«Адам хромосомалары жиынтығының кариограммын жасау». Геномдық мутацияларды зерттеу. Биология, 10 сынып, сабақ жоспары.

Бөлім, тарау:

10.3В Тұқым қуалаушылық және өзгергіштік заңдылықтары

Мектеп: НЗМ ХББ Қызылорда қаласы

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Абдукамалова Г.О.

Сынып: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Адам хромосомалары жиынтығының кариограммын жасау». Геномдық мутацияларды зерттеу.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

10.2.4.5 Хуго де Фриздің мутация теориясы мен мутациялардың пайда болу себептері туралы білу.

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар: геномдық мутациялардың себептерін, олардың түрлерін біледі және түсінеді.

Көптеген оқушылар: адам кариотипінде геномдық мутацияны зерделей алады.

Кейбір оқушылар: факторларды талдайды және геномдық мутациялардан туындаған ауруларды талқылайды. Адамның хромосомалық жиынтығының кариограммасын жасайды;

Тілдік мақсаттар

Пәндік лексика және терминология

Кариотип, кариотиптеу, кариограмма, идиограмма, хромосомалар, аутосомдар, жыныс хромосомы, моногенді.

Диалог құруға /жазылымға қажетті сөздер топтамасы

Дене клеткаларындағы ....... санының түрлік тұрақтылығы, саны, ұзындығы, морфологиялық белгілерінің жиынтығы кариотип деп аталады.

Кариограмма –кариотип құрамындағы барлық ........сызып бейнелеу.

Құндылықтарды дарыту

Коммунативтік қарым қатынас.Топпен жұмыс жасай білу, достық қарым-қатынастарды қамтамасыз ету жәна бірлескен ортада жұмыс істеу үшін коммуникативтік қасиеттерді дамыту : колоборативті ортада басқа оқушылармны әлеуметтік, мәдени, этикалық қарым-қатынаста болатын дағдыларын дамыту.

«Мәңгілік Ел» ұлттық идеясы. Оқушылардың академиялық білімге деген қызығушылығын қалыптастыру, Отанымыздың игілігі үшін өмір бойы оқуға ынталандыру, сабақтың элементтері өзін-өзі тәрбиелеуге, өзін-өзі тануға, оқушыларда сыни ойлауын дамытуға жәна білім берудегі үш тілдік саясатты іск асыру .

Сабақтың моральдық аспектісі: оқуға деген жауапкершілікті сезіну; басқаларға құрметпен қарауға үйрету, жаһандық азаматтылыққа тәрбиелеу.

Ұсынылатын алдыңғы білімдер

Жасушалық биология негіздерін білу және осы бөлімдегі материалды меңгеру үшін хромосомалардың құрылымы және функцияларын білу.

Көбею туралы негізгі білім.

Пәнаралық байланыс

Химия, математика, статистика, генетика

Сабақтың барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекеттер

Ұйымдастыру кезеңі

Өтілген материал бойынша білімнің өзектілігі.

Bilimland.kz.білім беру сайтында жұмысжасау.

1. Егер нәруыз синтезінде ДНҚ-да нуклеотидтердің тәртібі өзгерсе, не болады?

2. Сәйкестікті табу.

(T) Түрлі кариотиптердің суреттерін көрсету,

бағалау критерийлерін оқушылармен бірге талқылау.

(I) Жеке жұмыс «кариограмма және кариотип» терминімен жұмыс жасау.

(P) Жұптық жұмыс: «кариограмм және кариотип.»

- хромосоманың құрылымын зерттеу және жұппен талқылау.

(I, f) Модельдеу «Адам хромосомалары жиынтығының кариограммасын жасау». Ескерту:«Адам кариограммасын жасау» ресурсын қолданыңыз.

Әр оқушы адам хромосомаларының 45-47 бейнесі бар жиынтығы мен хромосомдар тобының аттары бар қағаз парағы бар конвертті алады. Оқушының міндеті: хромосомалардың топтарға дұрыс орналастырып, модель құрастыру. Кариограмманы дайындау үшін арнайы жұмыс нұсқаулықты пайдаланыңыз.

(I) Мәтінмен жұмыс «Геномдық мутация» материалын оқу.

Оқушылар «Көшбасшы » әдісі бойынша 3 топқа бөлінеді.

(G) Берілген кариотип пен кариограмма бойынша адамның геномдық ауруларын зерттеңіз.

Бағалау критерийлері:

I. кариотипті сипаттаңыз:

1) хромосомалардың жалпы саны, 2) аутосомалардың саны, 3) жыныстық хромосомалардың саны, 4) жынысы (еркек немесе әйел), 5) X-хроматин блоктарының саны, 6) патология (қандай ауру).

ІІ. Аурудың сипаттамалық белгілері (шарттың атауы, дұрыс емес хромосомалар саны).

ІІІ.Кариотипің көрінісі;

IV.Генетикалық ауытқулардың фенотипке әсері және т.б.

Оқушылардың жұмыстарды қорғауы және өзара бағалауы.

№1 сурет Патау синдромы 47, XY + 13 бар науқастың кариотипі және кариограммасы.

№2 сурет Эдварс синдромы 47, XY + 18 бар науқастың кариотипі және кариограммы.

№3 сурет Даун синдромы 47, XY + 21 бар науқастың кариотипі және кариатры.

Рефлексия. «ПОПС» әдісі.

Үйге тапсырма;

• Берілген кариограммаларды талдаңыз.
• Ұсынылған ресурстармен жұмыс.

Қосымша ақпараттар

Дифференциалды оқыту – Көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?

Барлық оқушылар: геномдық мутациялардың себептерін, олардың түрлерін біледі және түсінеді.

Көптеген оқушылар: адам кариотипінде геномдық мутацияны зерделей алады.

Кейбір оқушылар: факторларды талдайды және геномдық мутациялардан туындаған ауруларды талқылайды. Адамның хромосомалық жиынтығының кариограммасын жасайды;

Бағалау – Оқушылардың берілген материалды меңгеру деңгейін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Денсаулық және қауіпсіздік ережелері

АКТ

Құндылықтармен байланыс

(тәрбиелік элемент)

Бағалау критерийлері бойынша жұптық және топтық жұмыстарды бағалау

Қауіпсіздік ережелерін сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?