Судың биологиялық қасиеттері мен маңызы Зертханалық жұмыс «Тірі ағзалар үшін судың биологиялық қасиеттерін зерттеу". Биология, 7 сынып, дидактикалық материал.

Жоғары үлгерімді оқушылар үшін нұсқаулық карта

Практикалық жұмыс

Тақырып: Судың биологиялық қасиеттерін зерттеу.

Мақсат: судың биологиялық қасиеттерін зертей отырып ағаза тіршілігіндегі маңызын түсіндіру

Құрал-жабдықтар: су құйылған 4 стақан, Петри табақшасы, дәке, термометр, шыны таяқша, сұйық сабын, сүзгі қағаздары, мұз, 2 полиэтилен қалташасы, тұз, қант, крахмал, қасық.

 Жұмыс барысы:

• Тәжірибелерді орындап, нәтижелерін кестеге толтырыңыз.

Судың биологиялық қасиеттері

• №1 тәжірибе. Бір стақан таза судың температурасын өлшеңіздер. Одан кейін Петри табақшасында тұрған дәкеге аздап су құйыңыз. Температурасын өлшеңіз.
• 2- тәжірибе. 2 стақанға аздап су құйыңыз. Біреуіне қантты, ал екіншісіне крахмалды салып, былғаңыз. Екі заттың ерігіштігі/ерімейтіні туралы қорытынды жасаңыз. Қай заттың ерігіштігі жоғары және неге екені туралы қорытынды жасаңыз. Өз бақылауларыңызды жазыңыз. Судың қасиетін зерттеп, кестені толтырыңыз.
• 3- тәжірибе. Тегіс жерге теңгені қойыңыз. Оның үстіне тамызғымен 1 тамшы су тамызыңыз. Осылай теңгенің үстіне неше тамшы суды тамызуға болатынын болжаңыз. Су ағып кеткенше тамызу қажет. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.
• 4- тәжірибе. 2 стақанды алыңыз. Жартылай толтырып, әрбіреуіне су құйыңыз. Бір стақанға 1 тамшы сұйық сабын тамызыңыз да шыны таяқпен араластырыңыз. Қағаздан 2 дөңгелек жасап, әрбіреуін стақанға салыңыз. Таза су мен сабынды судағы қағаз дөңгелектерін бақылаңыз. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.
• №5 тәжірибе. 2 полиэтилен пакетіне мұз кесектерін салыңыздар. Бір пакетке ас тұхзын қосып, араластырамыз. Екінші қалташа мұз толықтай еріп кетуі қажет. Екі қалташадағы температураны өлшеңіз. Нәтижені кестеге енгізіңіз.
• Судың қарастырылған қасиеттерінің тірі ағза үшін маңыздылығы туралы қорытынды шығарыңыз.

Орташа үлгерімді оқушылар үшін нұсқаулық

(I) (D) Практикалық жұмыс

Тақырып: Судың биологиялық қасиеттерін зерттеу.

Мақсат: судың биологиялық қасиеттерін және маңызын түсіндіру

Құрал-жабдықтар: су құйылған 4 стақан, Петри табақшасы, мәрлі кесіндісі, термометр, шыны таяқша, сұйық сабын, сүзгі қағаздары, мұз, 2 полиэтилен пакеті, тұз, йод, қасық.

  Жұмыс барысы:

• Тәжірибелерді орындап, нәтижелерін кестеге толтырыңыз.

Судың биологиялық қасиеттері

• №1 тәжірибе. Бір стақан таза суды алып, оның температурасын өлшеңіздер. Одан кейін Петри табақшасында тұрған марліге кішкене су құйыңыз. Содан соң температурасын өлшеңіз.
• №2 тәжірибе. Химиялық стақандағы суға йодты тамызыңыз. Йодпен не болатынын бақылаңыз. Нәтижені кестеге толтырыңыз.
• №3 тәжірибе. Тегіс жерге теңгені қойыңыз. Оның үстіне тамшуыр арқылы 1 бамшы су тамызыңыз. Осылай теңгенің үстіне неше тамшы суды тамызуға болатынын болжаңыздар. Су ағып кеткенше дейін жалғастырамыз. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.
• №4 тәжірибе. 2 стақанды алыңыз. Жартылай толтырып, әрбіреуіне су құйыңыз. Бір стақанға кішкене тамшы сұйық сабыннан тамызыңыз да шыны таяқпен былғаңыз. Қағаздан 2 дөңгелек жасап, әрбіреуін стақанға салыңыз. Кәдімгі су мен сабынды суда дөңгелектермен не болатынын байқаңыздар. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.
• №5 тәжірибе. 2 полиэтилен пакетіне мұз кесектерін салыңыздар. Бір пакетке ас тұхзын қосып, араластырамыз. Екінші пакеттегі мұз толықтай еріп кетуі қажет. екі пакеттегі температураны өлшейміз. Нәтижені кестеге енгіземіз.
• Қорытынды жазыңыз. (судың қарастырылған қасиеттерінің тірі ағза үшін маңыздылығы туралы қорытынды шығарыңыз)

Төмен үлгерімді оқушылар үшін нұсқау карта

(I) (D) Практикалық жұмыс

Тақырып: Судың биологиялық қасиеттерін зерттеу.

Мақсат: судың биологиялық қасиеттерін және маңызын түсіндіру

Құрал-жабдықтар: су құйылған 4 стақан, Петри табақшасы, мәрлі кесіндісі, термометр, шыны таяқша, сұйық сабын, сүзгі қағаздары, мұз, 2 полиэтилен пакеті, тұз, қант, крахмал, қасық.

  Жұмыс барысы:

• Тәжірибелерді орындап, нәтижелерін кестеге толтырыңыз. (Қосымша ақпарат: 4 бағананы толтыру үшін келесі сөздерді пайдалануға болады: жануарлардағы температураның реттелуі, өсімдіктердегі транспирация, қоректік заттардың қорытылуы мен сіңірілуі, зиянды заттардың шығарылуы)

Судың биологиялық қасиеттері

• №1 тәжірибе. Бір стақан таза суды алып, оның температурасын өлшеңіздер. Одан кейін Петри табақшасында тұрған марліге кішкене су құйыңыз. Содан соң температурасын өлшеңіз.

Ескертпе: булану кезіндегі судың температурасының төмендеуі. Жануарлар терлеген кезде маңызды.

• №2 тәжірибе. Химиялық стақандағы суға йодты тамызыңыз. Йодпен не болатынын бақылаңыз. Нәтижені кестеге толтырыңыз.

Ескертпе: су көптеген биохимииялық заттар үшін жақсы еріткіш болып табылады.

• №3 тәжірибе. Тегіс жерге теңгені қойыңыз. Оның үстіне тамшуыр арқылы 1 бамшы су тамызыңыз. Осылай теңгенің үстіне неше тамшы суды тамызуға болатынын болжаңыздар. Су ағып кеткенше дейін жалғастырамыз. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.

Ескертпе: судың деңгейінің көтерілуі беттік тартылыс қасиетіне байланысты болуы мүмкін. Соған сәйкес су тамшылары жиналып, судың жапырақ бойымен жылжуына әкеледі.

• №4 тәжірибе. 2 стақанды алыңыз. Жартылай толтырып, әрбіреуіне су құйыңыз. Бір стақанға кішкене тамшы сұйық сабыннан тамызыңыз да шыны таяқпен былғаңыз. Қағаздан 2 дөңгелек жасап, әрбіреуін стақанға салыңыз. Кәдімгі су мен сабынды суда дөңгелектермен не болатынын байқаңыздар. Судың қасиетін қорытындылап, кестеге енгізіңіз.

Ескертпе: жуғыш заттар беттік керілісті бұза алады.

• №5 тәжірибе. 2 полиэтилен пакетіне мұз кесектерін салыңыздар. Бір пакетке ас тұзын қосып, араластырамыз. Екінші пакеттегі мұз толықтай еріп кетуі қажет. екі пакеттегі температураны өлшейміз. Нәтижені кестеге енгіземіз.

Ескертпе: тұзды судың қату температурасы тұщы суға қарағанда төменірек. Сондықтан мұхиттағы су қатпайды.

• Қорытынды жазыңыз. (судың қарастырылған қасиеттерінің тірі ағза үшін маңыздылығы туралы қорытынды шығарыңыз)