Нәруыздарды құрамы (жай, күрделі) және қызметі бойынша жіктеу. Нәруыздардың денатурациясы және ренатурациясы. Биология, 10 сынып, дидактикалық материал.


Қосымша 2 (оқушыларға арналған)

А-тапсырмасы (білу және түсіну дағдысы)

Төменде берілген сөздерді қолданып, сипаттамаларға сай келетінін сәйкестендіріңіз

Сипаттамалары

Қызметі

Жасуша мен цитоплазма органоидтерінің мембраналары нәруыз молекулаларынан тұрады.

Гемоглобин нәруызы өкпеден сіңіріп алған оттекті дененің барлық ұлпалары мен мүшелеріне тасымалдап, оларды оттекпен қамтамасыз етедіде, ыдырау өнімі — СО2-шығарылады

Бұлшық еттің талшығы мен ұлпалардың түрлі жиырылғыштық жүйесіне әсер ететін арнайы нәруыздар катысады. Мұндай нәруыздар жасушаның ішіндегі протоплазманың козғалысына да әсер етеді.

Нөруыздар организмді әр түрлі жұқпалы аурулардан қорғайды. Егер жануарлардың немесе адамның организміне зиянды нәруыздар (токсиндер) енетін болса, оған қарсы туратын нәруыздар — антиденелер түзіледі. Антиденелер бөгде денелермен күресіп денені зарарсыздандырады. аурумен ауырғаннан кейін организмде иммунитет пайда болады.

Организмдегі заттардың өзін-өзі жаңартуы ферменттердін әсерімен жүзеге асырылады. Орыс ғалымы И.П.Павлов ферментті «тіршіліктің қоздырғышы» деп атады, өйткені ол организмдегі зат алмасуды реттейтін көптеген реакцияларды тездетеді.

Өсуді, көбеюді т.б өмірге қажетті барлық процесті реттейді. Мысалы, инсулин қандағы глюкозаның деңгейін реттейді.

Адам мен жануар үшін аминқышқылының көзі. Мысалы, казеин сүтқоректілердің балалары үшін аминқышқылының көзі.

1г нәруыз ыдырағанда 17,6 кДж энергия бөлінеді.

Альбумин суды қорға жинайды, ферритин темірді, миоглобин бұлшықет талшықтарында оттегіні қорға жинайды.

Құрылыс

Қоректік

Энергиялық

Қор жинаушы

Тасымалдау

Қозғалыс

Қорғаныштық

Ферменттік

Реттеуші

Оқыту мақсаты

Дескриптор

оқушылар

10.4.1.5 нәруыздарды олардың құрылымы, құрамы, атқаратын қызметтері бойынша жіктеу

Нәруыздарды қызметі бойынша сәйкестендіре алады.

В-тапсырмасы (талдау және қолдану дағдысы)

Нәруыздың қызметтерінің сипаттамалары беріледі, қандай қызметі екенін тауып, жауабын жазыңыз.

Сипаттамалары

Қызметі

Жасуша мен цитоплазма органоидтерінің мембраналары нәруыз молекулаларынан тұрады.

Гемоглобин нәруызы өкпеден сіңіріп алған оттекті дененің барлық ұлпалары мен мүшелеріне тасымалдап, оларды оттекпен қамтамасыз етедіде, ыдырау өнімі — СО2-шығарылады

Бұлшық еттің талшығы мен ұлпалардың түрлі жиырылғыштық жүйесіне әсер ететін арнайы нәруыздар катысады. Мұндай нәруыздар жасушаның ішіндегі протоплазманың козғалысына да әсер етеді.

Нөруыздар организмді әр түрлі жұқпалы аурулардан қорғайды. Егер жануарлардың немесе адамның организміне зиянды нәруыздар (токсиндер) енетін болса, оған қарсы туратын нәруыздар — антиденелер түзіледі. Антиденелер бөгде денелермен күресіп денені зарарсыздандырады. аурумен ауырғаннан кейін организмде иммунитет пайда болады.

Организмдегі заттардың өзін-өзі жаңартуы ферменттердін әсерімен жүзеге асырылады. Орыс ғалымы И.П.Павлов ферментті «тіршіліктің қоздырғышы» деп атады, өйткені ол организмдегі зат алмасуды реттейтін көптеген реакцияларды тездетеді.

Өсуді, көбеюді т.б өмірге қажетті барлық процесті реттейді. Мысалы, инсулин қандағы глюкозаның деңгейін реттейді.

Адам мен жануар үшін аминқышқылының көзі. Мысалы, казеин сүтқоректілердің балалары үшін аминқышқылының көзі.

1г нәруыз ыдырағанда 17,6 кДж энергия бөлінеді.

Альбумин суды қорға жинайды, ферритин темірді, миоглобин бұлшықет талшықтарында оттегіні қорға жинайды.

Оқыту мақсаты

Дескриптор

оқушылар

10.4.1.5 нәруыздарды олардың құрылымы, құрамы, атқаратын қызметтері бойынша жіктеу

Нәруыздарды қызметін анықтай алады.

Мұғалімге арналған

Жауаптары:

Сипаттамалары

Қызметі

Жасуша мен цитоплазма органоидтерінің мембраналары нәруыз молекулаларынан тұрады.

Құрылыс

Гемоглобин нәруызы өкпеден сіңіріп алған оттекті дененің барлық ұлпалары мен мүшелеріне тасымалдап, оларды оттекпен қамтамасыз етедіде, ыдырау өнімі — СО2-шығарылады

Тасымалдау

Бұлшық еттің талшығы мен ұлпалардың түрлі жиырылғыштық жүйесіне әсер ететін арнайы нәруыздар катысады. Мұндай нәруыздар жасушаның ішіндегі протоплазманың козғалысына да әсер етеді.

Қозғалыс

Нөруыздар организмді әр түрлі жұқпалы аурулардан қорғайды. Егер жануарлардың немесе адамның организміне зиянды нәруыздар (токсиндер) енетін болса, оған қарсы туратын нәруыздар — антиденелер түзіледі. Антиденелер бөгде денелермен күресіп денені зарарсыздандырады. аурумен ауырғаннан кейін организмде иммунитет пайда болады.

Қорғаныштық

Организмдегі заттардың өзін-өзі жаңартуы ферменттердін әсерімен жүзеге асырылады. Орыс ғалымы И.П.Павлов ферментті «тіршіліктің қоздырғышы» деп атады, өйткені ол организмдегі зат алмасуды реттейтін көптеген реакцияларды тездетеді.

Ферменттік

Өсуді, көбеюді т.б өмірге қажетті барлық процесті реттейді. Мысалы, инсулин қандағы глюкозаның деңгейін реттейді.

Реттеуші

Адам мен жануар үшін аминқышқылының көзі. Мысалы, казеин сүтқоректілердің балалары үшін аминқышқылының көзі.

Қоректік

1г нәруыз ыдырағанда 17,6 кДж энергия бөлінеді.

Энергиялық

Альбумин суды қорға жинайды, ферритин темірді, миоглобин бұлшықет талшықтарында оттегіні қорға жинайды.

Қор жинаушы



Толық нұсқасын 30 секундтан кейін жүктей аласыз!!!


Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter

Қарап көріңіз 👇



Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру

Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?
Пікір жазу