Эндокриндік бездер қызметінің бұзылуынан туындаған аурулар. Биология, 8 сынып, дидактикалық материал.

Аурулардың атаулары

Белгілері

Алдын алу шаралары

Қант диабеті

адам шөлдей береді; тамақты да жиі қабылдайды; тез арықтайды

Артық салмақтан құтылу, дене шынықтыру жаттығуларымен шұғылдану, май мен қантты пайдалануды төмендету қажет.

Бақшаңкөз

 Ауру адам сөзшең болады және үнемі асығып жүреді, қолы қалтырап жаза алмайды, тіпті түймелерін ағытып, түймелеудің өзі де қиын болады. Ауру адам ыстықты көтере алмайды, тершең болады, дене қызуы көтеріледі. Ауру асқынғаңда екі көзі ұясынаң шығып бадырайып тұрады, кірпігі сирек қағылады, көру жанары өзгеріп, әйнектей жалтырап тұрады.

Йод қабылдау

Кретинизм

Бала кемақыл, көбінде саңырау болып туатын жағдай. Бұл анасының диетасында йодтың жетіспеуінен болады. Балаларда қалқанша бездің қызметі жеткіліксіз болғанда, ойлау процесі баяулайды, дене бітімі бұзылады, өсу және жыныстық жетілу тоқтайды.

Тироксин гормонын қосымша қабылдау арқылы дер кезінде емдесе, ауру салдарынан арылуға болады.

Микседема

1) ағзада зат алмасу 30-40%-ға дейін бәсеңдейді, әсіресе нәруыз алмасуы бұзылады;

2) терінің астына су жиналады, терінің беті құрғап, дене ісінеді;

3) дене температурасы төмендейді;

4) жүрек соғысы баяулайды;

5) қозғалысы бәсеңдеп, ойлау қабілеті нашарлайды; шашы түсіп, сирейді.

6) Адам енжар болып ойлауы мен сөйлеуі баяулайды.

Йод, тироксин гормонын қабылдау

Эндемиялық зоб

ағзаға йод жетіспесе көбірек тироксин бөлу үшін без мөлшерін ұлғайтады

Йодт ыжеткілікті мөлшерде қабылдау

 Бағалау критерийлері

• қалқанша безі мен ұйқы безі жұмысының бұзылу себептерін түсіндіреді
• микседема, кретинизм, Базедов аурулары мен қант диабетінің

туындау себептері

белгілері

салдары

алдын алу шараларын түсіндіреді