Шәкәрім Құдайбердіұлы «Еңлік – Кебек» дастаны 10-сабақ (8 сынып, II тоқсан )

Пән: Қазақ әдебиеті
Бөлім атауы: Көркем әдебиет және эпикалық сарын
Сабақтың тақырыбы: Шәкәрім Құдайбердіұлы «Еңлік – Кебек» дастаны 10-сабақ
Оқу мақсаты: Б/С3. Шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазу.
Сабақ мақсаты:
Оқушылар:
Шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазады.
Сабақ барысы:
1.Миға шабуыл
«Әткеншек» әдісі
Тапсырма «Әткеншек» әдісі арқылы жүзеге асады. Бұл тәсіл оқушылардың өз ойын дәлелді жеткізуге үйретеді. Сынып «бірінші және екінші» болып екі топқа бөлінеді. Оқушылар бір-біріне қарама-қарсы қарап, сыртқы және ішкі шеңберге тұрады. Барлығына бірдей «Сен алдыңғы сабақта Еңлік пен Кебек жайлы жаңа не білдің?» деген сұрақ қойылады. «Бірінші нөмір» «екіншіге», «екінші нөмір» «біріншіге» жауап береді, содан кейін «біріншілер» солға жылжиды, «екіншілер» орындарында қалады. Келесі сұрақ қойылады. Енді «екіншілер» оңға жылжиды, «біріншілер» орындарында қалады. Осылайша сұрақ біткенше жылжып, орын ауыстырып, жауап береді.
Талдау аяқталған соң мұғалім сабақтың тақырыбы мен мақсатын сынып оқушыларымен бірлесе отырып анықтайды. Сабақ барысында мақсатты нәтижеге жету үшін тапсырмалар бойынша бағалау критерийін жасайды.
Бағалау критерийі Дескриптор
Шығарманың көркемдік құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап, әдеби эссе жаза алады.
1. шығарманың құндылығын нақтылайды;
2. гуманистік тұрғыдан талдайды;
3. өзіндік баға береді;
4. әдеби эссе жазады.
2.Қызығушылығын ояту
1-тапсырма
«Дискуссиялық карта»
Оқушылар «Дискуссиялық карта» бойынша сұрақтарға жауап бере отырып, өз ойларын жазады. Әрқайсысына «Дискуссиялық карта» сызылған А4 қағазы таратылады. «Ру басыларының Еңлік пен Кебекке шығарған үкімі дұрыс болды ма?» деген сұрақ жазылады. Сұраққа жауап: «Иә» және «Жоқ» деп екі жақты дәлелдермен беріледі.
иә жоқ
3. Мағынаны тану
2-тапсырма
«ТЕДХ» тәсілі
Оқушылар «Ш.Құдайбердиев «Еңлік-Кебек» дастанында жер-су атауларын неліктен тұпнұсқадан өзгертпей алған?» деген тақырыпқа топпен зерттеу жүргізеді. Сынып оқушылары зерттеу жұмыстарын жүргізіп жатқан кезде интерактивті тақтадан Тамара Асардың орындауындағы Шәкәрім Құдайбердіұлының «Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек» әнінің бейнежазылымы көрсетіліп тұрады.
(https://www.youtube.com/watch?v=jvCULstY2ag) . Зерттеу жұмысы аяқталғаннан кейін топ спикері «ТЕДХ» тәсілі арқылы сынып алдына шығып бір минут өз зерттеулерін таныстырады.
Қабілеті жоғары оқушылар «топ спикері» болып, өздерінің көшбасшылық, зерттеушілік қабілеттерін арттырады.
4.Бекіту
3-тапсырма
Оқушылар эссе жазуды жоспарлау үшін «БКТЗО» кестесін толтырады.
Б Ол туралы не білемін?
К Нені білгім келеді?
Т Көбірек ақпаратты қайдан табамын?
З Нені зерделеуім керек?
Одан әрі не істеуім керек?
5.Салыстыру
4- тапсырма
«БҚО» (Білу, қолдану, орындау) кестесі
Бұл тапсырманы оқушылар жеке орындайды. Оқушыларға тапсырма алдын ала таратылады. «БҚО» (Білу, қолдану, орындау) кестесіндегі «Адамдар», «Салт- дәстүр», «Қатыгездік», «Пікір» бағандарын шығарма эпизодтарынан дәлел келтіре отырып салыстырып талдайды, өз көзқарасын білдіріп, қорытынды пікір жазады.
Адамдар Салт-дәстүр Қатыгездік Пікір
6.Бағалау
5- тапсырма
«Соңғы сөзді мен айтайын»
Оқушылар ұсынылған екі тақырыптың бірін таңдап алып, әдеби эссе жазады.
1. «Дастанның кейіпкерлері бірін-бірі ұнатқан, ғашық болған жастар Еңлік пен Кебек, бірақ дауласқан екі ру тобықты мен найман билері екеуін ат құйрығына сүйреп өлтіреді. Екі жастың төрт айлық баласы тау бөктерінде жылап жетім қалады...» - шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап жазыңыз.
2. «Дастаннан кейінгі ой...» - авторға немесе өзіңізге ұнаған кейіпкерге деген ой-пікіріңізді сипаттап жазыңыз.
Оқушылар белгіленген уақытта эссе жазып болғаннан кейін топ ішінде бірін-бірі тексеріп бағалайды:
 Эсседе әдеби шығарма құндылығы қалай ашылған?
 Эссе шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап көрсете алған ба?
 Эссе арқылы оқырман өз ой-пікірін, жеке көзқарасын шығармашылықпен жеткізе алды ма?......