Кеден ісі | Қазақстан Республикасының кедендiк төлемдерi

Мазмұны
Кiрiспе
I. Кеден төлемдерiнiң теориялық негiзi
1.1. Кеден төлемдерiнiң пайда болу тарихы
1.2. Қазақстан Республикасындағы кеден төлемдерi, кеден бажы
II. Кеден төлемдерiн, кеден бажын есептеу, рәсiмдеу әдiстерi
2.1. Кеден төлемдерiн, кеден бажын есептеу әдiстерi
2.2. Кеден төлемдерiн, кеден бажын рәсiмдеу әдiстерi
2.3. Артық төленген кедендiк төлемдердi қайтару.
III. Қазақстан Республикасының кедендiк төлемдерiнің орындалуын жетілдіру жолдары
Қорытынды мен ұсыныстар
Пайдаланылған әдебиеттер
Кiрiспе
Кеденнiң аса бiр маңызды мiндетi- кедендiк алым - салық жинау. Мекеменiң экономикалық бағытын анықтайтын ерекше мiндетi болғандықтан сондай-ақ,, бюджетке кiретiн табыстың едәуiр бөлiгi алым - салықтан түседi. Кемелiне жеткен елдерде оның мөлшерi 20-25%, ал жаңа өркендей бастаған елдерде 80%-ке дейiн барады.
Бiздiң кеден саясатымыз Қазақстан Республикасының "Кедендiк тарих және алым - салық" Заңына, сыртқы экономикалық қарым - қатынас мәселесiне арналған Республика Президентiнiң жарлығы мен үкiмет шешiмдерi мен негiзделген. Ал сапасыз импортқа келетiн болсақ оған тосқауыл жасауға кеденнiң шамасы жетедi, мәселен бiз шетел арағына жанама және шекара салығын өсiрдiк те тұтынушылар мен арақ-шарап өнiмдерiн шығаратын кәсiпорындарының мүддесiн қорғап отырмыз.
Қазақстан Республикасында қолданылатын сыртқы экономикалық қызметтiң тауар номенклатурасына сәйкес өлшем бiрлiгi кедендiк баждың өзiндiк ерекше ставкалары белгiленген тауарлар бойынша кедендiк баждар салуға араналған база болып табылады.
Кедендiк төлемдердi есептеу тәртiбiнде, кедендiк төлемдердi төлеушiлер дербес есептейдi және кеден iсi саласында құқық бұзушылық анықталғын жағдайда, төленуге тиiстi кедендiк төлемдердi есептеудi кеден органы жүргiзедi немесе өзгеде заң актiлерде көзделген жағдайларды қоспағанда Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен де жүргiзедi. Кедендiк төлемдердi есептеу үшін кеден органы кедендiк декларацияны тiркеген күнi қолданылатын ставкаларды пайдаланады,ал кедендiк баждарды есептеу Қазақстан Республикасының кедендiк тарифiне сәйкес сыртқы экономикалық қызметтiң тауар номенклатурасы бойынша тауарлардың кодына және тауарлардың атауына сай келетiн ставкалар бойынша қолданылады. Кедендiк төлемдердi соның iшiнде тауарлардың кедендiк құнын айқындау мақсаттары үшін шет ел валютасын қайта есептеу жүргiзу талап етiлген жағдайларда, кеден органы кедендiк декларацияны тiркеген күнге немесе төленуi тауарлардың кедендiк ресiмделуiне байланысты емес, кедендiк төлемдер үшін төлем күнiне заңдарға сәйкес белгiленген валюта айырбастаудың нарықтық бағамын пайдаланады.
I.Кеден төлемдерiнiң теориялық негiзi
1.1.Кеден төлемдерiнiң пайда болу тарихы
Кеден төлемдерi Қазақстанға совет дәуiрiнде ғана келген, яғни ол кезде 200 адамнан тұратан үш – ақ кеден бар едi, олардың өзi де Мәскеуге бағынатын. Шекарасының шегi жоқ ұлан-байтақ елiмiзде кеден қызыметтiн ұйымдастыру оңай шаруа емес едi. Сыртқы экономикалық қарым - қатынастың қауырт дамуы, азаматтарымыздың шет елдерге, шетелдiктердiң Республикамызға ағыл - тегiл келiп кетуi кеден қызметiн реттейтiн заңды құжаттар мен шартты құжаттарды қабылдауға мәжбүр етiп отыр. Бүгiнгi кеден қызметi, оның мән - мағынасы жайында Қазақстандық кедендiк саясатының қалай iске асырылып отырғанын жалпы айтқанда, бұл саясат қай елде болмасын, алдымен мемлекет мүддесiн қорғайды. °р елдiң экономикалық тәуелсiздiгi оның iшкi, сыртқы экономикалық,, кедендiк саясатының байсалды түрде iске аасыуына байланысты. Егер нақпа-нақ келсек, кеденнiң негiзгi төрт түрлi қызметтi бар. Бiрiншi, экономикалық iшкi сауда-саттықты қорғау, ұлттық экономикаға жағдай жасау, бәсекенi қоздыру және монополияға жол бермеу, алар жақ тұтыным мен берержақ ұсыныстарды реттеу, инфляцияны тұқырту, қайта жаңғыртудың құрылымдық саясатын белгiлеп, шетел капиталын тарту. Екiншi, сауда саясаты: кеден-тауар жолындағы көпiр сияқты дәнекер, кiре жолының танымсыз әрi нәтижелi болуы үшін жалпыға ортақ тәртiп ережесi қажет. Басқаша айтқанда, кеден iс – әрекетiнiң ережесi мен мөлшекрi халықаралық бiр қалыпқа үндес болуға тиiс. Тек сонда ғана елiмiз дүниежүзiлiк сауда-саттық көзiне кедергiсiз жол табады. Үшiншi, статистика қызметтi: мемлекеттiк қисап қажеттi ақпараттардың толықта нақты мәлiметтерiн жинақтап, қадағалап отыру. Төртiншi, тәртiп сақтау: iшкi-сыртқы қаскейлермен , кеден ережесiн бұзушылармен күрес, есiрткi, қару-жарақ пен оқ-дәрiнi шеттен алып, шетке шығаруға тиым салу, тарихи, көркемдiк мәнi зор мәдени байлығымызды ұрлық қарлықтан сақтау, валютаның шетке шығып кетуiне тосқауыл болу.
Кеденнiң аса бiр маңызды мiндетi- кедендiк алым - салық жинау. Мекеменiң экономикалық бағытын анықтайтын ерекше мiндетi болғандықтан сондай-ақ,, бюджетке кiретiн табыстың едәуiр бөлiгi алым - салықтан түседi. Кемелiне жеткен елдерде оның мөлшерi 20-25%, ал жаңа өркендей бастаған елдерде 80%-ке дейiн барады.
Бiздiң кеден саясатымыз Қазақстан Республикасының "Кедендiк тарих және алым - салық" Заңына, сыртқы экономикалық қарым - қатынас мәселесiне арналған Республика Президентiнiң жарлығы мен үкiмет шешiмдерi мен негiзделген. Ал сапасыз импортқа келетiн болсақ оған тосқауыл жасауға кеденнiң шамасы жетедi, мәселен бiз шетел арағына жанама және шекара салығын өсiрдiк те тұтынушылар мен арақ-шарап өнiмдерiн шығаратын кәсiпорындарының мүддесiн қорғап отырмыз. Қай елдi алмасаңызда импорт-экспортты реттеудiң бiрден бiр амалы-кеден тарифы, сондықтан ол әрқашан сыныптай өтiмдi, сауда саттық коньюнктурасына байланысты құбылмалы болуға тиiс.
1.2.Қазақстан Республикасындағы кеден төлемдерi, кеден бажы
Қазақстан Республикасында мынадай кедендiк төлемдер қолданылады:
-кедендiк баж ;
-кедендiк алымдар;
-алымдар;
-алдын ала шешiм үшін төлемдер.
Кедендiк төлеушiлер, кедендiк төлемдердi есептеу, төлеу, қайтару және өндiрiп алу тәртiбi, сондай-ақ кедендiк төлемдер бойынша жеңiлдiктер Қазақстан Республикасының кеден заңдарына сәйкес айқындалады. Кеден органдары демпингке қарсы, қорғау және өтемдiк баждарды заңдарда белгiленген тәртiппен және көрсетiлген жағдағларда алады. Төлеушiлер және төлеу тәртiбi, жеке тұлғалар тауарларды оңайлатылған тәртiппен өткiзу кезiнде кедендiк төлемдер Үкiмет белгiлеген жиынтық кедендiк төлем түрiнде төленуi кеурек.
Кедендiк төлемдердiң ставкалары мынадай түрлерге бөлiнедi:
-салық салынатын тауарлардың кедендiк құнына процентпен есептелетiн—адвалорлық;
-салық салынатын тауарлардың бiрлiгi үшін белгiленген мөлшерде есептелетiн—ерекшелiктi;
-кедендiк төлемдер ставкаларының аталған екi түнiнде ЖҮЗштастыратын—құрамдас бөлiгi болады.
Кедендiк баждар—тауарларды кедендiк режимдерде декларациялау кезiнде төленедi, бЖҮЗларға орналастыру жағдайы Қазақстан Республикасының кедендiк тарифiне сәйкес кедендiк баждарды төлейдi және кедендiк баждардың ставкаларын Үкiмет белгiлейдi, олар ресми жарияланғаннан кейiн күнтiзбелiк 30 күн өткен соң күшіне енедi.
Кедендiк алымдарға мыналар жатады:
-кедендiк рәсiмдеу үшін кедендiк алым;
-кедендiк iлесiп алып жүру үшін кедендiк алым;
-тауарларды сақтау үшін кедендiк алым.
Көрсетiлген iс-әрекеттердi орындағаны үшін кеден органдары шығындарының құны кеден алымдарының мөлшерiн айқындау үшін негiз болып табылады. Кедендiк ресiмдеу үшін кендендiк алым тауарлар мен көлiк құралдарын негiзгi кедендiк ресiмдеу кезiнде кедендiк ресiмдеу үшін Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген мөлшерде кедендiк алым алынады. кеден органдары тауарларыды кедендiк iлесiп алып жүру үшін белгiлеген мөлшерде кедендiк алым алады және бiрнеше көлiк құралын кедендiк iлесiп алып жүру кезiнде кедендiк алымның сомасы iлесiп алып жүруге қатысушылардың санына бара-бар бөлiнедi.
Тауарларды сақтау үшін кедендiк алым иелерi кеден органдары болып табылатын кеден қоймалары мен уақытша сақтау қоймаларында тауарларды сақтау үшін белгiленген мөлшерде мынадай кедендiк алымдар алады:
-лицензия бергенi үшін алым;
-кедендiк ресiмдеу жөнiндегi маманның бiлiктiлiк атестатын бергенi үшін алым жатады.
Осы белгiлеген алымдардың мөлшерiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды. Лицензия бергенi үшін алым, кеден қоймасын құрғаны, бажсыз сауда жасайтын джүзкен, бос қойма, уақытша сауда қоймасы, кедендiк тасмалдаушы ретiнде қызметтi жүзеге асырғаны үшін берiледi. Тауардың жжүзктемесiне, шығарылған елiн және кедендiк құнын айқындау әдiстемесiне қатысты алдын ала шешiм қабылдағаны үшін белгiленген мөлшерде алдын ала шешiм үшін төлем ақы алынады.
II. Кеден төлемдерiн, кеден бажын есептеу, рәсiмдеу әдiстерi
2.1. Кеден төлемдерiн, кеден бажын есептеу әдiстерi
Қазақстан Республикасында қолданылатын сыртқы экономикалық қызметтiң тауар номенклатурасына сәйкес өлшем бiрлiгi кедендiк баждың өзiндiк ерекше ставкалары белгiленген тауарлар бойынша кедендiк баждар салуға араналған база болып табылады.
Кедендiк төлемдердi есептеу тәртiбiнде, кедендiк төлемдердi төлеушiлер дербес есептейдi және кеден iсi саласында құқық бұзушылық анықталғын жағдайда, төленуге тиiстi кедендiк төлемдердi есептеудi кеден органы жүргiзедi немесе өзгеде заң актiлерде көзделген жағдайларды қоспағанда Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен де жүргiзедi. Кедендiк төлемдердi есептеу үшін кеден органы кедендiк декларацияны тiркеген күнi қолданылатын ставкаларды пайдаланады,ал кедендiк баждарды есептеу Қазақстан Республикасының кедендiк тарифiне сәйкес сыртқы экономикалық қызметтiң тауар номенклатурасы бойынша тауарлардың кодына және тауарлардың атауына сай келетiн ставкалар бойынша қолданылады. Кедендiк төлемдердi соның iшiнде тауарлардың кедендiк құнын айқындау мақсаттары үшін шет ел валютасын қайта есептеу жүргiзу талап етiлген жағдайларда, кеден органы кедендiк декларацияны тiркеген күнге немесе төленуi тауарлардың кедендiк ресiмделуiне байланысты емес, кедендiк төлемдер үшін төлем күнiне заңдарға сәйкес белгiленген валюта айырбастаудың нарықтық бағамын пайдаланады.
Кедендiк төлемдердi төлеушiлерге мына тұлғалар жатады:
-тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өукiлеттiкктерi бар тұлғалар немесе декларант;
-лицензия немесе кедендiк ресiмдеу жөнiндегi маманның бiлiктiлiк атестатын алатын тұлғалар кедендiк төлемдердi төлеушiлер болып табылады. Кедендiк баждарды төлеу мерзiмдерi өзгерген жағдайларды қоспағанда, кедендiк баждар кедендiк декларация тiркелген күнге дейiн немесе тiркелген күнi төленедi.
Егер кедендiк декларация заңдарға сәйкес айқындалатын мерзiмде берiлмесе, онда кедендiк баждарды төлеу мерзiмдерi кедендiк декларацияны беру мерзiмi өткен күннен бастап белгiленедi. Шартты тжүзрде шығарылған тауарларды кедендiк баждар салудан босатуға байланысты мақтсаттардан өзге мақсаттарда пайдаланған кезде, тұлғаның тауарларды пайдалану және оған иелiк ету жөнiндегi шектеулердi бұзған күнi кедендiк баждарды төлейдi және егер шектеулердiң бұзылған күнiн анықтау мжүзмкiн болмаса, кедендiк декларация тiркелген күнi кедендiк баждарды төлеу мерзiмi болып есептеледi.
Кедендiк алымдарды төлеу мерзiмi кедендiк ресiмдеу үшін кедендiк алымдар, кедендiк декларацияны тiркегенге дейiн немесе тiркеген күнi төленедi және кедендiк декларация заңға сәйкес айқындалатын мерзiмдерде берiлмесе, онда кедендiк декларацияны беру мерзiмдерi өтiп кеткен күннен бастап төлеу мерзiмдерi өтедi, шартты түрде шығарылған тауарларды кедендiк ресiмдеу үшін кедендiк алымдарды салудан босатуға байланысты мақсаттардан өзге мақсаттарда пайдаланған кезде, тұлғаның тауарларды пайдалану және оларға билiк ету бойынша шектеулердi бұзған күнi көрсетiлген алымдарды төлеу мерзiмi болады немесе егер төлеу мерзiмiн бұзған күндi белгiлеу мүмкiн болмаса, кедендiк декларация тiркелген күнiнде төлейдi. Кедендiк алып жүру үшін кедендiк алымдар кеден органы кедендiк алып жүру туралы шешiм қабылдағаннан кейiн, бiрақ кедендiк алып жүрудi ұйымдастырудың басталуынан кешiктiрiлмей төленедi. Кеден органдары құрған кеден қоймаларында және уақытша сақтау қоймаларында тауарларды сақтағаны үшін кедендiк алым осындай қоймалардың аумағынан тауарларды әкеткен күнi төлейдi.
Лицензиялармен кедендiк ресiмдеу жөнiндегi маманның бiлiктiлiк атестатын бергенi үшін алымдар, сондай-ақ алдын ала шешiм үшін төлем ........