Экономика | Кедендік төлемдер түрлері есептеу төлеу тәртібі

Мазмұны

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Кедендік төлемдердің түсінігі және түрлері
2.2. Кедендік төлемдерді төлеу тәртібінің жалпы сипаттамасы
2.3. ҚР-ның сыртқы экономикалық қызметін құққытық реттеу
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.....

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Кедендік төлемдердің түсінігі және түрлері
Кеден ісін жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының кеден органдары Қазақстан Республикасының кеден заңдарында берілген кеден төлемдерін алады.
Кеден төлемдері бойынша төлеушілер, есептеулердің, төлеудің, қайтарып берудің және кеден төлемдерін қайтарып алудың тәртібі, сондай-ақ жеңілдіктер Қазақстан Республикасының кеден заңдарымен анықталады.
Кеден төлемдерінің ставкаларын Қазақстан Республикасының үкіметі белгілейді.
Қазақстан Республикасының кеден шекарасы арқылы тауарлар алып өткен кезде және Қазақстан Республикасының кеден заңдарында берілген басқа да жағдайларда кедендік төлемдердің мынандай түрлері төленеді:
1) кедендік баж;
2) кедендік ресімдеу үшін кедендік алым;
3) тауарларды сақтау үшін кедендік алым;
4) кедендік ілесіп алып жүру үшін кедендік алым;
5) Қазақстан Республикасының кеден органдарының лицензия бергені үшін алым;
6) кедендік ресімдеу жөніндегі маманның біліктілік аттестатын бергені үшін алым;
7) алдын ала шешім үшін төлемақы;

Жеке тұлғалар. Қазақстан Республикасының кеден заңдарында берілген оңайлатылған тәртіппен тауарлар алып өткен кезде, осы баптың 1-тармағында көрсетілген кедендік төлем түрінде төленуі мүмкін.
Көптеген жылдар бойы республикалық бюджеттің тұрақты бекітілген кірістері болып белгіленген кедендік баждар мен өзге де кедендік төлемдердің қазіргі кезде де аталмыш бюджеттің түсімдері кедендік төлемдердің қазіргі кезде де аталмыш бюджеттің түсімдері ретінде «Бюджет кодексінің» тиісті бабында көрініс тауып отырғаны баршаға мәлім. Бюджет кодексінде кедендік төлемдер:
1) әкелінетін және әкетілетін тауарларға салынатын кедендік баждар;
2) отандық тауар өндірушілерді қорғау шаралары ретінде алынатын кедендік баждар
3) кедендік бақылауды және кедендік рәсімдерді жүзеге асырудан түсетін түсімдер деп жиынтықталып аталғанымен Қазақстан Республикасының Салық кодексінде мына:
1) кеден бажы;
2) кеден рәсімдеуі үшін кеден алымы;
3) тауарларды сақтау үшін кеден алымы;
4) кедендік ілесіп жүру үшін кеден алымы;
5) Қазақстан Республикасы кеден органдарының лицензия беру алымы;
6) Кеден рәсімдеуі жөніндегі маманның біліктілік аттестатын беру алымы;
7) Алдын ала шешім үшін төлемақы сияқты кедендік міндеттерді төлемдердің түрлері көрсетілген.
Бұл ретте оқырман қауым мен студенттерге түсінікті болуы үшін кедендік төлемдердің түрлерін:
1) кедендік баж (баждар деп жазылғаны дұрыс болатын еді);
2) кедендік рәсімдеу үшін кедендік алым;
3) тауарларды сақтағаны үшін кедендік алым;
4) кедендік ілесіп жүргені үшін кедендік алым;
5) Қазақстан Республикасының кедендік органдары берген лицензия үшін алым;
6) Кедендік рәсімдеу жөніндегі маманның біліктілік аттестатын бергені үшін алым;
7) Алдын-ала шешім қабылдағаны үшін төлемақы деп қайтадан дұрыстап жазуға тура келіп отыр.
Қазақстан Республикасының кедендік органдары өз қызметі шегінде кеден саясатын іске асыруға қатысатын және кеден ісін тікелей жүзеге асыратын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделген өзге де өкілеттіліктерді атқаратын айрықша уәкілетті мемлекеттік органдар болып табылады.
Қазақстан Республикасындағы кедендік органдардың бірыңғай жүйесін:
1) Қаржы министрлігінің Кедендік бақылау комитеті;
2) Кедендік бақылау комитетінің облыстар, республикалық маңызы бар қалалар, Астана бойынша аумақтық бөлімшелері;
3) Кедендер;
4) Кедендік бекеттер;
5) Кедендік шекарадағы бақылау - өткізу пункттері;
6) Мамандандырылған кедендік мекемелер құрайды.
Қазақстан Республикасының кедендік органдары мемлекеттің бірыңғай бюджет-қаржы саясатын іске асыру және сыртқы экономикалық қызметті реттеу мақсатында кедендік міндетті төлемдер мен салықтарды алады, сондай-ақ кедендік тарифтік реттеуді жүзеге асырады.
Сонымен Қазақстан Республикасында мынадай кедендік міндетті төлемдер:
1) кедендік баждар;
2) кедендік алымдар;
3) алымдар;
4) алдын ала шешім үшін төлем қабылданады.
Қазақстан Республикасының кедендік органдары демпингке қарсы, қорғау және өтемдік баждарды Қазақстан Республикасының заңдарына белгіленген тәртіппен және жағдайларда алады.
Кедендік баждар тауарларды кедендік режимдерде декларациялау кезінде төленеді, бұларға орналастыру жағдайлары Қазақстан Республикасының Кедендік тарифіне сәйкес кедендік баждар төлеуді белгілейді. Кедендік баждардың ставкаларын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді және олар ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң күшіне енеді.
Кедендік алымдар қатарына:
1) кедендік рәсімдеу үшін кедендік алым;
2) кедендік ілесіп алып жүру үшін кедендік алым;
3) тауарларды сақтау үшін кедендік алым жатады.
Көрсетілген іс-әрекеттерді орындау мақсатында кедендік органдар жасаған шығындардың құны кеден алымдарының мөлшерін анықтау үшін негіз болып табылады.
Тауарлар мен көлік құралдарын негізгі кедендік рәсімдеу кезінде Қазақстан Республикасының Үкіметі белгіленген мөлшерде кедендік рәсімдеу үшін кедендік алым алынады.
Кеден органдары тауарларды кедендік ілесіп алып жүру үшін Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілеген мөлшерде кедендік алым алады. Бірнеше көлік құралын кедендік ілесіп алып жүру кезінде кедендік алымның сомасы ілесіп алып жүруге қатысушылардың санына барабар бөлінеді.
Иелері кедендік органдар болып табылатын кеден қоймалары мен уақытша сақтау қоймаларында тауарларды сақтау үшін үшін Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілеген мөлшерде кедендік алымдар алынады.
Кедендік органдар лицензия бергені үшін алым және кедендік рәсімдеу жөніндегі маманның біліктілік аттестатын бергені үшін алым алады.
Лицензия бергені үшін алымдардың мөлшерін үшін Қазақстан Республикасы Үкіметі айқындайды.
Линцензия бергені үшін алым:
1) кеден қоймасын құрғаны;
2) бажсыз сауда жасайтын дүкен құрғаны;
3) бос қойма құрғаны;
4) уақытша сақтау қоймасын құрғаны;
5) кедендік тасымалдаушы ретінде қызметті жүзеге асырғаны;
6) кеден брокері ретінде қызметті жүзеге асырғаны үшін алынады.
Тауардың жіктемесіне, шығарылған елін және кедендік құнын айқындау әдіснамасына қатысты алдын-ала шешім қабылдағаны үшін үшін Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілеген мөлшерде алдын-ала шешім үшін төлемақы алынады.
Жеке тұлғалар тауарларды оңайлатылған тәртіппен өткізу кезінде кедендік төлемдер мен салықтар Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген жиынтық кедендік төлем түрінде төленуі мүмкін.
Кедендік төлемдердің ставкалары:
1) салық салынатын тауарлардың кедендік құнына процентпен есептелетін – адвалорлық;
2) салық салынатын тауарлардың бірлігі үшін белгіленген мөлшерде есептелетін – ерекшеленген;
3) кедендік төлемдер ставкаларының аталған осы екі түрін ұштастыратын -құрамдас болып бөлінеді.
Кеден кодексінде көзделген кейбір жағдайларды қоспағанда, тауарлардың кедендік құны кедендік баж алу үшін база болып саналады.
Қазақстан Республикасында қолданылатын Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес өлшем бірлігі кедендік баждың өзіндік ерекше ставкалары белгіленген тауарлар бойынша кедендік баждар алуға арналған база болып табылады.
Кедендік төлемдерді төлеушілерге:
1) тауарлар мен көлік құралдарына қатысты өкілеттіліктері бар тұлғалар немесе декларант;
2) лицензия немесе кедендік рәсімдеу жөніндегі маманның біліктілік аттестатын алатын тұлғалар жатады.
Кедендік баждарды төлеу мерзімдері өзгерген жағдайларды қоспағанда, кедендік баждар кедендік декларация тіркелген күнге дейін немесе тіркелген күні төленеді:
Кедендік рәсімдеу үшін кедендік алымдар:
1) кедендік декларацияны тіркегенге дейін немесе тіркелген күні төленеді;
2) егер кедендік декларация Кеден кодексінің 380 бабына сәйкес айқындалатын мерзімдерде берілмесе, онда кедендік декларацияны беру мерзімдері өтіп кеткен күннен бастап төлеу мерзімдері де өтеді;
3) шартты түрде шығарылған тауарларды кедендік рәсімдеу үшін кедендік алымдарды алудан босатуға байланысты мақсаттардан өзге мақсаттарда пайдаланған кезле, тұлғаның тауарларды пайдалану және оларға билік ету бойынша шектеулерді бұзған күні көрсетілген алымдарды төлеу мерзімі болып есептеледі.
Егер төлеу мерзімін бұзған күнді белгілеу мүмкін болмаса, кедендік декларация тіркелген күн төлеу мерзімі болып есептеледі.
Кедендік алып жүру үшін кедендік алымдар кедендік орган тарапынан осындай шешеім қабылдағаннан кейін, бірақ кедендік алып жүруді ұйымдастырудың басталуынан кешіктірілмей төленеді.
Кедендік органдар құрған кеден қоймаларында және уақытша сақтау қоймаларында тауарларды сақтағаны үшін кедендік алым осындай қоймалардың аумағынан тауарларды әкеткен күні тиісті бюджет кірісіне аударылады.
Лицензиялар мен кедендік рәсімдеу жөніндегі маманның біліктілік аттестатын бергені үшін алымдар, сондай-ақ алдын-ала шешім үшін төлемақы кеден органдары лицензияларды және кедендік рәсімдеу жөніндегі маманның біліктілік аттестатын рәсімдеу үшін, сондай-ақ алдын-ала шешім қабылдау үшін Кеден кодексінде белгіленген құжаттармен қажетті мәліметтерді қабылдағанға дейін немесе қабылдаған күні төленеді.
Кеден кодексінде белгіленген кедендік баждарды төлеу мерзімін неғұрлым кейінгі мерзімге, бірақ кеден органы жүктің кедендік декларациясын тіркеген күннен бастап үш айдан аспайтын мерзімге ауыстыру кедендік баждарды төлеу мерзімдерін өзгерту болып танылады.
Кедендік баждардың төлеу мерзімдерін өзгерту кейінге қалдыру немесе мәуліттік мерзім беру нысанында жүргізіледі. Кедендік баждарды төлеуді кейінге қалдыру – төлеу мерзімін ұзарту, ал кедендік баждарды төлеу мерзімін қосымша кезеңге ұзарту – мәулеттік мерзім болып табылады. Және кезең ішінде қажетті сомма бөліп-бөліп төленуге тиіс.
Кедендік төлемдердің және салықтардың төленуін қамтамасыз ету Кеден кодексінің:
1) 63- бабына сәйкес кеден тасымалдаушысы ретіндегі қызметті жүзеге асыру кезінде;
2) 74-бабына сәйкес ішкі кедендік транзит рәсімі бойынша көлік құралдарын тасымалдау кезінде;
3) 91-94 және 95-баптарына сәйкес тауарларды уақытша сақтау кезінде;
4) 174-бабына сәйкес кедендік аумақтан тыс жерде тауарларды қайта өңдеу кезінде;
5) 210-бабына сәйкес акцизделетін тауарларды қайта экспорттау кезінде;
6) 27-тарауына сәйкес тауарлардың транзиті кезінде;
7) 321-бабына сәйкес кеден органдарында бар баға ақпаратын қолдана отырып, кедендік төлемдер және салықтар салынатын тауарларды шартты шығару кезінде;
8) 332-бабына сәйкес кедендік баж төлеу мерзімдерінің өзгеруі кезінде;
9) 380-бабына сәйкес жүктің кедендік декларациясын беру мерзімін ұзарту кезінде қолданылады.
2.2. Кедендік төлемдерді төлеу тәртібінің жалпы сипаттамасы.
Кедендік төлемдердің және салықтардың төленуін қамтамасыз ету кедендік режимге орналастырылған тауарлар шығарылғанға дейін не кеден кодексінің 338-бабының 1-тармағында көзделген іс-әрекеттер жүзеге асырылғанға дейін жүргізіледі. Кедендік төлемдердің және салықтардың төленуін төлеуші не үшінші тұлға қамтамасыз етеді.
Кедендік төлемдердің және салықтардың төленуін қамтамасыз ету:
1) кепілге қою;
2) банк кепілдігі;
3) кеден органының депозиттік шотына ақша салу;
4) сақтандыру шарты түрінде жүзеге асырылуы мүмкін.
Нақтылы тұлға 339-баптың 1-тармағында көрсетілген кедендік ......