Жынысты анықтау теориясы. Жынысты анықтауда хромосомның рөлі. Биология, 9 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі:

9.3D Тұқымқуалаушылық және өзгерушілік заңдылықтары

Мектеп: Алматы қ. ФМБ НЗМ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Жынысты анықтау теориясы. Жынысты анықтауда хромосомның рөлі.

Осы сабақта қол жеткізетін оқыту мақсаты (оқу бағдарламасына сілтеме)

9.2.4.6 жынысты анықтау теориясын сипаттау

9.2.4.7 жынысты анықтауда хромосомның рөлін түсіндіретін сызба құрастырады

 Сабақтың мақсаты

Оқушылар істейді:

• жынысты анықтау теориясын сипаттайды
• жынысты анықтауда хромосомның рөлін түсіндіретін сызба құрастырады

 Бағалау критерийлері

Оқушылар жасай алады

• жынысты анықтау теориясын сипаттайды
• жынысты анықтауда хромосомның рөлін түсіндіретін сызба құрастырады
• жыныстық жолмен берілетін тұқымқуалайтын ауруларға байланысты генетикалық тапсырмаларды шешеді.

 Тілдік мақсаттары

Оқушылар орындай алады:

• жынысты анықтау теориясын сипаттайды.
• жынысты анықтауда хромосомның рөлін түсіндіретін сызба құрастырады.

Лексика және терминология:

Жыныстық хромосомалар, аутосомдар, гетерогаметалы, гомогаметалы жыныс.

Диалог және хат үшін пайдалы үзінділер:

Адамның әйел жынысты екендігі анықталады ....

Адамның ер жынысты екендігі анықталады ...

Гетерогаметалы жыныс – әртүрлі жыныстық хромосомаларды алып жүретін жыныс.

 Құндылықтар

Осы сабақ академиялық адалдықты дамытуға, топта жұмыс жасай білуге, көшбасшылық және жауапкершілікті сезіне білуге бағытталған. Топта жұмыс істеу тәртібін орнатудан бастап, деңгейі төмен оқушыға қолдау көрсетуді жүзеге асыру арқылы осындай құндылықтар қалыптасады.

 Пәнаралық байланыстар

Генетикалық тапсырмаларды орындауда математика пәнімен пәнаралық байланыс орын алады.

Алдыңғы білімдер

Тұқымқуалаушылық және һзгерушілік заңдылықтары: 7 және 8 сыныптар.

Сабақтың барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әркеттер

Ресурстар

(С), (М) оқушыларға әйел және ер хромосомаларының суретін көрсетіңіз және олардың айырмашылығын табуын сұраңыз. Жыныстық хромосомалардың өлшеміне назар аударыңыз.

Y хромосомалар – бұл ер хромосомалардың жыныстық хромосомаларының қалай тұқымқуалайтындығын түсіндіріңіз.

Сабақтың тақырыбына шығу. Мақсатты айтыңыз. Терминологиямен жұмыс.

(Ж) Ер және әйел кариотиптерімен жұмыс.

Бағалау критерилері:

• суреттегі ер кариотипін анықтайды және жазып шығады.
• суреттегі әйел кариотипін анықтайды және жазып шығады.

ИД, презентация

Қосымша 1

(Ж) Хромосомалық теорияның және баланстың салыстырмалы аспектісін анықтайды және үйренеді.

Бағалау критерийлері:

• теорияның бір ұқсастығын сипаттайды
• осы теорияның екі айырмашылығын сипаттайды.

(Ө) Оқушылар ер немесе әйел ұрпақты алу мүмкіндігін көрсету үшін сызбаны толтырады.

(Ө), (ФБ) Оқушыларға сұраққа жауап беруін ұсыныңыз: «Баланың жынысын қандай негізгі фактор анықтайды?»

Баланың жынысы У-хромосомаларға тәуелді екендігіне назар аударыңыз.

(Ө), (ФБ) оқушыларға тапсырманы шешуін сұраңыз.

Бағалау критерийлері:

• талаптарға сай тапсырманың шешімін безендіреді;
• генетикалық символдарды қолданады;
• гаметаларды анықтайды;
• Пеннета торын қолданады;
• Генотиптің және фенотиптің бөлінуін көрсетеді.

Қосымша 2

Қосымша3 – жыныстың хромосомалық анықталуы

Қосымша 4 жыныстық жолмен тұқымқуалаушылық (тапсырманы шешудің мысалдарымен)

Қосымша 5 – генетикалық тапсырмалар

Қосымша 6 – шығару мысалдарымен берілген генетикалық тапсырмалар

Сабақтың соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

- нені білдім, нені үйрендім

- не түсініксіз қалды

- нені қайта қарауым керек

Үй тапсырмасы: тапсырмаларды шешу https://resh.edu.ru/subject/lesson/2212/train/#209333

Дифференциация – Сіз қалай көбірек қолдау көрсетуді қалайсыз? Сіз неғұрлым қабілетті оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?

Бағалау – Сіз оқушылардың мәліметті қабылдау деңгейін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Денсаулық және техникалық қауіпсыздікті сақтау

Деңгейі жоғары оқушылар кеңесші рөлінде деңгейі төмендеу оқушыларға генетикалық тапсырмаларды орындауға түсіндіреді. 6,7 тапсырмаларды орындайды.

Деңгейі төмен оқушылар тапсырманы тақтада мұғаліммен бірге шешеді немесе жауабы көрсетілген тапсырмалар алады.

Сурет бойынша кариотипті анықтауда өзін-өзі бағалау. Тапсырманы шешуде бағлау критерийлеріне сәйкес бірін-бірі бағалайды.

Денсаулық сақтау технологиясы.

Активті қимыл түрлері.

Осы сабаққа қатысты Техника қауіпсіздік ережелерінің бөлімдерін сақтау.