Адам генетикасы. Адамның тұқымқуалау белгілерін зерттеу әдістері. Адамның генетикалық ауруларының алдын алу. Биология, 9 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 9.3D Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары

Мектеп:

Мұғалімнің аты-жөні:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Адам генетикасы. Адамның тұқымқуалау белгілерін зерттеу әдістері. Адамның генетикалық ауруларының алдын алу.

Адам генетикасын зерттеудің негізгі әдістерін сипаттау

Барлық оқушылар:

Адам генетикасын зерттеудің негізгі әдістерін біледі.(кем дегенде 6)

Көптеген оқушылар:

Генетиканы зерттеудің негізгі әдістерін сипаттай алады.

Кейбір оқушылар:

Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістерін және адамның тұқым қуалайтын ауруларының алдын алу жолдары туралы біледі және ақпараттарды талдайды.

• адам генетикасын зерделеу үшін қолданылған әдістер туралы біледі.
• осы әдістерді сипаттайды.
• адам генетикасын зерделеу үшін қолданылған әдістер туралы ақпараттарды талдайды.
• қорытынды жасайды.

Тұқым қуалайтын аурулар туралы презентация құрастырады. Презентацияны топта түсіндіреді, оқушылар өздерін және өзара бағалау жүргізеді.

Диалогқа/жазуға қажетті сөз тіркестері:

... O тобындағы қанымен адам өз қанын берген кезде …

А тобы қанымен адам В тобы қанымен адамнан алған қанды қабылдамайды.

Антигендер қызыл қан түйіршіктері үстінде…

Антиденелер қанның қызыл топтарына шабуылдап жабысуды туындатады

Арнайы пәндік лексика және терминология:

(айтылым және тыңдалым дағдылары)

- ынтымақтастыққа шықыру, еңбек пен шығармашылыққа баулу:

- ақпарат көздерімен өз бетінше жұмыс істеу арқылы оқушылардың ақпараттық құзыреттілігін қалыптастыру үшін жағдай жасау;

- салыстыру, сараптау, қорытынды жасау дағдыларын қалыптастыруға дағдыландыру.

- тұқымқуалайтын аурулармен ауыратын адамдарға төзімділікпен қарау.

Медицина, математика, химия, тарих..

Генетикалық концепциялар, символдар және терминология (8-9 сынып)

Қанның агглютинациясы, адамның қан тобының тұқымқуалауын және қан топтарын анықтау механизмін түсіндіру (9-сынып)

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

І.Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу.Оқушыларды түгендеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

(Ұ) Мұғалім: Отбасын құрудың алдында жастар өздеріне жиі сұрақтар қояды:Бала қалай туылды?

Оның терісінің түсі мен көзінің және шашының түсі қандай болады? Кім туылады - ұл немесе қыз ба? Осындай көптеген қызықты сұрақтарға жауап беретін ғылым саласы ........... деп аталады.

(Адам генетикасы)

(Жж), (ҚБ) Жеке тұлғаны дамыту. Естігенді есте сақтау. 1 минут ішінде 10 сөзді есте сақтау

-    Генетика -    Ген-    Өзгергіштік,-    Тұқым қуалаушылық-    Гомозигота-    Фенотип-    Мутация-    Гетерозиогта-    Комплементарлық-    Жыныспен тіркесіп тұқым қуалау Барлық аталған алғашқы ұғымдар қайталанады.

Сабақтың мақсаттары мен міндеттерін анықтау. Кестедегі «сабақтың басында» деген бағанды ​​толтыруды сұрау.

Сабақтың басында және соңыда «+» немесе «-» белгісін қойыңыз

Кестені толтырып болған соң оқушылар сабақтың мақсаттары мен міндеттерін анықтайды.

Оқушыларға проблемалық сұраққа жауап беруді ұсыну.

Проблемалық сұрақтар мысалдары:

1.Адам генетикасында адам зерттеу нысаны бола ала ма?

2.Патологияны анықтау әдістері бар ма?

Мұғалім сұрақты толықтырады. Генетика ғылымы қарастыратын тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің барлық заңдылықтары адамға да тән болып есептеледі. Себебі ол да тіршіліктің бір түріне (Homo sapіens) жатады. Тұқым қуалаушылығы мен өзгергіштігі жағынан адамның басқа жануарлардан айтарлықтай өзгешелігі жоқ. Бәрінде де тұқым қуалайтын қасиет ұрпақтан - ұрпаққа хромосома құрамында болатын гендер арқылы беріліп отырады.Адамның генетикалық объект ретіндегі ерекшелігі — оның генетикасын зерттеуді қиындататын көптеген қайшылықтар бар. Олар:- Жыныстық жағынан кеш - пісіп жетілетіндігі;- Әр отбасынан тарайтын ұрпақ санының аздығы;- Барлық ұрпақтың тіршілік ортасын теңестірудің мүмкін еместігі;- Хромосома санының көп болатындығы;- Адамға тәжірибе жасауға болмайтындығыжәне басты бір қайшылық - адамның кейбір тұқым қуалайтын қасиеттерінің мысалы, қабілеті мен мінез - құлқының дамып қалыптасуына кедергі келтіретін ұлтшылдық, нәсілшілдік сияқты әлеуметтік теңсіздіктің болатындығы.

(Т),(ҚБ) Оқушыларға адам генетикасы әдістерімен танысу үшін топпен постер жасап, қорғауды ұсыну.

Мұғалім:

- постар жасайтын ватманды;

- алты нұсқау сызықты;

- 6 бұлт тәрізді үлгіні алдын -ала дайындап қояды. Оқушыларға бұлтты таратып беріп, тақырып бойынша зерттеу әдістерін жазуды ұсынады. Оқушылар жазған зерттеу жұмыстарын үлкен ватманға жапсырады.

Оқушылар зерттеудің түрлі бағыттарын ала алады..

Адам генетикасының әдістері:

• Генеалогиялық әдіс
• Популяциялық әдіс
• Цитогенетикалық әдіс
• Биохимиялық әдіс
• Молекулалық-биологиялық әдіс
• Егіздік әдіс

Бейнебаян көрсету.

Осы тапсырманың бағалау критерийлері:

• адам генетикасын зерттеу әдісін сипаттайды;
• осы әдістің мәнін көрсетеді;
• әдістің артықшылықтарын сипаттайды;

әдістің кемшіліктерін сипаттайды

Жеребе тастау арқылы әдісті таңдауды ұсынуға болады.

Бұл қолданылған зерттеу әдісіне қатысты этикалық мәселелерін қамтитын пікірталасқа әкелуі мүмкін

(ҚБ) Тест тапсырмалары (10 сұрақ).

(ҚБ) Сәйкестікті көрсет (2-минут)

Рефлексия. Кестедегі «сабақтың соңында» деген бағанды ​​толтыруды сұрау.

Үйге тапсырма.

Шығармашылық   деңгей тапсырмасы «Қазіргі таңдағы адамдарда кең тараған тұқым қуалайтын аурулар» эссе жазу.

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз