Тас көмір туралы

Тас көмір

Қасиеті:

қара түсті,қатты

жақсы жанады

жылтыр,

қолға жұғады ,

морт

сынғыш

Өндірілуі:

шахтаның оқпаны қазылады, жан-жаққа дәліздер-

штректер тарайды

таза ауа жіберіледі

электр жарығы жүргізіледі,көмір

комбайндарымен

вагондарға тиеп,

теміржолды лифті

мен жер бетіне

шығарылады.

Карьерден ашық

әдіспен өндіреді.

Қолданылуы:

үй жылытуға

жылу электр

стансасында

отын ретінде

пайдаланады

Алынатын

заттар:

бояу,дәрі

шайыр

нафталин

пластмасса

капрон

Кен орындары:

Қарағанды

Екібастұз

Таскөмір

Қарағанды, Екібастұз тас көмір кен алқабы

Аппақ Байжанов - көмір кенін

тұңғыш тапқан адам

Көмір 350 миллион жыл бұрын пайда болды. Ұзақ уақыт бойына өсімдіктің  заттары тығыз сығылғаны соншалықты, жұмсақ қара – қоңыр жынысқа айналды. Көмірді басқа жыныстардың арасынан қабатталып жатқан жерінен табады. Оны терең шахталар мен туннелдерді бұрғылау арқылы немесе ашық әдіспен өндіру деп алатын, жер бетіне жақын жатқан көмір қабаттарын ашу арқылы өндіреді.

Көмір дегеніміз не?

Көмірдін генетик жіктелімі көмір түзілудің алғашқы сатысындағы органик заттар түрленуінің бастапқы процестерін ескері отырып жасалады. Жіктелімде көмір үш генетик топқа бөлінеді:

гумалиттер,

сапропелиттер,

сапрогумалиттер.

Олардың біріншісі-тек жоғары сатыдағы өсімдік қалдықтарынан,  екіншісі-негізінен ,төменгі сатыдағы өсімдік қалдықтарынан , ол сапрогумолиттер аралас өсімдік қалдықтарынан тұрады.Химиялық құрамының , физикалық және технологиялық қасиеттерінің өзгешеліктеріне қарай Көмір мұндай негізгі табиғи түрлерге ажыратылады: қоңыр көмір, тас көмір, антрацит.          

Көмірдің түрлері

Көмірдің қасиеттері

Көмірдің қасиеттері оның петрогр құрамына, көмірлену дәрежесіне және миниралдық микроқұрауыштардың мөлшеріне байланысты болады. Көмірдің тығыздануы 0,92-1,7г/см3 аралығында , бұл көрсеткіштің мәні күлділік азайған сайын төмендейді: қатты. Моос шкаласы бойынша 1-3 аралығында. Органик массасының элементтік құрамы көміртектің басымдығымен (қоңыр көмірде 65%,антрацитте 98%), оттек (тиісінше 30-дан 1%-ға дейін ) мөлшерімен сипатталады. Көмірдің басты технологиялық көрсеткіштері – ұшпа заттардың шығымы , біріккіштігі , күлділігі. Көмір – бағалы металлургиялық жане химиялық өнеркәсіп шикізаты,отын ретінде пайдаланылады.Көмір бітімі қабатты,түйіршікті, құрылымы біртекті және жолақты: түсі қоңырдан сұр қараға дейін, күңгірттен металл түске дейін жылтырайды. Көмір әлемнің барлық жерінде кең таралған пайдалы қазба.Қазақстанда көмір алабында,Екібастұз көмір алабыда орналасқан.

қара түсті,

көп жалтырамайды

қызуы да кемірек

Кәдімгі таскөмір

Қоңыр көмір

Тас көмірден не жасалады.

Тас көмірде түрлі қымбат зат бар. Өте қызулы пеште күйдірсе,

тас көмірден жарық газ пайда болады. Онымен фонарь жағады. Көмірдің өзі кокс деген

затқа айналады. Кокс – барып тұрған жақсы отын.

Мұнан басқа тас көмірден карболка қышқылтымы, нафталин, түрлі бояу, сия, түрлі дәрі-

дәрмек жасалады.

Қанттай тәтті сахарин сықылды заттың тас көмірмен үш қайнаса сорпасы қосылмайтын

сықылды. Шынында сахарин да осы тас көмірден жасалады.

Және тас көмірден түрлі иісті май, жұпар жасалады. Оқ дәрі үшін керекті және бір

қышқылтым да тас көмірден шығады.

Міне, тас көмірдің байлығы осындай.

Сұраулар: Тас көмір неден пайда болған? Қалай пайда болған? Тас көмірден қандай заттар

шығады?

Кеңес Одағындағы тас көмір өндірісі

(Миллио

Тас көмірден не жасалады.

Тас көмірде түрлі қымбат зат бар. Өте қызулы пеште күйдірсе,

тас көмірден жарық газ пайда болады. Онымен фонарь жағады. Көмірдің өзі кокс деген

затқа айналады. Кокс – барып тұрған жақсы отын.

Мұнан басқа тас көмірден карболка қышқылтымы, нафталин, түрлі бояу, сия, түрлі дәрі-

дәрмек жасалады.

Қанттай тәтті сахарин сықылды заттың тас көмірмен үш қайнаса сорпасы қосылмайтын

сықылды. Шынында сахарин да осы тас көмірден жасалады.

Және тас көмірден түрлі иісті май, жұпар жасалады. Оқ дәрі үшін керекті және бір

қышқылтым да тас көмірден шығады.

Міне, тас көмірдің байлығы осындай.

Сұраулар: Тас көмір неден пайда болған? Қалай пайда болған? Тас көмірден қандай заттар

шығады?

Кеңес Одағындағы тас көмір өндірісі

(Миллио

Тас көмірден не жасалады.

Тас көмірде түрлі қымбат зат бар. Өте қызулы пеште күйдірсе,

тас көмірден жарық газ пайда болады. Онымен фонарь жағады. Көмірдің өзі кокс деген

затқа айналады. Кокс – барып тұрған жақсы отын.

Мұнан басқа тас көмірден карболка қышқылтымы, нафталин, түрлі бояу, сия, түрлі дәрі-

дәрмек жасалады.

Қанттай тәтті сахарин сықылды заттың тас көмірмен үш қайнаса сорпасы қосылмайтын

сықылды. Шынында сахарин да осы тас көмірден жасалады.

Және тас көмірден түрлі иісті май, жұпар жасалады. Оқ дәрі үшін керекті және бір

қышқылтым да тас көмірден шығады.

Міне, тас көмірдің байлығы осындай.

Сұраулар: Тас көмір неден пайда болған? Қалай пайда болған? Тас көмірден қандай заттар

шығады?

Кеңес Одағындағы тас көмір өндірісі

(Миллио

Тас көмірде түрлі қымбат зат бар. Өте қызулы пеште күйдірсе,тас көмірден жарық газ пайда болады. Онымен фонарь жағады. Көмірдің өзі кокс деген

затқа айналады. Кокс – барып тұрған жақсы отын.

Мұнан басқа тас көмірден карболка қышқылтымы, нафталин, түрлі бояу, сия, түрлі дәрі-дәрмек жасалады.

Қанттай тәтті сахарин сықылды заттың тас көмірмен үш қайнаса сорпасы қосылмайтын сықылды. Шынында сахарин да осы тас көмірден жасалады.

Және тас көмірден түрлі иісті май, жұпар жасалады. Оқ дәрі үшін керекті және бір қышқылтым да тас көмірден шығады.

Тас көмірден не жасалады.