Экологиялық сукцессиялар: бастапқы және екіншілік сукцессия. Өзін өзі реттеу. Экожүйелердің ауысуы. Биология, 7 сынып, сабақ жоспары.

Бөлім.7.1А: Биосфера және экожүйелер

Сабақ тақырыбы: Экологиялық сукцессиялар: бастапқы және екіншілік сукцессия. Өзін өзі реттеу. Экожүйелердің ауысуы.

Мектеп: Өскемен қаласының ХББ НЗМ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:Дузбаева М.Б.

Сынып: 7 сынып

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Осы сабақтақолжеткізілетіноқумақсаттары

(оқубағдарламасынасілтеме)

7.3.1.4 экологиялық сукцессиялардың үрдісін сипаттау

 Сабақмақсаттары

Оқушылар

• табиғаттағы тұрақты экожүйелердің құрылу заңдылықтарын біледі; терминнің мағынасын түсінеді
• «бастапқыэкологиялық сукцессия»;
• Биогеоценоздың ауысы нәтижесінен табиғатта болып жатқан себеп-салдар байланысы бойынша өз бітінше ақпарат көздеріне талдау жүргізіп,жұмыс жасай алады;
• Толеранттығын және тез тіл табыса алу қабілетін дамыта отырып, экологиялық мәдениет қалыптастырады

 Бағалау критерийлері

экологиялық сукцессиялардың үрдісін сипаттау

 Тілдікмақсаттар

Арнайы пәндік лексика және терминалогия:

Тілдікмақсат:

- өзгертілгентілкөмегіарқылыбастапқыэкологиялықсукцессияныңүрдісінежазбашажәнеауызшасипаттама беру

Терминология:

Экожүйе, тіршілікортасы, сукцессия, жағдай, қоршаған орта, бейімделу, ағза, түрлер, қоғамдастық, тұрғын, (пионер), топырақ, тау жынысы, өсімдік, шалғын, бұта, орман, алмастыру, колониялау, өсу, өзгеру, бейімделу, пайда болу, өлу, біртіндеп, уақытөтекеле, қорытакеле

Экологиялық сукцессия – сипаттауға қолданылатын термин…

Бастапқы білім

Оқушылар білуі тиіс:

Қарапайым қоректік тізбек құрастыра білу (G6).

Қоректік тізбек сызбасы көмегімен продуцент, консумент және редуценттерді анықтай білу (G6).

Тірі ағзалар арасындағы қарым-қатынас түрлерін сипаттай білу (G6).

Сабақ барысы

Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекеттер

1. Бұрынғы білімдерін жаңғырту.

(G)дұрыс тұжырымдамаларды таңда, өз таңдауыңды дәлелде(5 минут).

(G)Сурет бойынша мәселе сұрақ.

Н.Епишеваның « Остров» өлеңіне талдау.

«Берілген сурет және өлең қандай үрдісті сипаттап тұр деп ойлайсыңдар?»

Сабақтыңтақырыбыжәнемақсаттарыментаныстыру

( Т) Мұғалімнің дәрісі.

• Сукцессияны анықтау.
• Сукцессиятүрлері.
• Материалмен жұмыс жасау.

Жұппен жұмыс

№ 1 тапсырма «Рет бойынша сапқа тұр!»

Бастапқы сукцессияның кезеңдерін ретімен қойып шық және қойылмаған кезеңді тап

БАСТАПҚЫ СУКЦЕССИЯ КЕЗЕҢДЕРІ:

1.Тау жыныстарының жел қақтырылуы

2.бактериялардың, балдырлардың, қаспақты қына және топырақ түзілуі

3.Мүктердің және жалпақ қыналардың тұрақтануы,

4.Шөптесін өсімдіктердің пайда болуы-қоғамның қалыптасуы

5.Бұталардың тұрақтануы

6.Орман–тұрақты экожүйе.

№ 2 тапсырма «Айырмашылығын тап»

Сүретке мұқият қара, көрсетілген үрдісте бастапқы сукцессияның екіншілік сукцессиядан айырмашылығы қандай?

Бастапқы білімді тексеру. Баспадан шыққан тапсырмалармен жұмыс жасау. (ҚБ)

№ 3 тапсырма.Қойылмаған сөздерді орнына қою:

1. Бастапқыда өсімдік өспеген аймаққа, өсімдік басып кетуі......... (бастапқы сукцессия)

2. Мүктер мен қыналарды ... деп атайды (сукцессия пионерлері)

3. алғашқы топырақ ...... әсерінен түзіледі. (редуцент- бактериялар)

4. Қандыағаш тамырларында түйнектері болады – арнайы мүшелер, олардың құрамында ...... болады (селбесуші бактериялар).

5.Селбесуші бактериялар…… мүмкіндік туғызады (топырақ құрамына азот жиналуына ).

6. Сукцессияның қозғаушы күші .... болып табылады (астындағы топырақ құрамын өзгертетін өсімдіктер).

№ 4 тапсырма.Тапсырманы шешіңіз.

Неліктен ескі ғимараттарда қына, мүк, терек және қайынды көруге болады?

• Сабақ барысында сізге не жеңіл берілді?
• Қйындық тудырған сұрақтар?
• Осы қындықтар неге байланысты туындады деп ойлайсың?

2-ші сабақ.

1.Бастапқы білімді жаңғырту.

• Сіз қалай ойлайсыз, жаңа ғимараттар салу барысында адам іс-әрекеттері экожүйеге зиянын тигіземе?

(G) 2. Зерханалық жұмыс.

Мектеп маңы аймағын зерттеу

Қауіпсіздік ережелерімен танысу, журналын толтыру

Мектеп территориясында зертханалық жұмыс жүргізу

Жұмыстың барысын дайындау

• Сізге сабақ барысында не оңайға түсті?
• Қиындық тудырған сұрақтар?
• Осы қындықтар неге байланысты туындады деп ойлайсың?

Қосымша ақпарат

Саралау–оқушыларғақалайкөбірекқолдаукөрсетудіжоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз?

Бағалау – оқушылардыңматериалдымеңгерудеңгейінқалайтексерудіжоспарлайсыз?

Денсаулықжәнеқауіпсіздіктехникасыныңсақталуы

Барлық оқушылар: «Сукцессия» терминінің анықтамасын білу

Құрал жабдықтарды қолдану арқылы абиотикалық факторлардың деректерін ала алады

Оқушылардың көбі: бастапқы сукцессия үрдісін түсінеді және осы үрдісті арнайы терминологияны пайдалана отырып сипаттама бере алады.

Зерттелетін аймақтың флора және фаунасын сипаттау

Кейбір оқушылар:

Бастапқы және екіншілік сукцессия үрдісін өз бетімен сипаттап, әртүрлі мысалдар келтіре алады.

Оқушылардың жұмыс жасау барысында нұсқаулық экранда көмек ретінде көрсетіледі.

ТЕК жекелей көмек қажет болған оқушыларға , өз сұрауы бойынша қосымша көмек нақты сызба ретінде көрсетіледі

(1) Оқушылардың ауызша және жеке жауап беруі

(3) бастапқы сукцессия кезеңдері бойынша, оқушылардың жұппен жұмысы

(4) Практикалық жұмыс

(5) фото және видео есеп, Бағалау (келесі сабақ).

Жұмыс барысында оқушылар креативті жәнесыни ойлауды көрсетеді. Жұппен жұмыста жұмысты талқылау арқылы оқушылар өзара және мұғалім арасында сыйластықты дамытады

Сабақбойынша рефлексия

Сабақмақсаттары/оқумақсаттарыдұрысқойылғанба? Оқушылардыңбарлығы ОМ қолжеткіздіме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақтасаралаудұрысжүргізілдіме?

Сабақтыңуақыттықкезеңдерісақталдыма?

Сабақжоспарынанқандайауытқуларболды, неліктен?

Жалпыбаға:

Сабақтыңжақсыөткенекіаспектісі (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

Сабақбарысындасыныптуралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік/қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарда неге көңілбөлуқажет?