Абай Құнанбаев (Жазғытұры + орысша)

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,
Масатыдай құлпырар жердің жүзі.
Жан-жануар, адамзат анталаса,
Ата-анадай елжірер күннің көзі.

Жаздың көркі енеді жыл құсымен,
Жайраңдасып жас күлер құрбысымен.
Көрден жаңа тұрғандай кемпір мен шал,
Жалбаңдасар өзінің тұрғысымен.

Қырдағы ел ойдағы елмен араласып,
Күлімдесіп, көрісіп, құшақтасып.
Шаруа қуған жастардың мойыны босап,
Сыбырласып, сырласып, мауқын басып.

Түйе боздап, қой қоздап - қора да шу,
Көбелекпен, құспенен сай да ду-ду.
Гүл мен ағаш майысып қарағанда,
Сыбдыр қағып, бұраңдап ағады су.

Көл жағалай мамырлап қу менен қаз,
Жұмыртқа іздеп, жүгіріп балалар мәз.
Ұшқыр атпен зырлатып тастағанда,
Жарқ-жүрқ етіп ілінер көк дауылпаз.
Құс қатарлап байлаған қанжығаға
Қыз бұраңдап жабысып, қылады наз.

Жазға жақсы киінер қыз-келіншек,
Жер жүзіне өң берер гүл-бәйшешек.
Қырда торғай сайраса, сайда - бұлбұл,
Тастағы үнін қосар байғыз, көкек.

Жаңа пұлмен жамырап саудагерлер,
Диханшылар жер жыртып, егін егер.
Шаруаның бір малы екеу болып,
Жаңа төлмен көбейіп, дәулет өнер.

Безендіріп жер жүзін Тәңірім шебер,
Мейірбандық дүниеге нұрын төгер.
Анамыздай жер иіп емізгенде,
Бейне әкеңдей үстіңе аспан төнер.

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,
Масатыдай құлпырар жердің жүзі.
Жан-жануар, адамзат анталаса,
Ата-анадай елжірер күннің көзі.

Жаздың көркі енеді жыл құсымен,
Жайраңдасып жас күлер құрбысымен.
Көрден жаңа тұрғандай кемпір мен шал,
Жалбаңдасар өзінің тұрғысымен.

Қырдағы ел ойдағы елмен араласып,
Күлімдесіп, көрісіп, құшақтасып.
Шаруа қуған жастардың мойыны босап,
Сыбырласып, сырласып, мауқын басып.

Түйе боздап, қой қоздап - қора да шу,
Көбелекпен, құспенен сай да ду-ду.
Гүл мен ағаш майысып қарағанда,
Сыбдыр қағып, бұраңдап ағады су.

Көл жағалай мамырлап қу менен қаз,
Жұмыртқа іздеп, жүгіріп балалар мәз.
Ұшқыр атпен зырлатып тастағанда,
Жарқ-жүрқ етіп ілінер көк дауылпаз.
Құс қатарлап байлаған қанжығаға
Қыз бұраңдап жабысып, қылады наз.

Жазға жақсы киінер қыз-келіншек,
Жер жүзіне өң берер гүл-бәйшешек.
Қырда торғай сайраса, сайда - бұлбұл,
Тастағы үнін қосар байғыз, көкек.

Жаңа пұлмен жамырап саудагерлер,
Диханшылар жер жыртып, егін егер.
Шаруаның бір малы екеу болып,
Жаңа төлмен көбейіп, дәулет өнер.

Безендіріп жер жүзін Тәңірім шебер,
Мейірбандық дүниеге нұрын төгер.
Анамыздай жер иіп емізгенде,
Бейне әкеңдей үстіңе аспан төнер.

Жаз жіберіп, жан берген қара жерге
Рахметіне Алланың көңіл сенер.
Мал семірер, ақ пенен ас көбейер,
Адамзаттың көңілі өсіп көтерілер.

Қара тастан басқаның бәрі жадырап,
Бір сараңнан басқаның пейілі енер.
Тамашалап қарасаң Тәңірі ісіне,
Бойың балқып, ериді іште жігер.

Кемпір-шал шуақ іздеп, бала шулар,
Мал мазатсып, қуанып, аунап-қунар.
Жыршы құстар әуеде өлең айтып,
Қиқу салар көлдегі қаз бен қулар.

Күн жоқта кісімсінер жұлдыз бен ай,
Ол қайтсін қара түнде жарқылдамай,
Таң атқан соң шығарын күннің біліп,
Өңі қашып, бола алмас бұрынғыдай.

Күн - күйеу, жер - қалыңдық сағынышты,
Құмары екеуінің сондай күшті.
Түн қырындап жүргенде көп қожаңдап,
Күйеу келді, ай, жүлдыз к... қысты.

Ай, жұлдызға жылы жел хабар беріп,
Жан-жануар қуанар тойға елеріп.
Азалы ақ көрпесін сілке тастап,
Жер күлімдер, өзіне шырай беріп.

Күн - күйеуін жер көксеп ала қыстай,
Біреуіне біреуі қосылыспай,
Көңілі күн лебіне тойғаннан соң
Жер толықсып, түрленер тоты құстай.

Адам тіктеп көре алмас күннің көзін,
Сүйіп, жылып тұрады жан лебізін.
Қызыл арай сары алтын шатырына,
Күннің кешке кіргенін көрді көзім.

В преддверии лета


1)В разгар весны не остается от сырости зимней следа,

Ворсистым, бархатистым становится лик Земли.

Живность, скот, все человечество, все живое наперебой

вместе выходят навстречу отцу-родителю солнцу,

Солнце как родитель, который ласкает, отдает тепло своим детям.

2)Красота, благолепие лета приходит, приносится возвращающимися птицами,

Молодые смеются, веселятся со сверстниками.

Словно только встали, очнулись, поднялись из могилы старик со старухой,

И они радуются, лепечут, подбадривают друг друга, радуясь, что дожили до нового лета.

3)Люди с верховий и долин перемешались,

Улыбаясь, обнимаясь и радуясь.

Молодежь, которая трудилась без устали освободилась от работы,

Шепчутся, секретничают, довольствуясь встречей.

4)Верблюдицы отелились, овцы окотились шум в загонах,

Бабочками птицами шумит гудит овраг.

Когда смотрят в воду (на воду) любуясь цветы и деревья,

Речка, журча, шумя, плескаясь течет красивой походкой девушки.

5)По берегу реки важно раскачиваясь идут гуси-лебеди,

Довольные дети бегают в поисках яиц.

На скакунах охотятся на птиц,

Взлетает сокол-кречет устремляется вверх.

Сумка-торока полная добычей всем на вид, на показ,

Девушки, кокетничая, бегут и ласкаются к удачливым.

6) На лето хорошо наряжаются одеваются девушки-невесты,

Лик земли украшают цветы-маки.

В степи поют чирикают воробушки, соловьи поют в логу,

В скалах, в камнях эхом раздаются голоса кукушки и удода.

Купцы торговцы гогочут о своих новых ценах,

Крестьяне землю разрывают, пашут, сеют зерно.

У пастуха удваиваются отары, скот,

Удваивается богатство новым приплодом.

Бог-тенгри, создатель — как искусный мастер разукрасил лик земли,

Свет добра льется на мир.

Земля — как мать щедрая бескорыстная вскармливает грудью своих детей,

Небо — будто отец, опекает оберегает их.

9)Земля черная оживает, когда лето передает вливает ей душу, солнце тепло,

Благосклонности Бога верит душа (нутро человека).

Скот жиреет, множится молоко (белые молочные продукты) и мясо,

Возвышается, поднимается душа человечества.

10)Все, кроме черного камня, расцветает,

У всех, кроме скупого, душа раскрывается.

Если смотреть (видеть) чистыми глазами на дела Бога-Тенгри,

Тело блаженствует, внутри теплеет, сила (внутренняя

энергия) разжигается.

11)Старик со старухой ищут где луч солнца, детвора шумит,

Скот,радуясь, переворачивается с боку на бок, играет.

Птицы певчие на небе поют,

В озерах плещутся, перекликаются гуси-лебеди.

12)Пока нет солнца — зазнаются звезды, чванится

луна на небе, А когда же им себя так не вести, как не ночью.

А когда заря, предвестница Солнца встает, загорается,

Бледнеют, сникают они, теряя свой блеск и важность.

13)Солнце — жених, молодец, земля — невеста, скучают, истосковались друг без друга,

У них страсть, любовь очень сильна.

Солнце заигрывало, играло, ухаживало и Когда стало мужем — луна и звезды поджали

хвосты (букв, зады ).

14)Теплый ветер извещает, несет весть луне и звездам,

Все живое радуется предстоящей свадьбе.

Откидывая, сбрасывая с себя похоронное белое одеяло,

Земля оживает, улыбается, радуется, обновляясь красотой.

15)Земля всю зиму ждала своего мужа — Солнце,

Друг друга не знали ласк.

И когда она насытилась прикосновением, любовью Солнца,

Наполненная земля подобно павлину распустилась многоцветием.

16)Человек не может увидеть глаз Солнца,

Они теплеют от человеческой душевной благодарности.

Я увидел это, однажды вечером,

Когда красное солнце заходило в золотой шатер.

Подстрочный перевод К. Досжан