Жасушалық цикл және ДНҚ митоздың кезеңдерін сипаттау. (LW ) № 16 Зертханалық жұмыс. « Пияз жасушасындағы митоз фазаларын дайын микропрепараттар арқылы зерттеу». Биология, 10 сынып, дидактикалық материал.

Оқушы_________________________Сыныбы_______Күні_________________

Жасуша бөлінуі.Хромосомалар.

1 Жасуша терінің базальды қабатында 46 хромосомадан турады және жаңа жасуша өндіру үшін митозбен бөлінеді.10 реттік бөлінуден кейін жасушада неше хромосомалар болады?

Жауабы:----------------

2.Төменде суреттерде митоз фазалары әріптермен көрсетілген.

АВ СДЕ

• Әріптерді митоз фазаларының реттілігімен орналастырыңыз.  

.......................................................................................................................................

•   Неше жұп хромосомалар жасушада орналасқан?

.......................................................................................................................................

3 Сөйлемді аяқтау үшін қажетті кілтті сөздерді пайдаланыңыз.

   Хромосомалар репликацияланғанда олар .... түзеді.         

Кілтті сөздер: ұлпа, ядро, хроматидалар, сомалық жасушалар.

4 Үш типті жасушалардың қайсысында митоз жолымен бөліну жүрмейді?

    Сперма жасушалары, эпителий жасушалары, жұмыртқа жасушасы, жүйке жасушасы, эритроцит, лимфоцит, терінің базальды қабатындағы жасушалары.

Жауабы:-------------------

5. Жануардың денесінде 36 хромосома бар . Оның аталық ата-анасынан неше хромосома оған берілген?

Жауабы:-------------------

6. Суреттегі әріптермен белгіленген хромосомалардың қай жүптары гомологтық хромосомаларға жатады?

Жауабы:…………………………………………

7. Бос орындарды толтырыңыздар:

    Жасушада қалыпты жағдайда белгілі сандагы хромосомалар калыптасады... . Митоз алдында әрбір хромосома ... , екі .... өндіру үшін.

8 Томендегі берілген суреттер жасуша бөлінер алдындағы үрдістерді көрсетеді.

 (а) Бұл бөліну мейоздық бөліну ме, әлде митоздықпа?   (б) :

Жауабы:…………………………………………

ї її їїї

(б) түсіндіріңіз:

Жауабы:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

9. Ұлпа немесе мүше түзілуде, бөлінудің екі жолымен жүретініне, екі мысал келтіріңіз:

    (а) мейоз:.........................................................................

(б) митоз:....................................................................

10. Дрозофиланың дене жасушасында 8 хромосома бар. Телофаза фазасында мейоз-1 және мейоз-2 ДНК санымен хромосома санын анықтаңыз.

Жауабы:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

11. Сөйлемді аяқтау үшін тізімдегі қажетті сөздерді таңдаңыздар.

Мутация – ол .............................................. .

Егерде мутация ....... түзетін жасушаларда пайда болса, онда мутация бүкіл ........ әсер ету қауіпі бар.

Даун синдромы мутация нәтижесінде …… хромосада ……. нәтижесінде пайда болады.

    ( сомалық жасуша, триссомия, ген, гамета, хромосома, ядро, ағза, геном).

12 Ренген саулелері, .......... саулелерінің, мутагенді химиялық заттардың әсерінен мутация жылдамдығы арттырады.

Жауаптары:

1. 46 хромосома.

2 (a) - B, D, A, C, E.

   (b) Екі жұп хромосома .

   (c) Диплоидтық хромосома саны 4.

3 Хромосомалар репликация нәтижесінде хроматидалар түзіледі.

4. Сперматозодтарда, эритроцидтердемитоз жұрмейді.

 5 36 хромосома болса, оның 18 из ата-анасынан.

6 Гомологтық хромосомалар A мен D, B мен E, C мен F.

7 Митоз алдында әрбір хромосома репликация нәтижесінде (В) екі хроматида (С) түзеді.

8 (а) мейозбен.

   (б) (ii) гомологиялық хромосомалар жұптасады және (iii) олар бірбірінен ажырайды

9 (а) Мейоз жыныс бездерінде жұреді.

   (б) Митоз сүйектің қызыл кемігінде, тері ұлпасында, ішек эпителийінде.

10. Жауап элементтері:

1) Жасуша бөлінуі алдында ДНҚ молекулалары еселенеді, хромосома саны өзгермейді.Әрбір хромосома екі хроматидадан турады: хромосома – 8, молекул ДНК – 16; Бірге 24 .

2) мейоза-1 редукциялық, телофаза мейоз-1 хромосома саны – 4, ДНҚ молекуласы – 8;

3) телофаза сатысында мейоз-2, әрбір аналық жасушадан екі жасуша түзіледі, олардың әрқайсысы 4 хромосомадан және 4 молекула ДНҚ турады.

11 Мутация – ол хромосома немесе геномда пайда болатын өзгерістер. Егер Если мутация гамета тузетін жасушада пайда болса, онда мутация бүкіл дамуға беттеген ағзаға әсер етеді.    Даун синдромы жұмыртқа жасушасындағы ядродағы хромосома мутациясымен байланысты.

12 Ультракүлгін саулелері.