Периодтар мен топтарда қосылыстардың қышқылдық-негізгі қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары 1-сабақ (Химия, 10 сынып, I тоқсан)

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Периодтылық
Сабақтың тақырыбы: Периодтар мен топтарда қосылыстардың қышқылдық-негізгі қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары 1-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.2.1.4 периодтар мен топтар бойынша оксидтердің, гидроксидтердің және химиялық элементтердің сутекті қосылыстарының қышқылдық - негізгі қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру;
Сабақтың мақсаты: 3-ші период элемент оксидтерінің және негіздері/қышқылдырының химиялық қасиеттерін сипаттау, реакция теңдеулерін жазу.
Екідайлы қасиет көрсететін қосылыстардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін жазу
7-ші топ және 3-ші период элементтерінің сутекті қосылыстарының қасиеттерін сипаттайттау

Топта жұмыс. Оқушылар топтарға бөлінеді.
Бұрынғы білімдерін қайталау үшін және жаңа біліммен байланыстыру үшін мына тапсырмаларды орындайды.
1. Металдар мен бейметалдарды бөліңіз: Be, B, Cl, Li, F, Al, Zn, O, N, Mg, Na, P, S.
Оқушыларға сұрақ қойылады: элементтерді металдар мен бейметалдарға қандай белгілер бойынша бөлдіңіз?
Бағалау.
Талқылау. Бірін-бірі бағалау.
2. Жоғарыда көрсетілген элементтер оксидтерінің формулаларын жазыңыздар.
Оксидтерінің қышқылдық негіздік қасиеттерін болжап, өз болжауыңызды түсіндіріңіз.
Көрсетілім: Қосылыстардың негіздік қышқылдық қасиеттері
1. Мұғалім оқушыларға период бойынша оксидтерінің қасиеттерін өзгеретінін айтып, "Магний мен күкірттің жануы" демонстрациясын көрсетеді.
2. Екі оқушы тақтаға теңдеулерін жазады.
3. Оқушылардан осы оксидтерді суда ериді ма? Нәтижесінде қандай өнім түзілетінін сұрау.
4. Сумен реакциясын жүргізіп, ерітінділердің ортасын рН арқылы тексеріп, анықтайды.
5. Оқушылардан осы топтың басқа элементтерінің оксидтерінің сумен реакциясын жазып, қандай өнім түзілетінін және оны қалай дәлелдеуге болатынын сұраңыз.
Мұғалімге ескертпе: Егерде реактивтер жеткіліксіз болса, білімланд сайтынан бейне көрсетілімді қолдансаңыз болады.
Екідайлы қасиет.
1. Сыныппен жұмыс: келесі сұрақтарға жауап беру ұсынылады: 1) қандай амфотердік оксидтер мен гидроксидтер сізге белгілі?
2) 3 периодтағы амфотерлі элементтерді атаңыз.
Мұғалім түсіндірмесі: Екідайлы қасиетті түсіндіру үшін бейне көрініс көрсету арқылы теңдеулерін жазып, оқушылармен талқылаңыз.
Мұғалімнің кері байланысы.
Бағалау. Оқушылардан период бойынша оксидті қосылытардың химиялық қасиеттері қалай өзгеретінін сипаттай алу керек.
Бағалау.
1. Оқушылар кесте толтырады. (қосымша 1)
2. Тақтада дұрыс жауаптары арқылы тексереді.
Талқылау. Кері байланыс.

2-ші сабақ
Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың назарын сабаққа аударту. 2-ші сабақтың мақсатарымен таныстыру.

3-ші периодтағы элементтердің мысалында негіздердің/қышқылдардың химиялық қасиеттері.
1. Оқушыларды топқа жіктеу. (үш топқа жіктеуге болады)
2. Бірінші топ негіздік қасиет көрсететін қосылыстар (NaOH, Mg(OH)2)
Екідайлы (Al(OH)3)
Қышқылдық (H3PO4, H2SO4)
3. Әрбір топқа формула жазылған каточка таратып (қосымша 2), өзара реакцияға түсетін қосылыстарды анықтап, реакция теңдеулерін А3 форматына орындайды.
4. Мүғалім топтық жұмыс барысында бақылап, көмек керек топтарға көмектеседі.
5. Тақтада оқушылар жауаптарын түсіндіреді.
Бағалау. Мұғалім кері байланыс береді.
Дифференциация. Оқушыларға топтық тапсырмаларды беруде қабілеттерін ескеру керек. Мысалы, екідайлы қасиет көрсететін қосылысты қабілеттері жоғары оқушыларға беру керек.

Сутектің қосылыстар және олардың қасиеттері.
1. Оқушылардан жұпта 2 –ші периодтағы элементтердің сутектік қосылыстарының формуласын жазуды сұраңыз.
2. Оқушылар өзара формулалардың дұрыс жазылуын тексереді. Егерде түсіндіру керек болған жағдайда мұғалім түсіндіреді.
3. Сутектік қосылыстардың химиялық қасиеттерінің период бойынша өзгерісін сұраңыз.
Мұғалім түсіндірмесі: металдардың сутекті қосылыстары қатты, кристалды зат ал, бейметалдардың сутекті қосылыстары ұшқыш қосылыстар екеніне назар аударту.
3. Көрсетілім. Мүсәтір спирті мен тұз қышқылының ортасын рН арқылы анықтап, қасиеттерін атаңыз.
4. Аммиактың қышқылмен, тұз қышылының негіздермен реакциясын жазыңыз.
5. Сутекті қосылыстардың қасиеттерін топ бойынша өзгерісі үшін перезентациядағы мәліметті көрсетіңіз. Жоғарыдан төмен қарай қышықылдық қасиеттерін артады, оны модель суреті арөылы түсіндірсеңіз болады. Иондардың радиустары арқылы.......