Редуцияланатын және редуцияланбайтын қанттар. Биология, 10 сынып, дидактикалық материал.

Зертханалық жұмыс №

Тема: (D) Редуцияланатын және редукцияланбайтын қант

• Мақсаты:___________________________________________________________________________________________________________________________________________
• Болжам:___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• Материалдар мен құралдар:
• Сынауықтар-6
• Тамшуыр -5
• Шұқырақ-3
• Сүзгі қағаз-6
• Спирт шамы-1
• Су моншасы-1
• Иод ерітіндісі-1
• Глюкоза -10 г
• Крахмал -10г
• Сахароза -10г
• Фруктоза -10г
• Тазартылған су -100мл
• Шымшуыр-3
• Бенедикт ерітіндісі (NaOH пен CuSO4) -ими20 мг
• Сынауықтар қоытын таяныш
• Көзілдірік

Берілетін айнымалылар:

ІV Жұмыс барысында орын алуы мүмкін қауіпті жағдайлар:

1. Мыс сульфаты пентагидраты зиянды болып табылады (Бенедикт реагентінде) көзді қорғау үшін көзілдірік киген жөн.

2. Су моншасын қолданғанда абайлау қажет.

3. НСL және NaOH зиянды болғандықтан теріге жанасудан сақ болу қажет.

V Жұмыс барысы:

1. Көмірсулардың ерігіштігін анықтау үшін сынауықтарға : құрғақ глюкоза, фруктоза, мальтоза, сахароза және крахмалдың әр қайсысынан аз ғана мөлшерде салып, олардың түсі мен сыртқы түріне назар аударыңыз. Әр сынауыққа тазартылған судан 10 мл қосыңыз. Содан кейін тығынмен жауып, үстінен саусақпен баса отырып, (1 минут) қатты шайқаңыз. Ерігіштігін салыстыру алдында да әр түтікті бірнеше рет шайқаңыз.

2. Крахмалдың ерігіштігін нақты анықтау үшін екінші сынауыққа ерітіндінінің төрттен бірін шағын шұңқырақ көмегімен бүктелген сүзгі қағаз арқылы өткізу керек. Сүзілген және сүзілмеген ерітінділерге 2 тамшы иод ерітіндісін құйыңыз (крахмал күлгін түс береді). Байқағандарыңызды қағазға жазыңыз. Крахмал толығымен еріген болса екі сынауықтада дәл бірдей көрінуі тиіс. Сүзілген ерітінді сүзілмегенге қарағанда ашық түсті берсе, крахмалдың ішінара еритіндігін, ал сүзілмеген ерітіндіде ерімеген крахмалдың бар екендігін көрсетеді. Сүзілмеген ерітінді де қатты бөлшектер (суспензия) болады, сондықтан ол лайланып, жарықта анық көрінеді. Бұл эффект Тиндаля деген атпен белгілі.

3. Глюкозаның ерігіштігін анықтау үшін сынауықтағы глюкоза ерітіндісінің төрттен бірін екінші сынауыққа шағын шұңқырақ көмегімен бүктелген сүзгі қағаз арқылы өткізу керек. Екі сынауықтағы глюкоза ерітіндісіне NaOH пен CuSO₄ (Бенедикт ерітіндісі) құйып, спирт шамда немесе су моншасында қыздырыңыз. Түсіне назар аударыңыз.

4. Фрукозаның ерігіштігін анықтау үшін сынауықтағы сахароза ерітіндісінің төрттен бірін екінші сынауыққа шағын шұңқырақ көмегімен бүктелген сүзгі қағаз арқылы өткізу керек. Екі сынауықтағы глюкоза ерітіндісіне NaOH пен CuSO4 (Бенедикт ерітіндісі) құйып, спирт шамда немесе су моншасында қыздырыңыз. Түсіне назар аударыңыз.

5. Сахарозаның ерігіштігін анықтау үшін сынауықтағы сахароза ерітіндісінің төрттен бірін екінші сынауыққа шағын шұңқырақ көмегімен бүктелген сүзгі қағаз арқылы өткізу керек. Екі сынауықтағы глюкоза ерітіндісіне NaOH пен CuSO4 (Бенедикт ерітіндісі) құйып, спирт шамда немесе су моншасында қыздырыңыз. Түсіне назар аударыңыз.

6. Алынған нәтижелер мен бақылағандарыңызды жазып, кестені толтырыңыз.

VI Деректер мен нәтижелер:

1 кесте. Түрлі көмірсулардың ерігіштігі

VII Талқылау:

• Көмірсудың әртүрлі ерітінділерінде түстің өзгеруін қалай түсіндірер едіңіз?

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––__________________–––––––––_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

2. Глюкозаның әр түрлі концентрацияларында Бенедикт тесті қалай өзгереді?

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––___________________––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

VIII Қорытынды:

IX Бағалау:

I. Шектеулер/кемшіліктер:

1.

2.

3.

II Жақсарту жолдары:

1.

2.

3.

X Әдебиеттер тізімі