Информатика | АТС жұмысын жеңілдету үшін автоматтандырылған басқару жүйелері

Мазмұны
КІРІСПЕ
І Теориялық бөлім . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .....6
1.1 Мәліметтер базасын ұйымдастыру . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ..6
1.2 BDE Administrator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...6
1.3 Мәліметтер базасының кестесін құру . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...7
1.4 Кестенің қасиетін беру . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...9
1.5 Paradox форматының кестелері . . . . . ……………. . . . . . . . . ..11
1.6 Компоненттер парағы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....13
ІІ Программаның баяндалуы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..15
2.1 Жалпы мағлұматтар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...15
2.2 Функционалдық тағайындалуы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..15
2.3 Логикалық құрылымның баяндалуы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
2.4 Шақыру және жүктеу . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..18
2.5 Қажетті техникалық жабдықтар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ..18
2.6 Кіріс мәліметтер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...18
2.7 Шығыс мәліметтер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...19
ІІІ Тәжірбиелік бөлім
3.1 Есептің қойылымы......................................................................
3.2 Есептің алгоритмі.........................................................................
V Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Қолданылған әдебиеттер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Қосымша А . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .22
Қосымша Б . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29
Мәліметтер базасы ұғымымен мәліметтер базасын басқару жүйесінің ұғымы тығыз (МББЖ) байланысты.
МББЖ-жаңа құрылымын құруға арналған программалық құралдар кешені,оны құрамын толықтыру,құрамында барды редакциялау және ақпаратпен көрсетушілік.База ақпаратын көрсетушілік ретінде берілген критерийге сәйкес бейнелейтін мәліметтерді іріктеу,оларды реттеу,сосын шығаратын құрылғыға беру немесе байланыс арналары бойынша беру.Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операкция орындауға мүмкіндік береді:
1.Кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
2.Кестеден бір немесе бірнеще жазбаны жою;
3.Кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
4.Берілген шартты қанағаттандыратын бір неме,се бірнеше жазбаларды табу.
МББЖ-ның тағы бір функциясы-мәліметтерді басқару.Мәліметтердібасқару ретінде,әдетте,мәліметтерді рұқсат етілмей қол жетуден қорғау,мәліметтермен жұмыс режимін көп мәрте пайдалануды қолдау және мәліметтердің тұтастығы мен үйлесімділігін қамтамасыз ету түсініледі.
Мәліметтер базасын жіктеу.Мәліметтер арсындағы байланыстарды орнату әдістері бойынша ажыратылады:Реляциялық,ирархиялық және желелік МБ.Реляциялық МБ кесте түрінде мәліметтерді ұсынудың қарапайым және әдеттегі формасы болып саналады.Көптеген теориялар ішінде кестеге қатыныс(relation) термині сәйкес келеді және ол МБ-ға осы атты берген.Ол үшін дамыған математикалық операциялар айқындалатын реляциялық есептеу мен реляциялық алгебра.Осы типтегі МБ жасауға амкрикандық ғалым Е.Кодд елеулі үлес қосты.Реляциялық МБ-ның жақсы қасиеті-оны қолданудың аспаптық құралдарының салыстырмалы қарапайымдылығы,кемшілігі-мәліметтер құрылымының қатаңдығы(ерікті ұзындық кестенің жолдарын берудің мүмкін еместігі) және оның жұмысы жылдамдығының мәліметтер базасы мөлшеріне тәуелділігі.Мұндай МБ-ға белгіленген көптеген операциялар үшін барлық МБ қарау қажетті болуы мүмкін.
Ирархиялық және желілік МБ қайсыбір ортақ белгісі бар мәліметтер арасындағы байланыстардың бар болуын көздейді.Ирархиялық МБ-да мұндай байланыстар ағаш-сызық жол түінде бейнеленуі мүмкін ,мұнда биік шар бастан төменгі кішілеріне қарай біржақты байланыстар ғана болуы ықтимал.Егер бпрлық ықтимал сұрақтар ағаш құрылымында бейнеленсе ғана,бұл қажетті ақпаратқа жетуді тездетеді.Ақпарат алудың ешқандай басқа сұрау салулары қанағаттандырмайды.Аты айтылған кемшілік желілік МБ-дан алып тасталды,онды(тым болмағанда,теориялық жағынан) «бәрімен барлық жағынан» байланыс болуы ықтимал еді.Іс-тәжірибе жүзінде мұны іске асыру мүмкін болмаған-дықтан,кейбір шектеулерге жүгінуге тура келеді.Мәліметтердің әрбір элементі құрамында кейбір басқа элементтердің сілтемесі болуы тиіс.Сол себептен ЭЕМ оперативті және дискілік жадындағы едәуір ресурстар талап етеді.Әр түрлі ұйымдардың табысты жұмыс жасауы үшін ақпаратты жүйені дамығанн талап етеді. Сонда сол деректермен автоматтандырылған жинауды, өңдеуді және монипуляциялауды іске асырады. Мәліметтер қоры - ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге ыңғайлы,тез кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер қоры өзінен белгілі бір ережелерге сай құралған деректер жиынтығын құрайды.Мәліметтер қоры деп деректердің электрондық сақтаушысын айтады. Оларға қатынас бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады. Мәліметтер қорын басқару жүйесі деректер базасын құруға, толтыруға, жаңартқанға, жоюға арналған программалық жабдық болып табылады.Delphi жүйесі деректер базасын басқару жүйесі болып табылмайды, бірақ толық МББЖ ( мәліметтер басқару жүйесі ) Ұсынылып отырған Delphi құралы локальдік және тораптық деректер базасын құрып және оның ішінде жұмыс істеуге және кез келген деректер базасымен жұмыс істей алатын қолданба құруға мүмкіндік береді.
Курстық жұмыс тақырыбы: « АТС жұмысының мәліметтер базасын ұйымдастыру». Delphi тілін пайдалана отырып, АТС жұмысын дұрыс ұйымдастыру.
Теориялық бөлім
Мәліметтер базасын ұйымдастыру
Мәліметтер базасы кейбір қолданбалы ақпараттық жүйеде қолданылатын деректерді қамтиды. Мысалы: ’Сирена’ немесе ’Экспресс’ авиа және теміржол билеттерін сату системасы. Мәліметтердің ұйымдастыру түріне байланысты мәліметтер базасындағы деректердің негізгі модульдері келесі түрде болады:
• иерархиялық
• желілік
• реляциялық
• объекті-бағытталған
Иерархиялық модельде деректер ағаштәріздес (иерархиялық) құрылым түрінде беріледі. Деректердің осындай ұйымы иерархиялық реттелген ақпараттармен жұмыс жасағанда ыңғайлы, бірақ қиын логикалық байланыстармен жұмыс жасағанда иерархиялық модель әлсіз .
Желілік модельде деректер ерікті граф түрінде ұйымдастырылады. Желілік модельдің кемшілігі болып, құрылымының қаттылығы және оны ұйымдастырудың қиындылығы болып табылады. Сонымен қатар, иерархиялық және желілік модельдерінің кемшіліктерінің бірі болып, деректер құрылымының деректер базасын жобалау кезінде берілуі және деректерге қатынау барысында өзгертуге келмейді.
Объекті-бағытталған модельде мәліметтер базасының жазбасы объект түрінде беріледі. Объекті-бағытталған модель желілік және реляциялық модель ерекшеліктерін қамтып, күрделі мәліметтер базасын құруда пайдаланылады.
BDE Administrator
DELPHI қолданбасы деректер базасына қатынауды BDE ( Borland DataBase Engine- Borland фирмасының деректер базасының поцессоры ) арқылы жүзеге асырады. BDE өзінен деректерге қатынайтын динамикалық кітапханалар және драйвер жиынтығын құрайды. BDE деректер базасымен жұмыс істейтін барлық компьютерлерге орнатылуы тиіс. Деректер базасына BDE арқылы жіберілген сұраныс, қолданушы сұратқан деректерді алады.
Жергілікті деректер базасы және онымен жұмыс істейтін қолданба бір компьютерде орналасады. Бұл жағдайда ақпараттық жүйе жергілікті сәулетке ие. (Сурет 1.1)
Сурет 1.1. Дербес сәулет
Деректер базасымен жұмыс, ережеге сай, бірқолданушылық режимде жұмыс істейді. STANDART драйверлер үшін, әдетте Paradox деректер базасы, мінездемелер псевдонимі жиынтығы минималды болады: Type – драйвер аты және PATH – деректер базасына жол. PATH параметрін басқанда, сіз көп нүктелі батырманы көресіз. Оны басқанда Windows – тің жаңа каталогты таңдау стандартты диалогы ашылады, ол арқылы біз керекті каталогты таңдап аламыз.
STANDART типті драйверлерді тек Paradox, dBASE, FoxPro кестелері үшін қолдануға болады.
Жергілікті деректер базасына қатынау үшін BDE деректер базасының процессоры стандартты драйверлерді қолданады. Олар dBase, Paradox, FoxPro және текстік файлдарымен жұмыс жасайды. Жергілікті деректер базасын қолданғанда, желіде деректер базасына көпқолданушылық қатынауды ұйымдастыруға болады. Бұл жағдайда деректер базасының файлдары және осымен жұмыс істейтін қолданбалар желінің серверінде орналасады. Сонда әрбір қолданушы өз компьютерінен серверде орналасқан қолданбаны қосқанда, өз компьютерінде қолданбаның көшірмесі іске
Мәліметтер базасының кестесін құру
Деректер базасын құрайтын кестелер қатты дискідегі каталогта тұрады. Кестелер файлдарда сақталып , бөлек құжаттарға немесе электрондық кестелерге ұқсас. Кестелерді көшіруге, орнын ауыстыруға болады. Бірақ, құжаттарға қарағанда, деректер базасының кестелері көпқолданбалы қатынау режимін қолдайды, яғни бірнеше қолданбалармен бірмезгілде қолданылуына болады. Бір кесте үшін ( деректер, кілттер, индекстер т.б құрайтын ) бірнеше файлдар жасалады. Осылардың ішінде негізгісі болып кестенің атымен аталатын деректер файлы болып есептеледі. Кестені таңдағанда, әсіресе оның негізгі файлы таңдалады. Мыс: dBase кестесі үшін кеңейтіндісі DBF болатын файл, ал Paradox кестесі үшін DB кеңейтіндісі болып табылады. Деректер базасының әрбір кестесі жолдан және бағаннан тұрады, бір типті объектілердің ақпараттық жүйелер деректерін сақтауға негізделген.
Өріс мүмкін болатын типтің деректерін қамтиды. Кестенің негізін оның өрісінің сипаты құрайды. Әрбір кестенің кем дегенде бір өрісі болуы тиіс. Кестенің құрылымдық түсінігі өте кең және оның құрамына:
• өріс сипаты
• кілт
• индекс
• өрістің мәтініне шек қою
• кестелер арсындағы біртұтастықты сақтау
• парлольдер
кіреді. Кестені құрғанда кестенің аты және құрылымы беріледі. Кестенің атын өзгерткенде кесте және оның файлдары .......