Миеленденген нейрондардағы әрекет потенциалының трансмиссиясы мен инициациясы. Биология, 10 сынып, презентация.

Нейрон бойымен әрекет потенциалы қалай таралады?

Миеленденген нейрондардағы әрекет потенциалының трансмиссиясы мен инициациясы.

Оқыту мақсаты

миеленденген нейрондардағы әрекет потенциалының трансмиссиясы мен инициациясын сипаттау.

Бағалау критерийлері:

1. Миелинді қабықшаның құрылысын білу.

2. Миеленделген нейрондардағы әрекет потенциалының инициациясын түсіндіру.

3. Миеленделген нейрондардағы әрекет потенциалының трансмиссиясын түсіндіру.

4. Миеленденген нейрондардағы әрекет потенциалының трансмиссиясы мен инициациясын сипаттау.

Терминология

Иницация

Трансмиссия

Миелинизация және миелинді қабықша

Шванн жасушасы / олигодендроциттер

«Барлығы немесе ештеңе» қағидасы

Шектес/іргелес

Сальтаторлы тасымалдау / трансмиссияның жылдамдығы

Ионды каналдар / ионды қақпалар

Деполяризация / реполяризация / әрекет және тыныштық потенциалы

Нейрон / Аксон

Терминология – әрекет потенциалының трансмиссиясы.

Трансмиссия/өткізгіштік

Үздіксіз өткізгіштік

Сальтаторлы өткізгіштік / өткізгіштіктің жылдамдығы / таралу

Аксон бойымен әрекет потенциалының трансмиссиясы

Миелинденбеген / миелинделген жүйке талшығы

Секіру / таралу

Әрекет потенциалының бағыты

Әрекет потенциалына таралу жылдамдығына әсер ететін факторлар

Сұрақтар:

1. Аксондардың құрылысында қандай ерекшеліктер байқалады?

2. Жүйке импульстерін өткізудегі қандай ерекшеліктер байқалады?

3. Қандай нейронда импульстің өткізу жылдамдығы жоғары?

Өткізгіштіктің таралуы

Әрекет потенциалының өткізгіштігі

Өткізгіштіктің екі типі:

Үздіксіз

Миелинденбеген жүйке талшығындағы өткізгіштік.

Әрекет потенциалы бүкіл мембрана бойымен таралады.

Сальтаторлы

Миелинделген жүйке талшығы арқылы жылдам өткізгіштік.

Импульстер миелинмен оқшауланған талшықтың белігі аймақтары (Ранвье буындары) арқылы секіреді.

Сальтаторлы өткізгіштік

Сальтаторлы өткізгіштік

Әрекет потенциалы

Әрекет потенциалы

Миелин

Аксон

Сальтаторлы өткізгіштік

Шванн жасушасы

Сома

Деполяризация (Ранвье буыны)

Миелинді қабықша

Аксон

Сипаттамасы келесі слайдта

Сальтаторлы өткізгіштік

Миелинделген аксонда әрекет потенциалы кезіндегі деполяризация ағыны бір Ранвье буыннан екінші буынға аксонның ішкі бөлігі арқылы таралы (көк бағдар). Келесі буында натрий каналдары әрекет потенциалын қамтамасыз етеді.

Нәтижесінде, әрекет потенциалы аксон бойымен буыннан буынға секіріп қозғалады. (қызыл бағдар).

Үздіксіз өткізгіштік

Миелинденбеген жүйке талшығындағы өткізгіштік.

Жүйке импульстың таралуы баяу және эффективтілігі біршама төмен, әсіресе диаметрі шағын болатын жүйке талшықтарда.

Әрекет потенциалын өткізу

1. Na+ иондары мембрананың бір аймағында кіруінің салдарынан әрекет потенциалы генерацияланады.

Әрекет потенциалын өткізу

Әрекет потенциалының деполяризациясы мембрананың көршілес облысына таралады, жаңа облыста әрекет потенциалын туғыздырады. Бұл облыстың сол жағында мембрана реполяризацияланады, K+ иондары сыртқа шығарылады.

Әрекет потенциалын өткізу

Деполяризация-реполяризация процестері аксон мембранасының келесі облыста қайталанады. Нәтижесінде, иондардың жергілікті ағындары аксон мембранасында әрекет потенциалының таралуын тудырады.

Әрекет потенциалын өткізу

Үздіксіз (А) және сальтаторлы (В) өткізгіштік.

Өткізгіштіктің активациясы

Өткізгіштіктің активациясы

Белсенді облыс

Белсенді облыс

Миелинді қабықша

Әрекет потенциалының трансмиссия жылдамдығына қандай факторлар әсер ете алады?

Әрекет потенциалының трансмиссия жылдамдығына әсер ететін факторлар:

Миелинді қабықша

Аксон диаметрі

Температура

1. Миелинді қабықша

Электрлі оқшаулаушы болып табылады – әрекет потенциалы бір Ранвье буынынан екіншісіне секіріп таралады = САЛЬТАТОРЛЫ ӨТКІЗГІШТІК.

Миелинделген аксон = 90 ms-1 50 есе жылдам!

Миеленденбеген = 30 ms-1

2. Аксон диаметрі

Үлкен диаметр = жылдам өткізгіштік, себебі импульстың шашырауы аз болады.

3. Температура

Трансмиссиясы жоғары

Трансмиссиясы төмен

Температура жоғары болса, аксон бойымен импульс жылдам өтеді (диффузия жылдамдығы және ферменттің белсенділігі (мысалы: АТФаза) жоғары болады).