Физика – табиғатты зерттейтін ғылым туралы

Физика ғылымы

Батыс Қазақстан облысы, Тасқала ауданы

“Сәулет” мектеп – гимназиясы

физика пәні мұғалімі

Дүйсенова Айнұр Серікбайқызы

Физика – табиғатты зерттейтін ғылым

Физика – дененің құрылымын,қозғалысын және байланысын зерттейді.

Физика тарихы

Физика – ертедегі ғылымның түрі. Ол ежелгі адамдардың Күннің неге жарқырауын, жанартаудың атқылауы және судың қайнауын түсінбегендіктен әр түрлі сұрақтар туындауынан пайда болды.

Физика тарихы

Кейбір ғылым тарихшылары жаратылыстану б.з.д. V ғасырда Ежелгі Грецияда, табиғатты зерттеу кезінде ойлап шығарылған. Тіпті Ежелгі Мысыр мен Вавилонда көптеген математикалық білімдер жинақталған.Егер ғылымды анықтайтын болсақ ол б.з.д.V ғасырда Грецияда – болашақ еуропалық мәдениетінде пайда болған.

Физика тарихы

Аристотельді б.з.д. (384-322) – физиканың кіндік атасы деп атайды, өйткені оның еңбегінің бірі « Физика » (8 кітап) – ол түгел физика ғылымы болып аталды.

Физика тарихы

Сіздер қалай ойлайсыздар обсерватория телескоптың алдында пайда болды ма? Айтпақшы, кейбіреулері тіпті сақталып қалған, мысалы бұл ескі обсерватория Қытайда орналасқан.

Физика ғылымы

Физикалық құбылыс

Физиканың басты тапсырмалары

Физикалық ұғымдар

Қорытынды

Физиканың зерттеу тәсілдері

Физиканың басқа ғылымдармен байланысы

Физикалық құбылыс – табиғаттағы өзгеріс

Электр

Магнит

Жарық

Дыбыс

Жылу

Атомдық

Механикалық

Механикалық

Бұл ұшақ, көлік және маятниктің қозғалысы

кері

Электр

Электр тогы мен найзағайдың жарқырауының өзара байланысын жатқызуға болады

кері

Магнит

Ол екі электрлі нейтральдық сымдардың электр тогының арасынан өткізілген кездегі өзара қозғалыс.

кері

Жарық

Бұл ұғымға шағылу және жарықтың сынуын жатқызуға болады.

кері

Жылу

Жылу құбылысына: мұздың еруі, судың қайнауы, қардың пайда болуы жатады.

кері

Атомдық

Ол атом ядросының өз элементар бөліктерімен және өз - өзімен байланысы кезіндегі құбылыс.

кері

Дыбыс

Дыбыс толқынының таралу құбылысы.

кері

Физиканың негізгі есебі

Физикалық құбылыс және оның байланысы мен себебін табу кезіндегі заңдармен байланысуы.

Суретте көрсетілген айналмалы таразы. Соның көмегімен Кулон өзінің тәжірибесінде екі шарды бекітіп байланыс күшін анықтаған.

Физиканың басқа ғылымдармен байланысы

Бүкіл ғылым физикадан басталған, Физика – ол бастаманың басы әлде табиғаттың басы.

Физика байланысы сонша, тіпті адамдар да оны көрмейді. Мен көптеген шексіздіктен өтіп физика түсінігін жаратылыс ғылымымен емес, тіпті гуманитарлы көрсеткелі жатырмын.

Жаратылыстану ғылымдары

Астрономия

Техника

Философия

Жаратылыстану ғылымдарымен байланысы

Академик С.Вавиловтың айтуына қарағанда физика жаратылыстану ғылымымен азырақ байланысы физиканың тереңдеген тамырлар арқылы астрономия, геология, химия, биология және т.б. жаратылыс ғылымдарымен байланысына әкелді. Нәтижесінде қарама-қайшы тәртіп қатары пайда болды. Оған астрофизика, геофизика,физикалық химия, биофизика және т.б. жатқызуға болады.

кері

Астрономиямен байланысы

Бұл байланысты жылдам дамып келе жатқан – астрофизика арқылы жақсы көрсетуге болады. Кезінде астрономия өте жақсы дамыған еді,бірақ фотография пайда болғасын жақсы қалыптасты.

кері

Техникамен байланыс

Бұл байланыс екі түрлі мінезге ие. Техниканың қажеттілігімен физика дами түсті(ежелгі гректерде механиканың дамуы, мысалыол кездегі құрылыс және әскери техниканың сұранысы), техника, өз кезегінде, тарихи бағыттарды анықтайды(мысалға, бұл кездегі тапсырмалардың жасалғандары кішігірім экономикалық жылулық двигателдер термодинамиканың дамуына үлес қосты).Басқаша қарағанда, физиканың дамуытехниканың деңгейімен байланысты. (мысалы, электронды техника, ядерлы техника және т.б.).

кері

Философия

Физиканың ірі ашылулары,заң сақталуы, энергия айналымы философияға жақын келеді. Философиялық дүниетаным физика үшін үлкен рөл атқарады.

кері

Жалпы физикалық ұғым

Материя

Физикалық дене

Өріс

Зат

Материя

Философиялық дәреже әділ ақиқатты білдіреді, біздің көңіл-күйімізбен бейнеленеді, алайда тіршілікке байланысы жоқ. Физикалық тұрғыдан қарағанда жылжитын материялар кездеседі, кеңістікте және уақыт аралығында кездеседі.

кері

Физикалық дене

Бізді қоршап тұрған денелер

кері

Өріс

Басты қатардағы материяның сипатталған салмақ тыныштығы. Өріс бірыңғай жүйе арқылы ақырғы жылдамдықпен бір бөлікті екінші бөлікпен байланыстыруы физикаға байланысты. Физикалық өріске : гравитациялық өріс, электромагниттік өріс және ядролық күш өрісі.

кері

Зат

Зат өріспен сипатталған түпкі қатарлы салмақ нысаны болып табылады. Заттың басты құрам бөлігі – молекула.

кері

Судың молекуласы

Физиканы зерттеу тәсілдері

Эксперименттік

Бақылау

Теориялық

Эксперименттік

Бұл әдіс тәжірибе және эксперимент қолдану арқылы қаралады.

кері

Көптеген жылдар бойы адамдар бақылау әдісімен төмендегідей физикалық құбылыстарды зерттеді: күннің тұтылуы, кемпірқосақ, солтүстік шағылу.

Бақылау

кері

Теориялық

Қытай, Мысыр,Грецияның ежелгі ойшылдары дұрыс қорытынды мен айғаққа логикалық ой арқылы келуге болады деп айтқан. Теориялық әдіс қиындықтың пайда болуы мен математикалық модельдің құрылуы және оның шешімінен құралады.

Шешім

Физика – табиғатты зерттеу ғылымының бірі. Ол негізгі б.з.д. V ғасырда Грецияда пайда болғаннан бұрын шыққан. Содан бері бұл ғылым өркендеп өзгере бастады. Физика – ол тағы да басқа маңызды ғылымдармен байланысты. Физиканың арқасында әлемді танып білуге болады. Әлемді тану – бұл болашаққа деген бастама.