Нәруыздар. Биология, 8 сынып, презентация.
Нәруыз неден тұрады?
Сабақтың тақырыбы: Нәруыздар
Сабақтың мақсаттары- нәруыздардың негізгі қасиеттерін білу.- нәруыздардың ерекшелік белгілерін түсіну. - нәруыздардың тірі ағзала тіршілігі үшін маңызын сипаттау. Бағалау критерийлері:- нәруыздардың қасиеттерін біледі; - нәруыздардың тірі ағзалардың тіршілігі үшін маңызын сипаттайды.
Нәруыздың химиялық құрамы?
O
N
C
H
S
Р
Табиғатта кездесетін 200 амин қышқылының 20- сы ғана нәруыздың құрамына кіреді.
Нәруыздар жай (протеиндер (грекше «протос» — «бірінші»), күрделі (протеидтер) болып бөлінді.
Протеиндер: альбуминдер, гистондар, глобулиндер
Протеидтер: Фосфопротеидтер, гликопротеидтер, хромопротеидтер
Нәруыздардың құрылысы
Салалы
Жұмыр
Гемоглобин
Нәруыздың физикалық қасиеттері
Қатты күйдегі нәруыз
Гемоглобин
1. Нәруыздар табиғи биополимерлер болғандықтан суда нашар еріп коллоидты ерітінділер түзеді.
2. Физикалық және химиялық факторлардың әсерінен табиғи қасиетін жоғалтады.Химиялық қасиеті
1. Гидролиз реакциясы нәтижесінде аминқышқылдарына ыдырайды.
Нәруыздың түсті реакциясы
Биурет реакциясы-нәруыздар әлсіз негіздік мыс (II) сульфаты ерітіндісімен әрекеттескенде нәтижесінде күлгін –көк түске боялады.
Нәруыздардың атқаратын қызметтері:
Нәруыздар ағзаларда өте күрделі, жан-жақты, өзара келісімді жүріп жататын химиялық өзгерістердің бәріне қатысады.Тірек-қозғалыс жүйесінде (оссеин-сүйек нәруызы).Тасымалдау (гемнің гемоглобині).Тағамдық (1 г нәруыз толық тотыққанда ~20 кДж)Реттеуші (гормоналдық) көптеген гормондар – нәруыздар.Өршіткіш (катализдеуші).Қорғаныс (иммунитет) (қан γ-глобулині).Ақпараттық (информация).Жасушадағы нәруыз қызметі
Катализдік қызметі
Фермент
Жасушадағы химиялық реакциялардың жүруін ондаған, жүздеген. Тіпті мыңдаған есе тездетеді.
Тасымалдау қызметі
Гемоглобин өкпеде оттегімен қосылып, оксигемоглобинге айналады. Мүшелерге жеткен соң оксигемоглобин оттегіні береді.
Әр түрлі заттарды бір мүшеден екінші мүшеге жеткізу
Қорғаныш қызметі
Антиденелер ағзаға түскен бөгде заттарды залалсыздандыра алады
Қан құрамындағы фибриноген қанның ұюына қатысып, қанның денеден артық кетуінен сақтайды.
Құрылымдық қызметі
Нәруыздар жасушаның негізі
Гормоналды қызметі
Ішкі секреция бездерінің гормондары
Реттеуші нәруыздың моделі
Сапалы және сапалы емес нәруыздар
Сапалы нәруыздар– құрамына барлық алмасытырылмайтын аминқышқылдар кіреді.
Сапалы нәруыздардың құрамында барлық алмастырылмайтын аминқышқылдар кездеспейді
Сапалы нәруыздар
Сапалы емес нәруыздар
Қажетті нәруыз мөлшері
Нәруыздың тәуліктік мөлшері ересек (салмағы орташа әйел адамдар үшін 45 гр ,ал ер адамдар үшін 56 гр) адамдар үшін 0,75-0,80 гр құрайды.
Балаларға кг-на күніне 1,9 гр нәруыз қажет.
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?