Ақан сері және Біржан сал өмірі мен шығармашылығы

Ақан сері және Біржан сал

өмірі мен шығармашылығы

Орындаған: Адилбек К.

Факультет: стоматология

Группа: 002-02

Тексерген: Илгилдаева С.М.

Ақан сері Қорамсаұлы

Ол он үш жасқа келгенше Күнту деген молдадан мұсылманша оқыған. Бірақ сезімтал, сергек ойлы, ұғымтал балаға молданың оқуы ұнамайды. Кейін Қызылжарда Уәли медресесінде 2-3 жылдай дәріс алады. Жасынан өлең айтып, домбыра тартып, ән шығарумен шұғылданған Ақанның серілік өмірі басталады.

Жаяу Мұса

Естай Беркімбайұлы

Иманжүсіп Қатпанұллы

Балуан шолақ Баймырзаұлы

Ақан серінің жақсы қатынаста

болған сал-серілері.

Ит жүгіртіп, құс салып аңшылық құрған. Алғыр қыран құс, жүйрік тазы ұстаған. Кейін Құлагер сияқты жүйрік атқа ие болған.

Ақан серінің “Ақтоқты”, “Алтыбасар”, “Тер қатқан”, “Мақпал”, “Балқадиша”, “Сырымбет”, “Майда қоңыр”, т.б. әндері әйел жанының сұлулығын жарқырата көрсетеді. Ақан сері ақын-әнші ғана емес, саңлақ аңшы, атбегі де. Ақынның сүйікті досына, қимас өмірлік серігіне айналған сәйгүлігі мен қыран құстарына арналған “Маңмаңгер”, “Қараторғай”, “Көкжендет”, “Құлагер” әндерінде Ақан серіның ішкі жан дүниесіндегі бұрқаныс, қан жылаған жүрек, телегей теңіз мұң мөймілдеп тұрғандай.

1913 ж. Ақан өзінің туған жерінде дүние салды. Ақан сері – өмір шындығын үлкен суреткерлікпен жырлаған заманының асқақ ақыны ғана емес, мұңшыл да сыршыл, әншілік-орындаушылық өнерімен танылған өзгеше дарын иесі.

Туған жері Солтүстік Қазақстан облысының Жамбыл ауданына қарасты Жаңажол ауылы.

Біржан Қожағұлұлы

(1825-1897)

Шыққан тегі — Орта жүз Ақсары Керей, оның ішінде Көшебе. Үлкен әкесі Қожағұл Бертісұлы Ресей отаршыларының қысымын көріп, 1826 жылы Көкшетау, Ақмола өңіріне қарай қоныс ауыстыруға мәжбүр болады.

Біржан сал қазақ халқының  әншілік өнерін толыстырып, байытып, соны белеске көтере алған әйгілі

композитор. Әрбір үлкен дарын иесі сияқты, ол қазақтың ән өнеріне өзіндік өрнек салып, өзіндік дара ән мектебін орнықтырып кетті.

"Ақтентек", "Біржан сал", "Айбозым", "Алтын балдақ", "Айтбай", "Көкек", "Жоныпалды" сияқты әндері қазақ ән өнеріне шырай беретін, шоқтығы биік асыл туындылар.

Біржан сал өмірінде төрт рет некелі болып, он бір ұл сүйген адам. Бірінші әйелі Балқаштан - Ақыл, Алтынбек, Әділбек, Мақұлбек, екінші әйелі Ләйләдан - Ахметжан, Ахметбек, үшінші әйелі Айтбайдан - Ахметқали, Айтжан, Айтмұхаммед, төртінші әйелі Әпіштен - Теміртас, Қалкен есімді ұлдар туған. Әлеуметтік ауыртпалық, репрессия зобалаңы, соғыс салдарынан осы балалардың ішінде тек Теміртастан ғана ұрпак жалғасты. Теміртастан Мұхаммедқали туған.

Біржанның

кітаптары

Біржан салдың сан-сала өнерпаздық қырының бірі — оның айтыскерлігі. Біржанның айтыс ақыны ретіндегі тегеурінді дарыны ақын Сарамен айтысында жарқырай көрінеді.

Назарларыңызға

РАХМЕТ!