Қазақ хандығына 550 жыл
Өз тілімізді,дінімізді,тарихымызды ұмытпайық.
Жәнібек,Керей сұлтандарым бастаған,
Ата-бабам азаттықты аңсаған.
Бөлініп шығып Әбілхайыр елінен,
Дербес елдің құрылуына жол ашқан.
Көшіп барып Моғолстан еліне,
Қоныс теуіп Шу өңірі жерінде.
Қиындықтың бәріне де мойымай,
Туын тікті ҚОЗЫБАСЫ төрінде.
Мұхаммед Хайдар Дулати бабам
Тарихи Рашиди атты еңбегінде ол жазған.
XV ғасырдың орта шенінде
Міне осылай Қазақ хандығы құрылған.
Әбілхайыр,Моғолстан,Ноғай Орда,Батыс Сібір хандығы,
Бөлшектенген төрт хандыққа халқымды,
Сұлтандарым дұрыс саясат ұстанып,
Барлығын да бір ту астына жинады.
Қарсы тұрып сыртқы жаудың бәріне,
Бұрындық хан үлкен ерлік көрсете,
Жаулап алып Сыр өңірі жерлерін,
Сауда-саттық,мәдениетті көркейте.
Қазақ жұрты Қасым ханның тұсында,
Күшейді ғой саны жетіп миллионға.
Ең алғашқы заң жинағын құрастырып,
Танытты ғой бізді Батыс Еуропаға.
Қазақтар мен қызғыздардың патшасы,
Хақназарым Қасым ханның баласы,
Қиын-қыстау талай күндер өткеріп,
Біріктірді бытыраған хандықты.
Келді міне Тәуекел хан кезеңі
Сыр өңірі қалаларын бағындырған ер еді.
Қарым-қатынас орнатып Ресей елімен
Дана саясаткер қырынан да белгілі.
Қазағымды басқарғанда Еңсегей бойлы Ер Есім
Мемлекетті көркейтуде қабылдады батыл-батыл сан шешім.
«Есім ханның ескі жолы» заң жинағын шығарып,
Баса білді Қатаған мен Тұрсын ханның бүлігін.
Жүрек жұтқан хан Жәңгірдей қолбасшы
Қазағымда сол шақтары болмады.
600 қолмен қарсы тұрып 50 мың жоңғар қолына,
Ерлігі үшін халқы оны «Салқам Жәңгір» атады.
Бізге тыныш «Алтын ғасыр» заманды,
Ақылгөй басшы Әз-Тәуке хан орнатты.
Төле,Қазыбек,Әйтеке мен бірігіп,
«Жеті жарғы», жаңа заң жүйесін шығарды.
Қара бұлт төніп қазағымның басына,
Жоңғарлар шапты,елімді менің зарлата.
Ауа көшіп,ата-баба жерінен,
Тоз-тоз болып,босқындарға айнала.
Қазақ елі зор зұлматқа тап болды,
Ұлт ретінде жоқ болуына аз қалды.
Ащы зар мен ауыр мұны елімнің,
Еркіндік пен ерлік рухын шындады.
Ақтабан шұбырынды,
Алқакөлдің сұламаны.
Ұлы қасірет болып,
Мәңгі тарихта хатталды.
Абылайлап атой салып шабатын,
Жаудың өзі сескеніп одан қорқатын.
Патшалардың патшасы хан Абылай
Көреген басшы,нағыз дипломат болатын.
Абылай хан саясаты құбылмалы,
Жоңғар,Қытай,Ресей, үш алыпты.
Олардың бірін шауып,бірін арбап,
Елінің бостандығы,еркіндігі,ойға алғаны.
Атасының ізгі жолын жалғаған,
Патша елімен күресуге бар өмірің арнаған.
Ұлт-азаттық қозғалыстың көсемі,
Қазағымның соңғы ханы Кене хан.
Ірі мәмлегер,саясаткер,қолбасшы
Патша елінің зұлымдығын болжады.
Елін,жұртын бодандықтан құтқару,
Осы міне Кене ханның мақсаты.
Қанша қасірет,қанша қайғы көрседе,
Тайсалмастай қарсы тұрар бәріне.
Сол кездегі батырлардың ерлігі,
Әлі өшпей тұр ғой тарих төрінде.
Жәнібек,Керей сұлтандарым бастаған,
Ата-бабам азаттықты аңсаған.
Бөлініп шығып Әбілхайыр елінен,
Дербес елдің құрылуына жол ашқан.
Көшіп барып Моғолстан еліне,
Қоныс теуіп Шу өңірі жерінде.
Қиындықтың бәріне де мойымай,
Туын тікті ҚОЗЫБАСЫ төрінде.
Мұхаммед Хайдар Дулати бабам
Тарихи Рашиди атты еңбегінде ол жазған.
XV ғасырдың орта шенінде
Міне осылай Қазақ хандығы құрылған.
Әбілхайыр,Моғолстан,Ноғай Орда,Батыс Сібір хандығы,
Бөлшектенген төрт хандыққа халқымды,
Сұлтандарым дұрыс саясат ұстанып,
Барлығын да бір ту астына жинады.
Қарсы тұрып сыртқы жаудың бәріне,
Бұрындық хан үлкен ерлік көрсете,
Жаулап алып Сыр өңірі жерлерін,
Сауда-саттық,мәдениетті көркейте.
Қазақ жұрты Қасым ханның тұсында,
Күшейді ғой саны жетіп миллионға.
Ең алғашқы заң жинағын құрастырып,
Танытты ғой бізді Батыс Еуропаға.
Қазақтар мен қызғыздардың патшасы,
Хақназарым Қасым ханның баласы,
Қиын-қыстау талай күндер өткеріп,
Біріктірді бытыраған хандықты.
Келді міне Тәуекел хан кезеңі
Сыр өңірі қалаларын бағындырған ер еді.
Қарым-қатынас орнатып Ресей елімен
Дана саясаткер қырынан да белгілі.
Қазағымды басқарғанда Еңсегей бойлы Ер Есім
Мемлекетті көркейтуде қабылдады батыл-батыл сан шешім.
«Есім ханның ескі жолы» заң жинағын шығарып,
Баса білді Қатаған мен Тұрсын ханның бүлігін.
Жүрек жұтқан хан Жәңгірдей қолбасшы
Қазағымда сол шақтары болмады.
600 қолмен қарсы тұрып 50 мың жоңғар қолына,
Ерлігі үшін халқы оны «Салқам Жәңгір» атады.
Бізге тыныш «Алтын ғасыр» заманды,
Ақылгөй басшы Әз-Тәуке хан орнатты.
Төле,Қазыбек,Әйтеке мен бірігіп,
«Жеті жарғы», жаңа заң жүйесін шығарды.
Қара бұлт төніп қазағымның басына,
Жоңғарлар шапты,елімді менің зарлата.
Ауа көшіп,ата-баба жерінен,
Тоз-тоз болып,босқындарға айнала.
Қазақ елі зор зұлматқа тап болды,
Ұлт ретінде жоқ болуына аз қалды.
Ащы зар мен ауыр мұны елімнің,
Еркіндік пен ерлік рухын шындады.
Ақтабан шұбырынды,
Алқакөлдің сұламаны.
Ұлы қасірет болып,
Мәңгі тарихта хатталды.
Абылайлап атой салып шабатын,
Жаудың өзі сескеніп одан қорқатын.
Патшалардың патшасы хан Абылай
Көреген басшы,нағыз дипломат болатын.
Абылай хан саясаты құбылмалы,
Жоңғар,Қытай,Ресей, үш алыпты.
Олардың бірін шауып,бірін арбап,
Елінің бостандығы,еркіндігі,ойға алғаны.
Атасының ізгі жолын жалғаған,
Патша елімен күресуге бар өмірің арнаған.
Ұлт-азаттық қозғалыстың көсемі,
Қазағымның соңғы ханы Кене хан.
Ірі мәмлегер,саясаткер,қолбасшы
Патша елінің зұлымдығын болжады.
Елін,жұртын бодандықтан құтқару,
Осы міне Кене ханның мақсаты.
Қанша қасірет,қанша қайғы көрседе,
Тайсалмастай қарсы тұрар бәріне.
Сол кездегі батырлардың ерлігі,
Әлі өшпей тұр ғой тарих төрінде.
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?