Сүйектің құрылысы мен құрамы. Биология, 8 сынып, презентация.

Сабақтың тақырыбы:

Сүйектің құрылысы мен құрамы

Сабақтың мақсаттары:

Сүйектің макроскопиялық құрылысын зерттеу;

Сүйектің микроскопиялық құрылысын зерттеу;

Сүйектің химиялық құрамын зерттеу.

Бағалау критерийлері:

Сүйектің макроқұрылымдарының қызметтерін түсіндіреді;

Сүйектің микроскопиялық құрылысын сипаттайды;

Сүйектің химиялық құрамын түсіндіреді.

Сүйектің құрылысы

1-станция

Табиғи сүйек үлгілерін зерттеңіз

Сүйек құрылысын сызбаға салып, бөліктерін атап жазыңыз

2-станция

Сүйектің макроқұрылымдарының қызметтерін анықтаңыз

3-станция

Дайын микропрепараттан сүйек ұлпасын құрайтын остеон сақиналары мен остеоцит жасушаларын қарап, суретін салыңыз

4-станция

Сүйектің химиялық құрамымен танысып, кестені толтырыңыз

Сүйектің макроскопиялық құрылысы.

Сүйектің сырты жұқа, жылтыр сүйекқабымен қапталған  -

Сүйектің сыртқы қабаты 2 қабаттан:

сыртқы- талшықты және ішкі - жұқа, нәзік болып келеді.

Сыртқы қабаты сүйектің сіңірмен, буынмен, бұлшықетпен, ал ішкісі – нағыз сүйекті құрайды. Осы қабат сүйек сынғанда қалпына келтіреді және ол сүйектің қоректенуі мен өсуіне қатысады.

Сүйекте қан тамырлар болады. Олар сүйекті оттегімен, қоректік заттармен қамтамасыз етеді. Сүйекте көптеген жүйке ұштары болатындқтан зақымданғанда қатты ауырады.

Борпылдақ зат

Тығыз зат

Шеміршекті қабат

Сүйек қабы

Сары сүйек кемігі

Диафиза

Сүйектің ішкі құрылысы

Сүйек қабы

Буын шеміршегі

Борпылдақ сүйек

Эпифизалық пластина

Жілік майы

Тығыз сүйек

Диафизалық аймақ

Сүйектің макроқұрылымы

Сүйек ұлпасының тығыз заты

Сүйек ұлпасының кеуекті немесе борпылдақ заты

(Губчатое вещество костной ткани)

Сүйектердің микроскопиялық құрылысы

сүйек пластинкасы

Остеоцит

Канал

Орталық канал

Қан тамырлары

Сүйектердің микроскопиялық құрылысы

Остеоцит

(сүйек пластинкасы)

Канал

Орталық канал

Қан тамырлары

Әр сүйек:

1.Жасуша мен жасуша аралық заттан тұратын сүйек ұлпасынан- 2.сүйекқаптан

3. кемік майынан 4.қан, лимфа, жүйке тамырларынан тұрады.

Борпылдақ сүйек

Тығыз сүйек

Жасушааралық зат:

1.Негізгі ағзалық зат

2.Оссеин талшықтары

3.Бейағзалық зат

Қызыл кемік

сары кемік –жілік майы

Зертханалық жұмыс: «Сүйектің микроскопиялық құрылысы»

Құралдар: микроскоп, тұрақты препарат сүйек ұлпасы және гиалинді шеміршек

Жұмыс барысы

1. Микроскоппен сүйек ұлпасын қараңыздар.

2. Қантамырлар мен жүйке талшықтары өтетін каналдарды табыңыздар.

Көлденең кесіндісінде олар мөлдір шеңбер немесе доғал болып көрінеді

3. сүйек жасушаларын табыңыз. Олар сақина арасында қара өрмекші тәрізді болып көрінеді. Олар сүйек затының пластинкаларын бөледі және минералды тұздарға малынады.

4. Бақылау нәтижелерін сурет түрінде салып, бөліктерін атаңыз.

Сүйектің микроқұрылымы

Эмбрион сүйектері негізінен шеміршектен тұқрады. Өсе келе кальцийдің қатысуымен сүйектену жүріледі.  Жас ұлғая келе сүйектің серпімділігі мен мықтылығы кальцийдің сүйекке өтпеуіне байланысты біртіндеп жойылады. .

Сүйектің химиялық құрамы

Бейорганикалық заттар(60%): кальций, фосфор, магнийдің минералды тұздары.

Органикалық заттар (30%): белок (оссеин), майлар және көмірсулар.

Қаттылық

Су (10%)

Серпімділік пен иілгіштік

Қасиеттер

Беріктік

Кері байланыс

Сабақтың 1 позитивті тұсы.....

Жақсартуға арналған 2 ұсыныс.....