Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру. О. Жанайдаров «Ұмай Ана туралы аңыз». Әдебиеттік оқу, 4 сынып, сабақ жоспары.

Пән: әдебиеттік оқу

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Болашаққа саяхат

Күні:

Сынып: 4

Мектеп: Қарағанды қаласы

Мұғалімнің аты-жөні: Майбасова Ү.А.

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

2.2 Шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қою және жауап беру

О. Жанайдаров «Ұмай Ана туралы аңыз»

Оқу мақсаттары

4.1.2.1 шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп, т.б.) қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау

4.2.2.1 шығарманы қайта құруға, интерпретациялауға және бағалауға негізделген сұрақтар қою және жауап беру

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар: шығарма мазмұнын мұғалімнің көмегімен қысқаша айта алады, шығарма мазмұны бойынша сұрақтар қоя алады;

Көптеген оқушылар: шығарма мазмұнын ішінара мазмұндайды, қолдануға, бағалауға негізделген сұрақтар қояды және оған жауап бере алады.

Кейбір оқушылар: шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін қолданып, толық мазмұндайды, бағалауға негізделген сұрақтар қоя алады жауап бере алады, мысалдар келтіре өз ойын айтады.

Бағалау критерийлері

• Мәтінді баяндау тәсілін өзгерте отырып, қысқаша, толық, ішінара мазмұндайды
• Мәтін бойынша түсіндіру, бағалау сұрақтарын құрастырады және жауап береді

Тірек сөздер

Оқушылар:

Мәтінге сәйкес бағалау сұрақтарын қоя алады, сұрақтарға байланысты түрлі баяндау тәсілдерін қолданып әңгімелей алады.

Пәнге тән лексика мен терминология:

аңыз, ана, еңбексүйгіштік, ырыс-береке т.б.

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

Автор Ұмай ананы қалай суреттеген?

Ұмай ананың қыздарының адамзат игілігі үшін жасаған еңбектері қандай?

Құндылықтарды дарыту

Аңыз-әңгімелермен танысу барысында тарихты насихаттауға, жерін құрметтеуге тәрбиелеу.

Пәнаралық байланыстар

Аңыздар туралы туралы пікір алмаса отырып дүниетану пәнімен байланыстыру, жартастың ерекшелігін талдау арқылы жаратылыстану пәнімен байланыстыру

АКТ қолдану дағдылары

Интербелсенді тақтадан аңыздарға байланысты бейнеролик көрсету https://www.youtube.com/watch?v=0oAPeOG-h60

Алдыңғы білімді игерулері

Мәтіннен ақпаратты таба алады, мәтін бойынша сұрақтар құрастыра алады

Сабақбарысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ширату тапсырмасы:

«Сиқырлы қоржын» ойыны. Оқушыларға арнайы дайындалған қоржыннан шығарманың мазмұнына байланысты сурет қиындыларын таңдау ұсынылады. Таңдаған суреттің екінші бөлігін сыныптағы оқушылардың бірімен сәйкестендіріп, шыққан сурет бойынша жұптасып екі сөйлем айту тапсырылады. Суреттер үлгілері: сәби, ана мен бала, жартас, т.б.

Бастапқы білімді қайталау

(МК, Ж) «ББҮ» стратегиясы

Әр жұпқа стратегия бойынша кесте таратылады. Оқушылар белгіленген уақыт арасында жұптасып білетін аңыздар туралы өз білімдеріне сүйене отырып кестенің екі бөлігін толтырады. Аяқтаған соң қорғау ұсынылады.

Саралау. Қарқын тәсілі арқылы саралау жоспарланады. Тапсырманы орындау кезінде қарқыны жылдам жұп ескеріліп, тақырып бойынша қосымша сұрақтар құрастыртуды ұсынуға болады.

(ҚБ) Оқушыларды сабаққа ынталандыру үшін «Басбармақ» тәсілі арқылы әр жұптың білімдері өзара бағаланады.

Сабақ тақырыбы және оқу мақсаттарымен таныстыру.

Оқушылармен бағалау критерийін құрастыру немесе таныстыру.

(МК,Ұ) «Тянь-Шань» таулары туралы аңыздардан үзінді бейнеролигін көрсету.

Бейнеролик үзіндісінің желісімен аңыз-әңгімелер туралы пікір алмасу.

1- тапсырма

(Ұ) О. Жанайдаровтың «Ұмай Ана туралы аңыз» әңгімесін «Аялдама» әдісімен түсініп оқу ұсынады.

(Т) «Аялдама» әдісі

Оқушыларға шығармалардағы дәстүрлер атауларына байланысты екі топқа бөліну ұсынылады. Әр топқа ұсынылған шығармаларды аялдау арқылы бөліктермен оқу тапсыралады. Оқушылар мәтінді оқи бастағанда мұғалім аялдаманың белгісін көрсетеді, оқушылар оқыған бөлігіне байланысты сұрақ құрастырады. Әр аялдамада оқыған бөліктеріне сын тұрғысынан бағалауға негіздедлген сұрақтар құрастырып шығады. Сұрақтар қою арқылы әр топ ақылдасып, түрлі баяндау тәсілдерін қолданып шығарма мазмұнын баяндайды.

Үлгі сұрақтар:

1 топ: Автор Ұмай ананы қалай суреттеген?

2 топ: Ұмай ана қыздарының адамзат игілігі үшін жасаған еңбектері қандай?

Сұрақтарға жауап алынады.

Мұғалім мәтін мазмұны бойынша әр аялдамаға басқа сұрақтар ұсынады.

Әңгімені тұтас оқып болған соң, қайта шолып оқуға уақыт беріледі. Түсініксіз сөздермен жұмыс жүргізіледі.

Саралау: Қорытынды арқылы саралау. Барлық оқушыларға бағытталған нұсқау бере отырып, олардың əрқайсысының өздерінен не күтетіндігін түсінгендеріне көз жеткізу керек. Мұғалім тапсырма береді, бірақ жалғыз «дұрыс» жауаптың бағытында жұмыс істеуден гөрі оқушылар өздерінің мықты жəне əлсіз тұстарына қарай жауап береді.

(Б) Оқу мақсатына сәйкес «Бағдаршам» әдісі арқылы оқушылардың қойылған сұрақтары мен жауаптары мұғаліммен бағаланады.

2-тапсырма

(Ө; Ж) «Кірпіш» стратегиясы

Оқушылар оқылған шығармалардың мазмұны бойынша бағалауға негізделген сұрақтарға жауап беру тапсырылады.

А4 парағына кірпіштердің суреті салынады. Салған суретіне алдын-ала мәтін мазмұны бойынша сұрақтар дайындалады. Жекелеп отырып, берілген сұрақтарға жауап беріледі. Жұптар бір-бірінің жазғандарын оқиды, бірін-бірі толықтырады. Кірпіштерге жазылған сұрақтарын талқылайды. Маңызды 5 ақпарат стикерге жазылып, тақтаға ілінеді және түсіндіріледі.

Сұрақтар үлгісі:

• Шығарма кімдер туралы?

• Ұмай ананың он екі қызы туралы ойың қандай?

• Ұмай ана қыздарына батасын беру себебі неде?

•Ұмай ана қыздарын неге жартастарға айналдырды?

• Неліктен автор адамдардың өз өмірінде биік тауларды, жартастарды құрметтеп тағзым етуіне бағыттады?

Саралау: қорытынды бойынша саралау жүргізіледі. Тапсырма барлық оқушыларға ұсынылады, бірақ әртүрлі нәтижелер күтіледі. Сұраққа жауап беруде, кейбір оқушыларға мұғалім қолдау көрсетеді.

(ҚБ)Дескрипторлар бойынша бағалау:

- мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар құрастырады;

- мәтін бойынша қойылған сұрақтарға жауап береді.

3-тапсырма (дәптермен жұмыс)

(Т, ОТ ) «Эйлер шеңбері» әдісі.

А-4 параққа, шағын постерге Эйлер шеңберінің сызылып, әр топқа ұсынылады. Оқушылар топтасып, аңыздарға байланысты идеяларды кезекпен талқыланып, жазылады. Не? Қалай? Неге? Нәтиже? деген мәселелер бойынша пікірлер талданып, шеңберге жазу ұсынылады.

• Аңыздарда не туралы айтылады?
• «Ұмай ана» аңызында автор кейіпкерлерді қалай суреттеген?
• Неліктен аңыз-әңгімелерді білу қажет деп ойлайсың?
• Аңыздың мазмұны бойынша нәтижесінде адамдар аңыздан қандай тәрбие алады деп ойлайсың?

Эйлер шеңберінің үлгісі:

Саралау: Қарқын тәсілі арқылы саралауды қолдануға болады. Кейбір оқушылар басқаларына қарағанда жылдам жұмыс істейді. Қосымша тапсырмаларды көп күш жұмсауды талап ететін оқушылар үшін қолдануға болады. Негізгі тапсырмаларды түсіндіруде көмек қажет ететін оқушыларға біршама уақыт беріледі.

(Б) «Бағдаршам» әдісі арқылы оқушылардың мәтіндерге байланысты идеяларды талқылай алуы бағаланады.

4- тапсырма

(ОТ, Т )

«Фишбоун» әдісі

Оқушылар постерде жаңа мәліметті, идеяларды сұрақ-жауап арқылы жаза отырып, қорытынды ойларын жинақтау тапсырылады. Оқылған шығармалар бойынша оқушылар өздері сұрақ қойып, жауабын топтық жұмыста талқылауға, ой қорытуға белгілі бір қорытындыға келуге жетелейді. Постерге балықтың қаңқасы суретін салып, басына тақырып жазылады. Денесінің жоғарғы жағындағы қанаттарға идеяның себептері, төменгі қанаттарға идеяның салдары жазылады. Түйінді ой құйрығына жазылады. Кейін ауызша, жазбаша кері байланыс беруге болады.

Саралау. Уақыт бойынша саралау жүргізіледі. Тапсырма барлық оқушылаға ұсынылады. Оқушылар қарқындарына қарай жауап беріп өз ойларын дәлелдеп еркін айтады, пікірлерін өзгерте алады.

(ҚБ) «Бас бармақ» әдісі бойынша жүргізіледі. Барлығы дұрыс орындалса бас бармақ, кемшіліктер болса бас бармақты бүйірге, мүлдем келіспесе бас бармақты төмен қаратады.

Рефлексия. «Ұшақ» әдісі

Оқушылар жазбаша кері байланыс береді. Ақ парақтан алдын-ала дайындалған ұшақтарды бір-біріне ұшырып, сабақтан алаған әсерлерімен бөліседі.

• Маған бүгінгі сабақ ұнады...
• Маған бүгінгі сабақта түсініксіз болды...
• Маған бүгінгі сабақта қиын болды...

Үй тапсырмасы. Ұмай ана туралы деректер жинастырып, баяндаудың түрлі тәсілдерін қолданып әңгімелеуді келуді ұсынуға болады.

1 тапсырма – Қорытынды арқылы саралау. Барлық оқушыларға бағытталған нұсқау бере отырып, олардың əрқайсысының өздерінен не күтетіндігін түсінгендеріне көз жеткізу керек.

2 тапсырма – қорытынды бойынша саралау жүргізіледі. Тапсырма барлық оқушыларға ұсынылады, бірақ әртүрлі нәтижелер күтіледі. Сұраққа жауап беруде, кейбір оқушыларға мұғалім қолдау көрсетеді.

3 тапсырма – Қарқын тәсілі арқылы саралауды қолдануға болады. Кейбір оқушылар басқаларына қарағанда жылдам жұмыс істейді.

4 тапсырма – Уақыт бойынша саралау жүргізіледі. Тапсырма барлық оқушылаға ұсынылады. Оқушылар қарқындарына қарай жауап беріп өз ойларын дәлелдеп еркін айтады, пікірлерін өзгерте алады.

Өзін –өзі бағалау, мұғалімнің бағалауы, «Бағдаршам», «От шашу» әдісі

Дескрипторлар:

• мәтінді түсініп оқиды;
• мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар құрастырады;
• мәтін бойынша қойылған сұрақтарға жауап береді.

Сабақ бойынша рефлексия

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы даойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік, қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?