Шәкәрім Құдайбердіұлы (Тура жолда қайғы жоқ)

Тура жолда қайғы тұрмас,
Шат болайын, бер арақ!
Қайғы, рахат бәрi бiр бәс,
Ешбiрiнде жоқ тұрақ.

Келсе бейнет – келдi, кеттi,
Болса уайым – болды не?
Ақ жолыңнан бұрма беттi,
Бас нығыздап мықтырақ.

Мен мешiтке келмедi-ау деп,
Сөкпе сопы, молдалар.
Еркiн аяқ кеттi билеп,
Шын хақиқат жолды ұнап.

Сiз бояулы дiн тұтасыз,
Мақтаның мен пайда үшiн.
Сусыным деп у жұтасыз,
Кетпегейсiз бiр құлап.

Таза ақылмен таппаған дiн –
Шын дiн емес, жындылық.
Қармалаған бiр соқырсың,
Өлген ой мен көз, құлақ.

Ескiлерше қу қазыққа,
Байланып мен тұрмадым.
Және емеспiн жаңалыққа,
Көрсеқызар қиқырақ.

Мен хақиқат құрбанымын,
Бердi бiзге сәулесiн.
Кеттi сұм түн, шықты нұр күн,
Мiндi көңiл шын пырақ.

Кезсе ойым барша барлық,––
Ақылымның тұтқыны.
Неге болды? Не боларлық?
Бәрiн өлшеп тұр сынап.

Тән көретiн бастағы көз,
Байқамайды жан сырын.
Көр де ақылға сал деген сөз,
Көз керек қой ойлырақ.

Хақиқатты дәл көруге,
Жан көретiн көз керек.
Бас көзiмен сенделуге,
Бiзге рұқсат жоқ, шырақ.

Сөнген ойды жандыруға,
Жан берерлiк сөз керек.
Жаны жоқты нандыруға,
Жан керек қой милырақ.

Молдалардан дiн сұрасаң,
Сандырақтап, сандалар.
Пәншiлермен бас құрасаң,
«Жан, құдай жоқ» дер тұра-ақ.

Бiз хақиқат елегiне,
Осы екеуiн елесек.
Түкке тұрмас, керегi не,
Екеуi де қалжырақ.

Пәншi дейдi: «Қайда Tәңiрi?»
Дiншi дейдi: «Менде тұр!»
Екеуi де сөзге нанды,
Таза ақылдан жоқ сұрақ.

Пәншi нанды бес сезiмге,
Дiншi адасты жолынан.
Сал ақылға, дұрысы не,
Дәлелiн тап жақсырақ.

Кiм жасаса зор мәшине,
Онда одан не қалар?
Құдiретiнен қалды, әрине,
Сайраған iз шамшырақ.

Түп негiздi жаратушы,
Меңiреу ме, естi ме?
Таза ақылға сынатушы,
Тайқымай айт сен бiрақ.

Бәрi мақсұтпен жаралған,
Есебi жоқ барша әлем.
Неге керек бос шатылған,
«Тәңiрi жоқ» деп тантырап.

Шынды бiлмек ойласаң сен,
Алдыменен жанды бiл.
Ең керектi үш сұрақпен,
Жан құлағын қой бұрап:

«Келдiм қайдан? Қайтсе пайдам?
Өлгеннен соң не болам?
«Мен» деген – жан, ақыл – айнам,
Жоғала ма сол шын-ақ».

Бар болған зат жоғала ма,
Жоқтан әсер қала ма?
Аш көзiңдi, тұмшалама,
Кетпе ақылдан тым жырақ.

Осы әлемде барша барлық,
Жанды ақылдың табысы.
Нәрсесi жоқ бос қаларлық,
Мейлi, шөп пен топырақ.

Шын сүю бар, жирену бар,
Мақсұты бар, еркi бар.
Жаратылған неге бұлар,
Осыны тап, ой құрап.

Барша әлемнiң нәрселерi,
Болса жанның әсерi.
Естi сол жан – Тәңiрi әсерi
Тазалықты тұр сұрап.

Шын таза жан тазалықпен,
Тәңiрiсiне бармақ ол.
Мейiрiм, нысап, әдiлетте,
Ағызам деп нұр бұлақ.

Мына жақта нәпсi жатыр,
Қиянатты жастанып:
«Бармайық,– деп,– қойшы, батыр»,
Етегiнен жұлқылап.

Ындыныңа сен иесiң,
Кiмге көндiң ерiк берiп.
Мiне, байқа жан жүйесiн,
Аса берме бұрқырап.

Әдiлет пен мейiрiм, нысап
Құлшылығым – Тәңiрiме.
Қиянатқа жанды жұмсап,
Жанбан отқа шырқырап.

Жанға көнсем, жан иесi
Тәңiрiге де көнгенiм.
Таймай өлсем, жолым – осы,
Нәпсi қалсын зар жылап.

Таза дiннiң шын негiзiн,
Ұстаған бiр бенде жоқ.
Дүние толған көп шатақ дiн,
Бәрi бiрдей шатпырақ.

Дiн тазасын дiннен iзде,
Дiн шатағын сынға сал.
Анық айна өзiңiзде,
Айда ақылды қаттырақ.

Шала дiн де, пән де таппас,
Дiн тазасын ой табар.
Еркiн ақыл тiптi адаспас,
Кезсе кiрсiз жарқырап.

Шынды таптым, қайғы басты,
Шын сырымды айтайын.
Дiн де, пән де қатты адасты,
Дау сабасты барқырап