Анаэробты және аэробты тыныс алу. Биология, 10 сынып, сабақ жоспары.

Сұрақтарға жауап беріңіз.

Біздің қаңқа бұлшық еттеріміз көп жаттықпаудың салдарынан тез шаршағыш болып келеді. Қақа бұлшық еттерінің қажуы қандай үдерістің әсерінен және қандай органикалық қосылыс түзіледі?

Неге көптеген тірі организмдер оттегі газымен тыныс алады? Оттегінің маңызы қандай?

Анаэробты және аэробты тыныс алу

Оқыту мақсаты:

анаэробты және аэробты тыныс алу барысындағы АТФ синтезін салыстыру

Бағалау критерийлері

1. Анаэробты және аэробты тыныс алу үдерістерін біледі.

2. Анаэробты және аэробты тыныс алу үдерістерінің химиялық теңдеуін құрастырады.

3. Анаэробты және аэробты тыныс алудың ерекшеліктерін сипаттайды.

4. Анаэробты және аэробты тыныс алу үдерістерін салыстырады.

Терминология

Аденинозинтрифосфат, анаэробты тыныс алу, аэробты тыныс алу, митохондрия, цитоплазма, гликолиз, оттекті кезең, глюкоза, оттегі, су, көмірқышқыл газы, энергия, этанол, лактат-сүтқышқылы

Сұраққа жауап беріңіз.

Қандай тыныс алудың типі эволюциялық көзқарастан бірінші пайда болды? Неге, жауаптарыңызды дәлелдеңіз.

Анаэробты тыныс алу

Оттегіні қажет етпейтін процесс. Жасушаның цитоплазмасында жүреді, нәтижесінде 2 АТФ молекуласы түзіледі.

С6Н12О6 + 2НАД = 2С3Н4О3+2АТФ+2НАД*Н+2Н

Аэробты тыныс алу

Оттегіні қажет етеді. Жасушаның митохондриясында жүретін процесс, АТФ молекулаларының ең көп түзілетін тыныс алудың кезеңі.

Полисахаридтер /гликоген/

Қарапайым көмірсулар /глюкоза/

Сүт қышқылы

Дайындық кезеңі

Гликолиз

Аэробты тыныс алу

Жасушалық тыныс алу үдерісінің сызбасы

Аэробты тыныс алу

C6H12O6 + 6O2 => 6CO2 +6H2O + 38ATP (Energy)

Анаэробты тыныс алу

Өсімдіктерде: C6H12O6 => 2Ethanol + 2CO2 + 2ATP (Energy)

Жануарларда: C6H12O6 => 2Lactate + 2ATP (Energy)

Бағалау критерийлері

1. Анаэробты және аэробты тыныс алу үдерістерін біледі.

2. Анаэробты және аэробты тыныс алу үдерістерінің химиялық теңдеуін құрастырады.

3. Анаэробты және аэробты тыныс алудың ерекшеліктерін сипаттайды.

4. Анаэробты және аэробты тыныс алу үдерістерін салыстырады.