Эндокриндік бездер қызметінің бұзылуынан туындаған аурулар. Биология, 8 сынып, презентация.

Бездердің бөлетін гормондарын атаңыз

1

3

4

5

6

2

Сабақтың тақырыбы:

Эндокриндік бездер қызметінің бұзылуынан туындаған аурулар

Сабақтың мақсаттары:

1. қалқанша безі жұмысының бұзылуының салдарын сипаттау

2. қант диабеті

3. микседемеа

4. кретинизм

5. Базедов ауруының себептері, белгілері және алдын алу жолдарын түсіндіру

Бағалау критерийлері:

1. қалқанша безі мен ұйқы безі жұмысының бұзылу себептерін түсіндіреді

2. микседема, кретинизм, Базедов аурулары мен қант диабетінің

- туындау себептері

белгілері

салдары

алдын алу шараларын түсіндіреді

Қалқанша безі

Қалқанша безінің гормоны

Тироксин:

1. Майлар, көмірсулар, нәруыздардың жасушадағы тотығуын күшейту арқылы зат алмасуды арттырады.

2. Орталық жүйке жүйесінің қозғыштығын арттырады.

Гиперфункциясы

Гипофункциясы

Тироксин – қалқанша безінің негізгі гормон

Эндемиялық зоб

Базедов ауруы

микседема

кретинизм

Эндемиялық зоб

Егер ішетін су мен тағамда йод жетіспесе, адам алқым ісуі (эндемиялық зоб) ауруымен ауырады. Мұндай ауру әсіресе топырақ пен судың құрамында йодтың аз болуынан пайда болады. Тәулігіне адамның қабылдайтын йод мөлшері 0, 15 - 0, 20 мг болуы керек.

Бездің мөлшері ұлғайып, алқымы ісінеді.

Тері астына шырышты сұйықтықтың жиналуынан туатын ісіну. Ісік көбінесе тері астын, тіл, бет, мойын, кеуде тұсын қамтиды.

Адамның шашы түседі

қан қысымы төмендейді, 

жүрек соғуы сирейді

бірте-бірте ақыл - есі кем болады.

ойлау мен сөйлеудің тежелуі, ұйқышылдық, тепе-теңдікті бұзылуы;

жүрек соғысының баяулауы, жүрек аурулары;

беттің қатты ісінуі, көз астында қалталардың пайда болуы

шаштың түсуі

терінің құрғауы

Қалқанша безінің қызметінің бұзылуынан болатын аурулар:

Кретинизм

Жас балаларда қалқанша бездің гормоны жетіспеуінен болады.

Белгілері:

балалардың бойы өспей, жыныстық жетілуі тоқталады

Ми сыңарлары қыртысының жұмысы бұзылып, ақыл - есі кем болады.

Бақшаңкөз немесе Базедов ауруы

Қалқанша безі гормоны көп бөлінсе,

денеде зат алмасу күшейеді

жүрек соғуы жиілейді

қан қысымы көтеріледі

жүйке жүйесінің қозуы артады

тамақты көп ішкенмен салмақ қоспай, арықтайды

Тез ашуланады

терлегіш болады

Көздері бадырайып, шарасынан шығып тұрады.

Гиперфункциясы –инсулиндік шок

Гипофункциясы - қант диабеті

Ұйқы безінің аурулары

Қант диабетінің туындауына әкелетін ҮШ себепті таңдаңыз

Қандағы глюкоза деңгейінің артуы

Қандағы глюкоза деңгейінің төмендеуі

Ағзаға судың жетіспеуі

Қандағы тұз мөлшерінің артуы

Бауыр қызметінің бұзылуы

Қанға ұйқы безінің инсулинді аз бөлуі

Ұйқы безінің тым көп инсулин бөлуі

Бауырдағы гликоген қорының азаюы

Глюкометр – қандағы глюкоза мөлшерін анықтайтын құрал

Әр адам қандағы қант деңгейін тұрақты тексеруі тиіс!

Орташа деңгейі = 72mг/мл

Жасанды инсулин дозасын иньекция арқылы қабылдау

Акромегалия

Ересек адамда соматотропиннің шамадан тыс бөлінуі дененің кейбір мүшелерінің өсуіне алып келеді. Адамның бас сүйектері, қол, аяқ сүйектері өседі.

Мен енді білемін ................................................

Маған ұнағаны...................................................

Менің түсінбей қалғаным........................................

Мен жақсы түсіндім.............................................

Мен келесі сабақта........................... білгім келеді.