Өсімдік мен жануарлар ұлпалары. Биология, 8 сынып, дидактикалық материал.

1- қосымша

2-қосымша

Паренхима

1. көпбұрышты, домалақ бұрыс пішінді тірі жасушалар

2. жасуша қабырғалары жұқа

3. жасуша аралық кеңістіктері үлкен

4. түзуші ұлпаны құрып, қоректік зат қорын жинайды

5. хлорофилі бар түрлері фотосинтезді жүргізеді

Колленхима

1. сопақша, домалақ пішінді созылыңқы

2. жасуша қабырғалары бұрыштарында қалыңдаған

3. жасуша бұрыштары пектин көмірсулар арқылы тығыздалған

4. жасуша аралық кеңістіктері жоқ

5. жапырақ, сабақ эпидермисінде кездеседі

6. өсімдікке тірек болады

7. хлорофилі бар түрлері фотосинтезді жүргізеді

8. ұзарып өсуді қамтамасыз етеді

Склеренхима

1. ұзын, жіңішке өлі жасушалар

2. жасуша қабырғалары қалың

3. жасуша аралық қуыстары жоқ

4. жасуша қабырғалары лигнинмен (полимер) қалыңдағаннан цитоплазмасы аз

5. жапырақ жүйкесінде, ксилема, флоэмада, барлық мүшелер, тұқым қабығында кездеседі

6. тіректік, серпімділік, мықтылық береді

7. лигнинсіз жерлерінде қуыстар -плазмодесмалар кездеседі

8. склериданы және талшықтарды құрайды

Ксилема

1. өлі, ұзынша түтікше жасушалар

2. жасуша қабырғасы лигнинмен қалыңдаған, су өткізбейтін әрі берік

3. құрамына: трахеидтер, түтіктер, паренхималық жасушалар және талшықтар кіреді

4. ұзын түтіктер шоқтарды құрайды

5. талшықтар мықтылық береді

6. жасушалар арасындағы қабырғалар жойылған түтіктер құрайды

Флоэма

1. тірі жасушалар

2. жасушалар сүзгілі түтіктер арқылы байланысқан

3. серіктес жасушалары болады

4. жасушаларда цитоплазма өте аз, ядросы жоқ, қуыс

Жабын ұлпалар

Алғашқы жабындық ұлпалар: эпидерма немесе эпидермис және эпиблема; соңғы жабындық ұлпаларға: тоз (перидерма), қыртыс (сары қабық) жатады.

Эпидермис

1. жабын ұлпаның беткі қабаты, бір қабатты жасушалардан тұрады

3. жануарларда терінің ең беткі қабаты

4. өсімдікте астыңғы қабатында жанаспалы жасушалар лептесікті құрайды

Перидерма

1. эпидермистің астыңғы жасушалар қабатынан құралған

2. эпидермисті қалпына келтіреді

3. ескі ағаштарда қабық түзеді

3- қосымша

Ұлпа суреттері

4-қосымша

Оқушының аты-жөні _____________________________ Сынып _____ Күні___________

Зертханалық жұмыс. Өсімдік жануар ұлпаларын зерттеу.

Мақсаты:____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Жұмыс барысы:

• Ұсынылған станцияларды аралап жүріп ұлпа түрлерін зерттеу.
• Әр ұлпаның ерекшеліктерімен таныса отырып, кестеге толтыру.

3.Қорытынды: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5-қосымша

1) Жануарларға тән бір мүшені таңдап алып, онда кездесетін ұлпа түрлерін олардың қызметтерін сызба арқылы көрсетіңіз

2) Өсімдіктерге тән бір мүшені таңдап алып, онда кездесетін ұлпа түрлерін олардың қызметтерін сызба арқылы көрсетіңіз