз ингибиторларға ұқсас. Бәсекелестікке қабілетсіз ингибиторлар сияқты, олар ферментте жеке байланыстыратын алаңға ие және фермент-субстрат кешенін байланыстыра алады. Алайда, олар субстрат байланыспаған кезде ферментті де байланыстыра алады. Бәсекеге қабілетсіз ингибитордың болуы Vmax-ты азайтады және Km-ге әсер етпейді.

2. Бәсекеге қабілетті ингибиторлар

B. Бәсекеге қабілетті ингибиторлар, бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар және бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар - ферменттердің қайтымды ингибирлеуінің барлық түрлері. Тежегіштер субстрат байланыстыруға кедергі келтіруі мүмкін, ферменттің каталитикалық белсенділігін төмендетеді немесе екеуін де жасайды. Көптеген препараттар фермент ингибиторлары болып табылады.

3. Бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар

C. Бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар бәсекеге қабілетті ингибиторлардан өзгешеленеді, өйткені олардың ферментпен жеке байланысу алаңы болады. Сонымен қатар, олар ферментпен субстрат ферментпен байланысқан кезде ғана байланысады. Бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар Вмаксты да, Кмді де төмендетеді.

4. Бәсекеге қабілетсіз ингибиторлар

D. Бәсекеге қабілетті ингибиторлар ферменттің белсенді жеріне байланыстыру арқылы әрекет етеді. Олар белсенді учаске үшін субстратпен бәсекелеседі және субстраттың байланыстырылуына кедергі келтіреді. Олардың құрылымы субстраттың құрылымына ұқсас, өйткені олар бір жерде орналасады. Бұл ингибиторлардың болуы ферменттердің Км жоғарылауын тудырады, бірақ Vmax-ты өзгеріссіз қалдырады.

Рефлексия

Біз не істедік?

• Негізгі түйіндер

Үйге тапсырма: Дәрілік заттар фермент ингибиторы ретінде

Бейнені қараңыз

презентация

Терминологиясы бар қағаз

презентация

Мәтіндік материал

Paper, markers, color paper

https://yandex.kz/video/search?text=compare+competitive+and+non-competitive+inhibition+of+enzymes

презентация (графиктер)

Individual work

https://alevelnotes.com/notes/biology/biological-molecules/enzymes/enzyme-inhibitors

Қосымша ақпарат

Саралау - қалай қосымша қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары студенттерді қалай сынамақсыз?

Бағалау - оқушының оқуын қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Қауіпсіздік ережелері

Мен студенттерді тікелей сауалнама арқылы алдыңғы қатарлы студенттерге қарсы қою қабілетіне қарай топтастырамын.

Сабақ барысында оқушылардың сұрақтарға жауап бергенін тыңдап, бақылаңыз.

Оқушылардың жұмысын қадағалаңыз.

Рефлексия

Сабақ / оқу мақсаттары нақты болды ма? Барлық оқушылар деңгейге жетті ме?

Егер жоқ болса, неге?

Менің жоспарланған саралау жұмысым болды ма?

Мен уақытты ұстандым ба?

Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неге?

Төмендегі кеңістікті сабағыңыз туралы ойлау үшін пайдаланыңыз. Сабағыңыз туралы сол жақта көрсетілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Қорытынды бағалау

Қандай екі нәрсе сәтті өтті (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Осы сабақтан мен келесі сабағымның негізін құрайтын жеке тұлғалардың жетістіктері / қиындықтары туралы не білдім?



Толық нұсқасын 30 секундтан кейін жүктей аласыз!!!


Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter

Қарап көріңіз 👇



Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру

Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?
Пікір жазу