Экономика | Қазақстан Республикасындағы туризмнің дамуы

Мазмұны

Кіріспе..........................................................................................3

І-ТАРАУ. Қазақстан Республикасындағы туризм саласын дамыту міндеттері ....................................................................................6

1.1 Туристік қызметті лицензиялау ережесі...........................6
1.2 Қазақстан Республикасындағы туризм саласын талдау…12
1.3 Туристтік қызметтің экономикалық көрсеткіштері
және тиімділігі....................................................................14

II - ТАРАУ. Қазақстан Республикасындағы туризм дамуының қазіргі жағдайы және болашағы...................................................20

2.1 Қазақстандағы туризм дамуының қазіргі жағдайы: проблемалары және дамуболашағы………………..…………...20
2.3 Туризмды дамытудың негізгі бағыттары.........................26

ҚОРЫТЫНДЫ.............................................................................32

Әдебиеттер тізімі:.......................................................................33

І-ТАРАУ. Қазақстан Республикасындағы туризм саласын
дамыту міндеттері

1.1 Туристік қызметті лицензиялау ережесі

Осы ереже «Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 13 маусымдағы Заңына (бұдан әрі -«Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы» Заң), «Лицензиялау туралы» Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 17 сәуірдегі Заңына (бұдан әрі - «Лицензиялау туралы» Заң), өзге де нормативтік құқықтық кесімдерге сәйкес әзірленді және уәкілетті органның-лицензиардың туристік қызметті (туроператорлық, турагенттік, экскурсиялық қызметтерді және туризм нұсқаушысының қызмет көрсетуін) жүзеге асыру құқығына мемлекеттік лицензия беру тәртібін, шарттарын, есебін жүргізуін белгілейді.
-Қазақстан Республикасының заңнамасымен және осы ережемен белгіленген талаптарды сақтаса, Қазақстан Республикасының жеке жаңа заңды тұлғаларына лицензия алу құқығы беріледі.
-Шетелдік заңды тұлғалар және олардың Қазақстан Республикасы аумағында құрылған әрі турагенттік қызметті жүзеге асырушы филиалдары мен өкілдіктері Қазақстан Республикасының туристік ұйымдарына арналған сондай шарттарымен және тәртіппен лицензиялануы тиіс.
-Туристік қызметті (туроператорлық, турагенттік, экскурсиялық және туризм нұсқаушысының қызмет көрсетуін) жүзеге асыру құқығы үшін берілетін лицензия болып табылады.
-Лицензияның күші Қазақстан Республикасының барлық аумағында жүреді.
6. Өтінуші лицензия алғаннан кейін лицензия берілген кезден бастап жеті ай ішінде көрсетілетін туристік қызметтерге сертификат алуға міндетті, содан кейін олардың көшірмелерін лицензиарға тапсырады.
2. Лицензия беру тәртібі мен шарттары
7.Лицензия мынандай туристік қызмет түрлерінің әрқайсысына беріледі:
-туроператорлық;
-турагенттік;
-экскурсиялық;
-туризм нұсқаушысының қызмет көрсетуі.
8.3аңды тұлға- өтінушінің филиалдары мен өкілдіктері құрамында лицензияланады.Филиал немесе өкілдік туралы ереже мен тіркеу құжаттары лицензиарға көрсетілуі тиіс.
9. Заңды тұлға-өтінуші филиал немесе өкілдік ашқан жағдайда, 30 күн ішінде лицензиарды хабардар етеді.
1О.Лицензия субьектіге немесе оның уәкілетті өкіліне сенімхат негізінде беріледі.
11.Лицензия бір данада беріледі, лицензия жоғалған жағдайда, лицензиаттың жазбаша өтініш бойынша төл құжат алуға құқығы бар. Бұл ретте лицензиат туристік қызметтің тиісті түрімен айналысу құқығы үшін алым ( бұдан әрі-лицензиялық алым) төлейді.
12.Тұлғаның аталуы Заңды, орналасқан жері өзгерген жағдайда, ол бір ай ішінде көрсетілген мәліметтерді растайтын құжаттарды қосып, лицензияны қайта рәсімдеу туралы өтініш беруге міндетті. Лицензиат тиісті жазбаша өтініш берген күннен бастап лицензиар он күн ішінде лицензияны қайта рәсімдейді.
1З.Лицензия «Лицензия туралы» Заңмен белгіленген мерзімге беріледі.
14.Лицензиардың басшысы не осыған уәкілетті адам лицензияға қол қояды және лицензиардың мөрімен куәландырылады.
15.Туристік қызметтің тиісті түрімен айналысу құқығына лицензия өтінушіге осы ережені 3-бөлімінде көрсетілген біліктілік талаптарына сай келген жағдайда беріледі.
16.Туроператорлық қызметті жүзеге асыруға лицензия алу үшін мынадай құжаттар қажет:
-белгіленген нысан бойынша өтініш;
-лицензиялық алым төлегенін растайтын құжат;
-жарғының нотариалды куәландырылған көшірмесі;
-кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін растайтын құжат;
-меншікті немесе жалға алынған материалдық-техникалық базасы бар екендігін растайтын құжат не туристерді орналастыру орындарды, туристік жарақтар, көлік ұсынуға арналған қажетті материалдық-техникалық базасы бар ұйыммен қызметтер көрсетуге жасалған шарт;
-білімі және жұмыс өтілі туралы құжаттардың көшірмелерін қоса отырып, қызметкерлердің тізімі;
-туристік қызмет көрсету шарты бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру шартының көшірмесі;
-туристік жолдаманың және туристік жарнамасының көшірмесі;
-экскурсиялық қызметке лицензиясы бар туристік ұйыммен шарттың көшірмесі немесе оқу орнын бітіргендігі туралы растайтын құжаттары және денсаулығының психикалық жай-күйі туралы медициналық анықтамасы бар жолбасшылар, экскурсия жүргізушілер тізімі;
-жарнамалық-ақпараттық материалдар ;
-туристік бағыттардың тізілімі;
-туристерге қызмет көрсету бағдарламасы;
-«Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы» Заңның 17-ші бабының талаптарына сәйкес туристік қызмет көрсетуге арналған шарттың үлгісі;
-туристерге арналған келетін және баратын елі туралы ақпарат.
17. Турагенттік қызметті жүзеге асыруға лицензия алу үшін мынадай құжаттар қажет:
белгіленген нысан бойынша өтініш;
лицензиялық алым төлегенін растайтын құжат;
жарғының нотариалды куәландырылған көшірмесі;
кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін растайтын құжат;
меншікті немесе жалға алынған материалдық-техникалық базасы бар екендігін растайтын құжат не туристерді орналастыру орындарды, туристік жарақтар, көлік ұсынуға арналған қажетті материалдык-техникалық базасы бар ұйыммен қызметтер көрсетуге жасалған шарт;
білімі және жұмыс өтілі туралы құжаттардың көшірмелерін қоса отырып, қызметкерлердің тізімі;
туристік қызмет көрсету шарты бойынша азаматтық-құқықтык жауапкершілікті сақтандыру шартының көшірмесі;
туристік жолдаманың және туристік жарнамасының көшірмесі;
экскурсиялық қызметке лицензиясы бар туристік ұйыммен шарттың көшірмесі немесе оқу орнын бітіргендігі туралы растайтын құжаттары және денсаулығының психикалық жай-күйі туралы медициналық анықтамасы бар жолбасшылар, экскурсия жүргізушілер тізімі;
жарнамалық-ақпараттық материалдар ;
«Қазақстан Республикасындағы туралы» Заңның 17-ші бабының талаптарына сәйкес туристік қызмет көрсетуге арналған шарттың үлгісі;
туристерге арналған кёлетін және баратын елі туралы ақпарат.
18. Экскурсиялық қызметті жүзеге асыруға лицензиялау үшін мынадай құжаттар қажет:
белгіленген нысан бойынша өтініш;
лицензиялық алым төлегенін растайтын құжат;
жарғының нотариалды куәландырылған көшірмесі;
кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін растайтын құжат;
меншікті немесе жалға алынған материалдық-техникалық базасы бар екендігін растайтын құжат не туристерді орналастыру орындарды, туристік жарақтар, көлік ұсынуға арналған қажетті материалдық-техникалық базасы бар ұйыммен қызметтер көрсетуге жасалған шарт;
штаттағы немесе шарт негізінде тартылатын кәсіби даярланған адамдар оқу орнын бітіргендігі туралы растайтын құжаттары және денсаулығының психикалық жай-күйі туралы және медициналық анықтамасы бар жолбасшылар экскурсия жүргізушілер тізімі;
жарнамалық-ақпараттық материалдар ;
туристік бағыттардың тізілімі;
туристерге қызмет көрсету бағдарламасы.
19.Туризм нұсқаушысының қызмет көрсетуін жүзеге асыруға лицензия алу үшін мынадай құжаттар қажет:
белгіленген нысан бойынша өтініш;
лицензиялық алым төлегенін растайтын құжат;тиісті кәсіптік дайындығын, біліктілігін және туристік бағыттармен жүріп өту тәжірибесін растайтын құжаттар;
әзірленген туристік бағыттардың карта - сызбалары және сипаттамалары;
денсаулығының психикалық жай-күйі туралы және медициналық анықтама.
20.Өтінуші ұсынылған құжаттардың анықтығына Қазақстан Республикасының заңнамасымен бірге белгіленген жауаптылықта болады.
21.Өтінушінің өткізген құжаттарында қамтылған мәліметтерді тексеру қажет болған ретте, лицензия беру туралы шешім тексеруден соң қабылданады.Тексерудің нәтижелері бойынша туроператорлық, турагенттік, экскурсиялық қызметтерді," сондай-ақ туризм нұсқаушысының қызмет көрсетуін жүзеге асыру құқығына лицензия беру туралы қортынды шығарылады.
З.Біліктілік талаптары
22.Туроператорлық қызметті лицензиялау кезінде өтінушіге қойылатын біліктілік талаптары мыналардың болуын қамтиды:
жарғыда туристік қызметті негізгі ретінде бекіту;
кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін растайтын құжат;
меншікті немесе жалға алынған материалдық-техникалық базасы бар екендігін растайтын құжат не туристерді орналастыру орыыдарды, туристік жарақтар, көлік ұсынуға арналған қажетті материалдық-техникалық базасы бар ұйыммен қызметтер көрсетуге жасалған шарт;
білімі және жұмыс өтілі туралы құжаттардың көшірмелерін қоса отырып, қызметкерлердің тізімі;
туристік қызмет көрсету шарты бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру шартының көшірмесі;
туристік жолдаманың және туристік жарнамасының көшірмесі;
экскурсиялық қызметке лицензиясы бар туристік ұйыммен шарттың көшірмесі немесе оқу орнын бітіргендігі туралы растайтын құжаттары және денсаулығының психикалық жай-күйі туралы медициналық аньтқтамасы бар жолбасшылар, экскурсия жүргізушілер тізімі;
жарнамалық-ақпараттық материалдар;
туристік бағыттардың тізілімі;
туристерге қызмет көрсету бағдарламасы;
«Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы» Заңның 17-ші бабының талаптарына сәйкес туристік қызмет көрсетуге арналған шарттың үлгісі;
туристерге арналған келетін және баратын елі туралы ақпарат.
23.Турагенттік қызметті лицензиялау кезінде өтінушіге қойылатын біліктілік талаптары мыналардың болуын қамтиды:
жарғыда туристік қызметті негізгі ретінде бекіту;кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін растайтын құжат;
меншікті немесе жалға алынған материалдық-техникалық базасы бар екендігін растайтын құжат не туристерді орналастыру орындарды, туристік жарақтар, көлік ұсынуға арналған қажетті материалдық-техникалық базасы бар ұйыммен қызметтер көрсетуге жасалған шарт;
білімі және жұмыс өтілі туралы құжаттардың көшірмелерін қоса отырып, қызметкерлердің тізімі;
туристік қызмет көрсету шарты бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру шартының көшірмесі;
«Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы» Заңның 17-ші бабының талаптарына сәйкес туристік қызмет көрсетуге арналған шарттың үлгісі;
меншікті немесе жалға алынған материалдық-техникалық базасы бар екендігін растайтын құжат не туристерді орналастыру орындарды, туристік жарақтар, көлік ұсынуға арналған қажетті материалдық-техникалық базасы бар ұйыммен қызметтер көрсетуге жасалған шарты;
тасымалдаушымен шарттар;
туристік жолдама, турист жарнамасы;
туристерге арналған келетін және баратын елі туралы ақпарат;
жарнамалық ақпараттық материалдар (жөнсілтегіштер, бөктемелер, бейнематериалдар, парақшалар, журналдар, сызбалар және карталар).
24.Экскурсиялық қызметті лицензиялау кезінде өтінушіге қойылатын біліктілік талаптары мыналардың болуын қамтиды:
кеңсеге арналған меншікті немесе жалға алынған үй-жайы бар екендігін растайтын құжат;
штаттағы немесе шарт негізінде тартылатын кәсіби даярланған адамдар оқу орнын (тиісті курстарды) бітіргендігі туралы растайтын құжаттары және денсаулығының психикалық жай-күйі туралы және медициналық анықтамасы бар жолбасшылар (жолбасшы-аудармашылар), экскурсия жүргізушілер;
әзірленген бағыттар мен экскурсиялар тақырыптары;
туристерге қызмет көрсету үшін меншікті немесе жалға алынған көлік.
25.Туризм нұсқаушысының қызмет көрсетуін лицензиялау кезінде өтінушіге қойылатын біліктілік талаптары мыналардың болуын қамтиды:
кәсіптік дайындығын, біліктілігін және туристік бағыттармен жүріп өту тәжірибесі;
әзірленген туристік бағыттар;
денсаулығының психикалық жай-күйі туралы медициналық анықтама.
4.Лицензия беруден бас тарту, лицензияны тоқтату, қайтарып aлy және оның колданылуын тоқта тұру
26.Лицензия беруден мьша жағдайларда бас тартылады, егер:туроператорлық, турагенттік, экскурсиялық қызметтерді және туризм нұсқаушысының қызметін көрсетуді жүзеге асыруға заңнамалық кесімдер мен адамдардың осы санаттары үшін тыйым салынса;
лицензия алу үшін қажетті құжаттардың барлығы ұсынылмаса. Лицензиар лицензия беруден бас тартқан себебтерді өтінуші жойған ретте, өтініш оны алу үшін көзделген жалпы негіздерде қаралады;
лицензиялық алым енгізілмесе;
өтінуші біліктілік талаптарына сай келмесе;
өтінушіге қатысты оның осы қызмет түрімен тиым салынған сот шешімі бар болса.
27.Турагенттік, туроператорлық, экскурсиялық қызметтерді және туризм нұсқаушысының қызметін көрсетуді жүзеге асыруға лицензия берген бас тартылған жағдайда, өтінушіге бас тарту себебтері көрсетілген жазбаша түрде дәлелді жауап беріледі.
28.Егер заңнамамен белгіленген мерзімде лицензия берілмеген жағдайда немесе лицензия беруден бас тартуды өтінуші негізсіз деп тапса, ол бір ай мерзімде лицензиардың іс-әрекетіне сот тәртібімен шағымдануға құқылы.
29.Лицензия беруден негізсіз бас тартудан немесе өтінушінің құқығын бұзудан туындаған шығындарды өтеу заңнамада белгіленген тәртіпте жүзеге асырылады.
3О.Лизцензияны басқа заңды және жеке тұлғаларға беруге тыйым салынады.
31 .Лицензия өз күшін мына жағдайларда тоқтатады:
лицензияның қайтарып алынуы;
азаматтың кәсіпкерлік қызметін тоқтатуы, заңды тұлғаның қайта ұйымдастырылуы немесе таратылуы.
32.Лицензияны қайтарып алу және оның күшін тоқтата тұру Қазақстан Республикасының заңнамалық кесімдерінде көзделген тәртіпте және негіздерде жүзеге асырылады.
ЗЗ.Лицензияның күшін тоқтату туралы шешімге лицензиат сот тәртібімен шағымдануға құқылы.
34.Лицензияның қолданылуын тоқтата тұрудың себебтері жойылғаннан кейін лицензияның күші қалпына келеді.
5. Есепке алу және бацылау
35.Лицензиар берілген лицензиялардың бірыңғай есебін жүргізеді.
36.Осы ереженің сақталуын бақылауды лицензиар жүзеге асырады.
Лицензиар осы Ереженің сақталуын тексеруді Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте жүргізеді.

1.2 Қазақстан Республикасындағы туризм саласын талдау

2001 жыл ішінде саяхат қызметін жүзеге асыратын 690 кәсіпорын (оның ішінде туристік фирмалар саны 531) есеп берді. Олар жыл бойы 146,9мың туристер мен экскурсанттарға қызмет көрсеткен (1999 жылы сәйкесінше 425 кәсіпорын есеп берді және олар 228,3 мың адамға қызмет көрсетті)
Саяхатшылар жалпы саны 1999 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 1.6 есеге қысқарды, соның ішінде жекелеген турист категориялары бойынша қысқару мөлшері әртүрлі болды: бізге келген туристердің саны 2,1 есеге шетке шыққан туристер саны 1,6 есеге, ел ішінде демалғандар саны 1,3 есеге қысқарды. Төменде туризм түрлері бойынша қызмет көрсетілген туристердің саны туралы диаграмма келтірілген.
1 -123047 Ұлттықтуризм 2000жыл. 2- 178166 Ұлтық туризм 1999 жыл.
3- 91228 Халықаралық туризм 2000 жыл.
4- 156232 Халықаралық туризм 1999 жыл.
5- 55687 Ішкі туризм 2000 жыл. 6-72088 Ішкі туризм 1999 жыл.
Жұмыс істеп тұрған туристік фирмалардың ең көбі Алматы қаласында (356), Қарағанды облысында (56), Астана қаласында (48) және Шығыс Қазақстан облысында (42) орналасқан. Бұл облыстардың кәсіпорындары барлық туристер мен экскурсанттардың 86 пайызына қызмет көрсетті.
2000-шы жылы туристердің көп бөлігіне жұмыс істейтіндер саны 50 адамнан төмен фирмалар қызмет көрсетті. Олардың жалпы кәсіпорындар санындағы үлесі 92,6 пайызды құрады, бұл 1999 жылдың сәйкес кезеңі мен салыстырғанда 4,1 пайызға аз.
Ірі кәсіпорындар санының үлесі артқанымен де, олардың қызмет көрсеткен туристер саны азайып келеді.
Ірі фирмалардың есептік жылдағы негізгі атқарған қызметі- алыс және таяу шетелдерге шығу визасын дайындау болды.
Қазақстан Республикасының туристік фирмалар мен агенттіктер қызметінен түскен табысы 2000 жылы 1340,3 млн.теңгені және 277000 АҚШ долларын құрады, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңі мен салыстырғанда сәйкесінше 1,4 және 2,9 есеге аз.
Халықаралық туризм адамдардың елдер арасындағы қозғалысын білдіреді. Оның дамуын талдау кезінде оның транспорт индустриясымен өзара байланысын анықтаудың маңызы зор.
Бей резидент туристердің көпшілігі сапарға шығу кезінде әуе транспортын пайдаланады, оның үлесі 85,4 пайыз, темір жол транспорты мен туристердің 7,2 пайызы, халықаралық автобустарымен- 3,3 пайыз және тағы басқалары құрлық транспорт құралдарымен-4,1-і сапар шеккен.
Резидент- туристер де көбінесе әуе транспортын таңдайды. Халықаралық автобустарды олардың 21,9 пайызы, темір жол транспортын -6,8 пайызы, басқа да құрлық транспорт құралдарын- 1,1 пайызы қолданған.
Жыл ішінде бейрезидент-туристердің негізгі бөлігі республикаға Германиядан -11194 адам (46,9 пайыз), Ресейден -1628 ......