Бүйрек жұмысына әсер ететін факторлар: тамақтану рационы, дене температурасының күрт түсуі, дәрілік препараттар, созылмалы және инфекциялық аурулар(кариес, іріңді ангина т.б.). Биология, 9 сынып, презентация.

Бөлім: 9.2B  Бөліп шығару

Сабақтың тақырыбы: Бүйрек жұмысына әсер ететін факторлар

Сабақ мақсаттары:

Оқушы біледі:

Концентрлі және сұйылтылған зәрдің арасындағы айырмашылықты ;

Бүйрек несеп концентрациясын қалай реттей алатындығын (гормондық бақылау-АДГ);

Бүйректің жұмысына әсер ететін факторларды.

Бағалау критерийлері

Оқушылар мақсаттарға қол жеткізеді егер:

Концентрлі және сұйылтылған зәрдің арасындағы айырмашылықты айыра алса;

Бүйрек несеп концентрациясын қалай реттей алатындығын сипаттай алса (гормондық бақылау-АДГ);

бүйректің жұмысына әсер ету себептерін зерттеп бүйрек жұмысына әсер ететін факторларды түсіндіре алса.

Бүйректің жұмыс жасау механизмі

https://www.youtube.com/watch?v=FN3MFhYPWWo

Бүйректің жұмысына бірнеше факторлар әсер етеді.

Ішімдіктің әсері:

диета және су;

жоғары қан қысымы;

диабет;

бүйректегі тастар;

инфекция;

бұйрек аурулары, мысалы: қатерлі ісік;

Бүйрек жұмысына

әсер ететін факторлар

Ішімдіктің әсері:

Бүйрек жасушалары зиянды заттарды шығара алмайтын болады

Жасушалар қабынып, зәрмен бірге ағзадан қажетті нәруыз бөлініп, сыртқа шыға бастайды

Ішімдікпен уланған бүйрек бүрісіп, зәрдің бөлінуі тоқтайды

Бүйрекке тастардың жиналуы:

Бүйрекке тас байлану (urolіthіasіs), уролитиаз — жиі кездесетін несеп тас ауруының бірі. Бүйрекке тас байлану адам организмінде минералды тұздар мен су алмасуының және ішкі секреция бездерінің (қалқанша без, гипофиз, бүйрек үсті безі) қызметінің бұзылуы, бүйрек түтікшелерінің қабынуы, бүйрек пен қуық арасындағы түтіктің тарылуы салдарынан болады. Көбіне 20 — 50 жас арасында кездеседі. Аурудың алғашқы белгісінде науқас адамның бүйрек тұсынан шаншу қадалып, сыздап ауырады. Кейін шаншу күшейіп, науқас мазасызданады. Шаншу кіндікке, бүйрек пен қуық арасындағы түтікше бойымен шапқа да берілуі мүмкін. Бұл кезде науқас адам лоқсып құсады, іші кебеді (парез). Несепке қан араласады (гематурия), егер несепте ауру тудыратын микробтар болса, дененің қызуы көтеріліп, зәрде ірің болады (пиурия). Науқас адамның кіші дәретке отыруы жиілеп, қуық ашиды. Кейде несепағар түтікшесіне кішкентай түйіршік тастардың тұрып қалуынан зәр жүрмей қалады (анурия). Бұл — науқас адамның өміріне тікелей қауіпті.

Қан қысымының әсері:

Артериалық қан қысымы кейде бүйрек қабынғанда (нефрит) және бүйрек безі (надпочечник) мен қалқан безі (щитовидная железа), мидың қосалқы безі (гипофиз) секілді ішкі секреция бездерінің ауруы себепті азды-көпті артып отырады. Қан қысымының мұндай артуы осы органдардың ауыратындығын дәлелдейді. Гипертонияда денедегі барлық ұсақ артериялар (артериолы) Жіңішкеріп, қан жүретін жол тарылады. Соның нәтижесінде организмнің бір жеріндегі (артериясындағы) қанның екінші — жеріне (венаға) өтуі қиындайды. Сөйтіп, өте алмай іркілген қан тамырды кернейді, оның қуысында қан қысымын арттырады. Мысалы, қолқаның бір жері тарылғанда одан жоғарыдағы жердің қан қысымы артады. Сөйтіп гипертониялық ауру басталады. Гипертонияның себебі көп. Қөбінесе ол нерв жүйесінің әрекеті бұзылғандарда кездеседі.

Қатерлі ісік пен дұрыс тамақтанбау әсері:

қатерлі ісіктің дамуына ықпал ететін факторлар тобы белгілі. Олар:

1. Жыныс пен жас шамасы. Науқастану максимумы 70 жасқа жетеді. Еркектер әйелдермен салыстырғанда екі есе жиі ауырады.

2. Шылымқорлық. Шылымқорлардың бүйрек обырына шалдығуы 30-60%-ті құрайды.

3. Семіздік. Артық салмақтың бүйрек рагіне жағымсыз әсері ғылыми дәлелденген.

4. Артериалды гипертензия. Қан қысымы жоғары науқастарда қатерлі ісік даму қауіпі 20%-ке артады.

5. Дәрілік препараттар. Диуретикалық (зәр айдаушы) дәрі-дәрмектерді ұдайы қолданатындардың арасында бүйрек обырының даму қауіпі 30%-ке көбейген. Сондай-ақ фенацетин және амфетамин препараттарының да бүйрек ісігіне шалдығуға әсері зор.

6. Тағамдану. Эпидемиологиялық зерттеулерде бүйрек рагінің пайда болу жиілігінің етті, өсімдік өнімдерін, сондай-ақ маргарин мен майды пайдаланумен байланыстылығы анықталған

Тамақтану рационы

Бактериялар мен вирустардың әсері:

Нефрит (грек. nephros – бүйрек), медицинада – бүйректің қабынуы. Негізінде бүйрек шумақтары қан тамырларының зақымдануынан болады. Жедел және созылмалы түрлері бар. Жедел нефрит жоғарғы тыныс жолдарына стрептококк бактериясы түсуінен, баспа, созылмалы тонзиллит, пневмония, дифтерия, сүзек, тағы басқа бактериялы және вирусты инфекциядан кейін, салқын тигеннен дамиды.

Salt in organism

Your body removes unwanted fluid by filtering your blood through your kidney, via osmosis, to draw excess water out of your blood. This requires a balance of sodium and potassium to pull the water across the wall from the bloodstream into a collecting channel in the kidney. A high salt diet will alter this sodium balance, causing the kidneys to have reduced function and remove less water resulting in higher blood pressure. This puts strain on the kidneys and can lead to kidney disease.

A high salt intake has been shown to increase the amount of protein in the urine which is a major risk factor for the decline of kidney function. There is also increasing evidence that a high salt intake may increase deterioration of kidney disease in people already suffering from kidney problems. 

Дене температурасының күрт төмендеуі

Қалтырау - ауру қоздырғыштарына қарсы организмде туатын ерекше әрекет. Қалтырау өз алдына жеке ауру емес, әр түрлі аурулардың белгісі ретінде білінеді. Қалтыраудың пайда болуына әр түрлі микроб және оның уы, улы заттар, организмде белокты заттардың ыдырауы, жарақаттану т. б. Жағдайлар әсер етеді. Әсіресе, орталық нерв жүйесінің дене қызуын реттейтін бөлімінің қызметі бұзылғанда организмнің жылу шығаруы кемиді де, жылу түзуі артады. Соның нәтижесінде дене қызуы көтеріледі. Қалтырау кезінде организм алғашында қалтырап тоңады, кейіннен дене қызуы көтеріліп, тер шығып басылады. Кейде кенеттен дене температурасы тез төмендеуі мүмкін. Мұндай жағдайды кризис деп атайды. Сондай – ақ Қ. кезінде зат алмасу бұзылады, науқас сандырақтайды, әр нәрселер елестейді,жүрек соғуы өзгеріп, қан қысымы көтеріледі, , асқазан, бүйрек т. б. органдар қызметіне әсер етеді.

Дәрілік препараттар

Препараттардың әсері ағзаның жағдайына, соның ішінде оларды тағайындайтын патологияға баланысты болуы мүмкін. Мысалы, ыстықты түсіретін затрат дене температурасы көтерілгенде ғана дене қызуын түсіреді. Симпатикалық иннервацияның тонусы жоғары болғае сайын ганглиоблакаторлардың гипотензивтік әсері көп болады. Бүйрек немесе бауры қызметінің бұзылуымен қатар жүретін аурулар затратдың экскрециясы мен биотранформациясын өзгертеді. 

Созылмалы және инфекциялық аурулар. Кариес.

Все заболевания, связанные с разрушением зуба и воспалительным процессом в полости рта, могут аукнуться проблемами с другими органами – например почками или сердцем. Через пульпу, которую пронизывают нервы и кровеносные сосуды и которая в здоровом состоянии работает как биологический барьер, инфекция попадает в кровоток.

Добравшись с током крови до ПОЧЕК, инфекция может стать причиной пиелонефрита. Долгое время этот очаг воспаления может тлеть в почках практически без симптомов и привести к трагедии: среди осложнений пиелонефрита – почечная недостаточность.

Созылмалы және инфекциялық аурулар. Іріңді ангина.

Вредное воздействие ангины на почки

К другим опасным осложнениям, которые могут возникнуть после перенесенной ангины, относятся пиелонефрит и гломерулонефрит.

Пиелонефрит – это воспалительное заболевание почек, которое может перейти в хроническую стадию.Почка при гнойно-деструктивном пиелонефрите подвергается гнойному расплавлению и представляет собой орган, состоящий из полостей, заполненных мочой, гноем и продуктами распада тканей.

Такое осложнение на почки после ангины, как гломерулонефрит, является опасным двухсторонним поражением почек, а точнее – почечных клубочков (гломерул).

Хронический гломерулонефрит приводит к почечной недостаточности. В результате больному может потребоваться гемодиализ и трансплантация почки. Оба вышеуказанных заболевания проявляются повышением температуры, сильной лихорадкой и ознобом, болью в области поясницы.

Қосымша материал

https://youtu.be/KNnEkswNWGI --2 Main Causes Of Kidney Disease You Must Know

Қоланылған әдебиет

https://ppt-online.org/325815

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%BB%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83

http://referatikz.ru/buyjrek_uisti

http://www.myshared.ru/slide/1362135/

https://sobesednik.ru/zdorove/bolnoi-zub-bolnye-pochki-i-ne-tolko

https://go-dentist.com/pr/id431

https://ru.tsn.ua/lady/zdorovye/aktualnaya-tema/pielonefrit-angina-pochki.html