Адам генетикасы. Адамның тұқымқуалау белгілерін зерттеу әдістері. Адамның генетикалық ауруларының алдын алу. Модельдеу «Адамның генеалогиялық шежіре ағашын құру». Биология, 9 сынып, дидактикалық материал.

БЕЛГІНІҢ ТҰҚЫМҚУАЛАУ ТИПІН АНЫҚТАУ ӘДІСІ

Аутосомды-доминантты типі (АД)

1.белгі барлық ұрпақта байқалады (наследование по горизонтали)

2.әйелдер мен еркектердің ауру жиілігі бірдей қатынаста

!3. ауру ата -ананың балалары да ауру болады, аурудың белгісі ата-аналардың біреуінде немесе екеуінде де болуы керек, сонда ғана ол белгі балаларында байқалады.

4. шежіреде белгінің кездесу жиілігі жоғары болады

Аутосомды-рецессивті тип (АР)

АР типте геннің белгісі тек гогмозиготалы жағдайда ғана көрінеді (аа).

1. белгі (ауру) барлық ұрпақта байқалмайды. (наследование по горизонтали)

2. әйелдер мен еркектердің ауру жиілігі бірдей қатынаста

3. шежіреде белгінің кездесу жиілігі төмен болады

4. ! ата – анасы сау балалары ауру болады

5. ата – анасы ауру барлық балалары да ауру болады

Доминантты Х-хромосомамен тіркесіп тұқымқуалау типі

1. Еркектерге қарағанда әйелдер жиірек ауырады

2. Белгі барлық ұрпақта байқалады

3. шежіреде белгінің кездесу жиілігі жоғары болады

4. ! Егер еркек ауру болса , қыздарының бәрі міндетті түрде ауру болады.

5. Егер әйел гомозиготалы және ауру болса отбасындағы барлық балалар ауру болады.

Рецессивті Х-хромосомамен тіркесіп тұқымқуалау типі (ХР)

1. негізінен еркектер ауырады

2. Белгі барлық ұрпақта байқалмайды

3. шежіреде белгінің кездесу жиілігі төмен болады

! 4. Анасының белгісі ұлдарын арқылы, ал әкесінің белгісі қыздары арқылы тұқымқуалайды

У- хромосомамен тіркесіп тұқымқуалау типі

1. Белгі барлық ұрпақта байқалады

2. тек еркектер ауырады

3. ауру әкесінен баласына беріледі