№ 1 сабақ Негізгі зат есім және туынды зат есім Күй атасы (3 сынып, III тоқсан )

Пән: Қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Атақты тұлғалар»
Сабақ тақырыбы: № 1 сабақ. Негізгі зат есім және туынды зат есім. Күй атасы
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме) 3.1.2.1 мәтіннің тақырыбы мен берілген суреттер/фото/диаграмма бойынша мәтіннің мазмұнын болжау;
3.4.2.4 негізгі, туынды зат есім/сын есім/етістікті анықтау;
3.3.5.1 жіберілген пунктуациялық, орфографиялық, грамматикалық және стилистикалық қателерді мұғалімнің көмегімен тауып, түзету.
Сабақ мақсаттары:
Барлық оқушылар:
-жетекші сұрақтар көмегімен сурет бойынша мәтін мазмұнын болжайды;
-сөз құрамы сызбасы негізінде негізгі және туынды сын есімдерді анықтайды;
-мұғалімнің қолдауымен жіберілген пунктуациялық, грамматикалық қателерді тауып, түзетеді.
Оқушылардың көбі:
-тақырып пен сурет бойынша мәтін мазмұнын болжайды;
-негізгі және туынды сын есімдерді ажыратады;
-жіберілген пунктуациялық, грамматикалық қателерді үлгі/талдау негізінде тауып, түзетеді.
Оқушылардың кейбірі:
-сурет бойынша жасаған болжамын негіздей алады;
-туынды сын есімдер жасай алады;
-жіберілген пунктуациялық, грамматикалық қателерді тауып, түзетеді.
Сабақ барысы: (Т, Ұ) Ой қозғау.
Жұмбақтарды оқы, шешуін тап. Қандай мамандықтар туралы айтылғанын анықта.
1-топ: Адамдармен қарым-қатынас жасауды талап ететін мамандық атауларын анықтау.
2-топ: Түзде жүріп еңбек етуді талап ететін маман иелерін табу.
Жұмбақтың шешуі қандай сөз табы екендігін анықтап, жасалу жолын түсіндіру. Сөз құрамына талдау, түбірі мен қосымшасын анықтау.
Айлар бойы жүзедi,
Жердi көрмей жүредi.
Ақ жал таумен алысқан,
Адамды кiм бiледi? (Теңiзшi)
Төл өсiрiп момақан,
Уыз iшкен қоймалжың,
Бiлсең айтшы, балақан,
Еңбегi зейнет кай малшы? (Қойшы)
Күмiс қанат, сұңқары,
Көкке еркiн сүңгидi.
Бұлттан да тым әрi,
Кеткен жанды кiм дейдi? (Ұшқыш)
Өрнектеп, сәндеп,
Тiгiстерiн бүгетiн.
Солпысын жөндеп,
Кiм көйлек тiгедi? (Тiгiншi)
Қалпағы ақ қарасаң,
Дәрiгер емес, бiрақ ол.
Дәм мәзiрiн қаласаң,
Алға ұсынып тұрады ол. (Аспаз)
Өскен шашты жаратпайтын,
Қайшысы бар жалақтайтын. (Шаштараз)
Сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтау.
Сабақтың тақырыбы мен мақсатын оқып, бағалау критерийлерін құрастыру.
Негізгі бөлім
3.1.2.1 (МК, Ұ, Т) Мәтіннің тақырыбы мен берілген суреттер бойынша мәтіннің мазмұнын болжау. «Екі жұлдыз, бір тілек» стратегиясы арқылы өзара бағалау.
Тапсырма 1. «Пазл құра» тапсырмасын орында. Құрастырылған сурет пен мәтін тақырыбы арқылы мәтіннің мазмұны болжа.
Сұрақтар:
1. Құрастырған пазлдан кімнің бейнесі шықты?
2. Құрманғазы кім?
3. Құрманғазының қандай күйлерін білесің?
4. Мәтін кім туралы болуы мүмкін?
5. Мәтіннің тақырыбын болжа.
6. Мәтіннің мазмұнын болжа.
Тапсырма 2. «Күй атасы» мәтінін тыңда. Тыңдаған мәтін аясында жасаған болжамдарыңды тексер.
Күй атасы
Қазақ халқының классик сазгері Құрманғазы есімі көп ұлтты халықтар арасына кеңінен тараған. Ұлы күйші қазақтың аспапты музыкасын өркендетуге, оның дамуына шексіз үлес қосты. Сазгердің үздік туындылары көршілес халықтар арасында да танымал. Сондықтан оны «Күй атасы» деп атайды.
Қайталанбас өнер иесі, ірі тұлға, күйші Құрманғазы - қазақ елінің мақтанышы.
Бағалау критерийі:
-суретті дұрыс құрастырып, кімнің бейнесі екенін анықтайды;
-сурет пен мәтін тақырыбы арқылы мәтіннің мазмұнын дұрыс болжайды.
3.4.2.4 (МК, Ө, Ұ) Негізгі, туынды зат есімдерді анықтау.
Тапсырма 3. «Күй атасы» мәтініндегі қарамен жазылған сөздерге назар аудар. Сол сөздердің түбірі мен қосымшасын ажырат. Жасалу жолына қарай қандай зат есімдер екенін анықта. Негізгі және туынды сөздердің мағыналарын өзара салыстыр.
Үлгі:
Сазгер, саз - түбір сөз, -гер – қосымша (жұрнақ)
Күйші, күй – түбір сөз, -ші – қосымша (жұрнақ)
Оқушылар қорытындылайды:
Сазгер, күйші сөздері туынды зат есімдер, түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалынып тұр.
Негізгі түбірден болған зат есімді негізгі зат есім деп атайды: ыдыс, кілем, аяқ.
3.3.5.1 (МК, Ө, Ұ, Қ) Қатені табу және түзету.
Тапсырма 4. Түбір сөздерге тиісті жұрнақтарды дұрыс сәйкестендіріп, туынды зат есім жаса. Екі сөзді таңдап алып, сол сөздерді қатыстырып, сөйлем құрап жаз. Өзіндік бағалау.
Кітап -шақ
Дос -ші
Егін -лық
Орын -лік
Таза -хана
Құлын -дық
Шебер -тық....