Бірқалыпты үдемелі қозғалыс кезіндегі негізігі кинематикалық теңдеулер мен ұғымдар (Физика, 10 сынып, I тоқсан)

Пән: Физика
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Кинематика
Сабақтың тақырыбы: Бірқалыпты үдемелі қозғалыс кезіндегі негізігі кинематикалық теңдеулер мен ұғымдар
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.2.1.1–бірқалыпты үдемелі қозғалыс кезінде жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графигі көмегімен орын ауыстыру формуласын қорытып шығару..
Сабақтың мақсаты: Оқушы білуі тиіс…
- бірқалыпты үдемелі қозғалыс кезінде жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графигі көмегімен орын ауыстыру формуласын трапеция ауданы бойынша қорытып шығару;
- бірқалыпты үдемелі қозғалыс кезінде орын ауыстыру модулін анықтау;
-бірқалыпты үдемелі қозғалыс графигін саралап,соның көмегімен қозғалыстың орын ауыстыру және жылдамдық теңдеулерін қорыту.

1.0 Ұйымдастыру кезең.
1.1.Амандасу .
Психологиялық тренинг «Жылы лебіз»
Формативті бағалау. Өзара тексереді.Тақтадағы жауапқа қарап.
1.Жүрген жол дегеніміз...Теңдеуі,өлшем бірлігін жазыңыздар.
2.Орын ауыстыру дегеніміз... Теңдеуі,өлшем бірлігін жазыңыздар.
3.Жылдамдық дегеніміз.. Теңдеуі,өлшем бірлігін жазыңыздар.
4.Бірқалыпты қозғалыс графигін сызыңыз.
5.Бірқалыпсыз қозғалыс графигін сызыңыз.
Түрткі эксперимент,сұрақтар.Эксперимент орындау.
1.Графиктерді сыза аламызба?
2.Графиктерді оқи аламызба?
3.Ал физикалық сипаттамларын график бойынша алып есептеу жүргізе аламызба?
Оқушылар сабақтың тақырыбы мен мақсатын аша алады.

W- сынып жұмысы .
Мұғалім жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графигі бойынша орын ауыстыруды трапецияның ауданы арқылы есептеу жолдарын түсіндіреді.
(t) = + t
(t) = V0x + axt
Жылдамдықтың уақытқа тәуелділігі графигі бойынша жылдамдықтың уақыт бойынша қандай заңмен қзгеретінін біле отырып ,орын ауыстыру теңдеуін жазайық,яғни орын ауыстырудың уақытқа тәуелділік заңдылығын жаза аламыз.Ол үшін бірқалыпты және бірқалыпты үдемелі қозғалыстардағы орын ауыстырудың уақытқа тәуелділік графиктерін еске түсірейік (Сурет. 1):

Рис. 1. Бірқалыпты және бірқалыпты үдемелі қозғалыстардың жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графиктері
Трапецияның ауданын тіктөртбұрыш және үшбұрыш аудандарының қосындыларынан табамыз. (сурет 3). Яғни бірқалыпты үдемелі қозғалыстағы орын ауыстыру осылай табылады V0x · t, .Трапеция ауданы – 1/2АD·BD,катетердіңкөбейтіндісінің жартысына тең болады.Жылдамдық проекциясының мәні арқылы орын ауыстыру табылады:1/2t·( Vx - V0x),
Бірқалыпты үдемелі қозғалыс үшін орын ауыстыру проекциясының уақытқа тәуелділік заңын скаляр түінде алдық :
Sх(t) = V0xt + ахt2/2
Мына формула сол заңның векторлық түрі:
(t) = t + t2 / 2
Оқушылар берілген тапсырмалармен жұмыстанады.(өзін және өзара бағалау).Әр есеп 3 ұпаймен бағаланады.

1. Сурет үш дененің қозғалыс жылдамдығының проекциясының графиктерін көрсетеді. Бұл денелердің қозғалысы қандай? Дененің қозғалыс жылдамдығы кейде А және В нүктелеріне сәйкес келетіні туралы не айтуға болады? Дене қозғалысын анықтаңыз.
2. b суреттегі үш дененің жылдамдығын проекциялау графиктерін пайдалана отырып, келесі міндеттерді орындаңыз: а) осы денелердің жеделдетілуін анықтайды; б) әрбір дене үшін жылдамдық пен орын ауыстыру уақытқа тәуелділігінің теңдеуін жазу; в) қозғалыстардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары 2 және 3-графикке сәйкес келетінін анықтаңыз.
3. Үш дененің қозғалыс жылдамдығының проектілерінің графигіне сәйкес координат осьтеріндегі ОА, ОБ және ОС сегменттеріне сәйкес келетінін анықтаңыз; б) дене қозғалысының жылдамдығын табу; в) жылдамдық пен қозғалыс үшін өрнекті табыңыз және жазыңыз......