Ньютон заңдары 2-сабақ (Физика, 10 сынып, I тоқсан)

Пән: Физика
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Динамика
Сабақтың тақырыбы: Ньютон заңдары 2-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): Осы сабақтың сол мақсатқа қол жеткізуде тигізетін үлесі Ньютон заңдарының тұжырымдамасын білу және түсіну.
Ньютон заңдарын сандық, сапалық және эксперименттік есеп шығаруда қолдану.
Сабақтың мақсаты:
• Оқушыларды Ньютон заңдарына сүйене отырып, өзбеттімен есептерді қорыта алады;
• Оқушылар денелер тыныштықта болуын және денелердің бір қалыпты түзу сызықты қозғалуын шартын біледі;
• Дененің қозғалысының жылдамдық өзгеруінің себебін біледі;
• Денелердің өзара әсерлесуін (тікелей немесе арақашықтықтан) біледі;
• Ньютон заңдарын қолданып, сандық, сапалық және эксперименттік есептер шығара алады;
• Ньютон заңдарын қолданып, мысалдарды түсіндіреді;
• Ньютон заңдарының әділдігін растайтын тәжірибелерді түсіндіре алады.
• Ньютон заңдарының формуласына енетін шамалардың арасындағы байланысты график арқылы көрсете алады.

Сыныпты сабаққа ұйымдастыру.
Оқушыларды формулалар бойынша топтарға бөлеміз:
І-топ:F ⃗ ⃗=mg ⃗
ІІ-топ:F=-k∆x
ІІІ-топ:F=N
Оқушыларды сабаққа белсендіру (топтық жұмыс): әр топқа бір сұрақтан беріледі:
І-топ: Қандай жағдайда дене түзусызықты бір қалыпты қозғалыс жасайтынын немесе тыныштықта болатынын түсіндіріңіздер.
ІІ-топ: Қандай жағдайда дене тең үдемелі қозғалатынын сипаттаңыздар.
ІІІ-топ: Күш калай пайда болатынын талдаңыздар.
Әр топ оқушылары өз жауаптарын сипаттап, талдау жасап болғаннан кейін оқушыларға видео көрсетіледі.
Видео:3 закона Ньютона на примере велосипеда
Көрген видеомызды бір сөйлеммен қорытындылайық:
Оқушылар видеоға сәйкес білімдерін қорытындылайтын сөйлем жазады.
Сөйлем кім, не, қашан, неге, қалай, қайда деген сұрақтарды қамтиды.
Эксперменттік есеп:
І-топ:
Құрал – жабдықтар:көлбеу жазықтық, ойыншық машина, құм салынған ыдыс, таразы, секундомер, динамометр, өлшеуіш лента.

Құм салынған ыдыстың бетін тегістеп, оның үстінен көлбеу жазықтықтан түскен машинаны жүргізіңдер де, осы машинаның тарту күшін анықтаңдар. Машинаның құмның үстінен жүріп өткен мезетіндегі жылдамдығының уақытқа тәуелділік графигін тұрғызыңдар. Қорытынды жасаңдар. Құм мен дөңгелек арасындағы үйкеліс коэффициентін машинаны бірқалыпты түзу сызықты қозғай отырып анықтаңдар.
ІІ-топ:
Құрал – жабдықтар:ойыншық машина, парта, көлбеу жазықтық, таразы, секундомер, динамометр, өлшеуіш лента.

Партаның бетіненкөлбеу жазықтықтан түскенмашинаны жүргізіңдер де, осы машинаның тарту күшін анықтаңдар. Машинаның партаның үстінен жүріп өткен мезетіндегі жылдамдығының уақытқа тәуелділік графигін тұрғызыңдар. Қорытынды жасаңдар. Парта мен дөңгелек арасындағы үйкеліс коэффициентін машинаны бірқалыпты түзу сызықты қозғай отырып анықтаңдар.
ІІІ-топ:
Құрал – жабдықтар:ойыншық машина, мәрмәр үстел, көлбеу жазықтық, таразы, секундомер, динамометр, өлшеуіш лента.

Мәрмәр үстел бетінен көлбеу жазықтықтан түскен машинаны жүргізіңдер де, осы машинаның тарту күшін анықтаңдар. Машинаның мәрмәр үстел үстінен жүріп өткен мезетіндегі жылдамдығының уақытқа тәуелділік графигін тұрғызыңдар. Қорытынды жасаңдар. Мәрмәр үстел мен дөңгелек арасындағы үйкеліс коэффициентін машинаны бірқалыпты түзу сызықты қозғай отырып анықтаңдар.
Тапсырманы орындаған кезде, оқушылар жұмыстың қандай ба бір бөлігін аяқтағанда және сұрақ туындағанда алдын ала дайындалған шаршыны қолданады.
«Шаршы»
Егер олар жұмысты түсінбесе, шаршыны қызылға бояйды.

Егер сенімсіз болса сары түске бояйды.

Егер бәрі жақсы болса жасыл түске бояйды.

Сапалық есептер:
І-топ:
Неліктен жүгіріп келе жатқан адам сурінгенде алға карай, ал мұзда тайғанаған адам өз қозғалысына қарсы бағытта құлайды?
ІІ-топ:
Үлкен жылдамдықпен жүріп келе жатқан велосипедшіге кенет тоқтау қажет болған жағдайда неліктен алдыңғы доңғалақты емес артқы доңғалақты тежеу керек.
ІІІ-топ:Бір қалыпты қозғалған автобустың еденінде қарбыз, ал оның төбесінің үстінде сутегімен толтырылған өте жеңіл резина шар жатыр. Егер автобус тежелсе, қарбыз бен шар қалай қозғалады? Ауаның кедергісі және еденнің үйкелісі аз деп есептеңдер.........